فلسفه سینما
متون و نوشتارهای پایه

کتاب «فلسفۀ سینما: متون و نوشتارهای پایه» ویراستۀ تامس وارتنبرگ و آنجلا کارن
مقالاتی در حوزه نظریۀ فیلم و فلسفه و زیبایی‌شناسی سینما. کتاب «فلسفۀ سینما: متون و نوشتارهای پایه»، با عنوان اصلی The Philosophy of Film: Introductory Text and Readings، مجموعه‌ مقالاتی‌ست از نظریه‌پردازان گوناگون حوزه فیلم و فلسفه که به‌ویرایش تامس وارتنبرگ و آنجلا کارن در این کتاب گردآوری شده‌اند.
در کتاب «فلسفۀ سینما» سخن از حوزه‌های مختلفی‌ست که در آن‌ها فیلم و فلسفه به‌نحوی باهم تلاقی می‌کنند.
کتاب «فلسفۀ سینما» پرسش‌هایی اساسی را درباب ماهیت و معنای فیلم و فیلم به‌عنوان یک فرم هنری، رابطۀ فیلم با مسائل اجتماعی و سیاسی و اینکه آیا از فیلم می‌توان چیزی آموخت مطرح می‌کند.
در کتاب «فلسفۀ سینما» با فیلم به‌مثابه فُرمی هنری مواجه می‌شویم که می‌تواند واجد وجوه گوناگون فلسفی باشد و ما را به تأمل درباب ماهیت خود و نیز تأمل درباب جهان و جامعه و سیاست برانگیزد و پرسش‌هایی اساسی را در ذهن ما پدید آورد.
کتاب «فلسفۀ سینما» مباحث نظری و فلسفی درباب سینما و نظریۀ فیلم را با ارجاع به انواع فیلم‌های مهم و مطرح تاریخ سینما، از فیلم‌های کلاسیک و قدیمی تا فیلم‌های مدرن و پُست‌مدرن، مطرح می‌کند.
هدف از گردآوری کتاب «فلسفۀ سینما»، چنانکه در مقدمۀ ویراستاران این کتاب، تأکید شده «آن است که دانشجویان دو حوزه فلسفه و فیلم را با مسائل و مناقشاتی آشنا سازد که فلسفۀ سینما را شکل می‌دهند.»
اما در عین حال کتاب «فلسفۀ سینما» می‌تواند، جدا از دانشجویان فلسفه و سینما، برای علاقمندان به مباحث نظری درباره موضوعاتی چون زیبایی‌شناسی فیلم و جامعه‌شناسی سینما و رابطۀ فیلم و سیاست نیز کتابی جذاب و کارآمد باشد.
متن اصلی کتاب «فلسفۀ سینما» اولین بار در سال 2005 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «فلسفۀ سینما»
کتاب «فلسفۀ سینما» مقالاتی از نظریه‌پردازان و فیلسوفان قدیمی تا نظریه‌پردازان و فیلسوفان جدیدتری را که به فلسفه و زیبایی‌شناسی فیلم و سینما پرداخته‌اند دربرمی‌گیرد.
در مقالات کتاب «فلسفۀ سینما»، با ارجاع به فیلم‌های مختلف تاریخ سینما، از موضوعاتی چون تألیف و مؤلف در سینما، روایت در فیلم، وجوه اجتماعی و سیاسی سینما، ماهیت و چیستی سینما، ضرورت نظریۀ فیلم و آنچه فیلم‌ها به ما می‌آموزند بحث شده است.
هوگو مونستربرگ، آندره بازن، فرانسوا تروفو، ژیل دلوز، دیوید بوردول و اندرو ساریس از جمله فیلسوفان و متفکران و منتقدان و نظریه‌پردازان حوزه فلسفه و فیلم و زیبایی‌شناسی سینما هستند که مقالاتی از آن‌ها در کتاب «فلسفۀ سینما» آمده است.
کتاب «فلسفۀ سینما» از مقدمۀ کلی ویراستاران کتاب و بیست و هفت مقاله از فلاسفه و نظریه‌پردازان و منتقدان مختلف تشکیل شده که برحسب موضوع در هفت بخش تنظیم شده‌اند و در ابتدای هر یک از هفت بخش کتاب نیز مقدمه‌ای مجزا از مقدمۀ کلی کتاب آمده که مرتبط با موضوع مقالات همان بخش از کتاب است.
هفت بخش کتاب «فلسفۀ سینما» عبارتند از: «آیا به نظریۀ فیلم نیازی داریم؟»، «فیلم چه ماهیتی دارد؟»، «آیا فیلم‌ها مؤلف دارند؟»، «فیلم‌ها چگونه احساساتمان را درگیر می‌کنند؟»، «آیا فیلم‌ها باید راوی داشته باشند؟»، «آیا فیلم‌ها می‌توانند منتقد اجتماعی باشند؟» و «از فیلم‌ها چه می‌توانیم بیاموزیم؟».
در هفت بخش مذکور، این مقالات را در حوزه فلسفۀ فیلم می‌خوانید: «دورنماهای نظریۀ فیلم؛ یک ارزیابی شخصی» نوشتۀ نوئل کارول، «آیا مدل‌های علمی نظریه‌پردازی می‌توانند به نظریۀ فیلم کمک کنند؟» نوشتۀ ملکم توروی، «فلسفۀ فیلم به‌منزلۀ خلق مفاهیم» نوشتۀ ژیل دلوز، «تعریف فوتوپلی» نوشتۀ هوگو مونستربرگ، «ظرافت هنری فیلم صامت» نوشتۀ رودولف آرنهایم، «واقع‌گرایی سینماتیک» نوشتۀ آندره بازن، «فیلم، عکاسی، و شفافیت» نوشتۀ کندال ال. والتون، «آثار سینمایی غیرداستانی و شناخت» نوشتۀ ترور پونخ، «خط‌مشی مؤلفان» نوشتۀ فرانسوا تروفو، «نظریۀ مؤلف و ارزیابی فیلم» نوشتۀ اندرو ساریس، «ایده نقد فیلم» نوشتۀ پولین کائل، «در مخالفت با مؤلف بودن» نوشتۀ استفان هیث، «دی‌وی‌دی‌ها و قصدهای کارگردان» نوشتۀ دبورا پارکر و مارک پارکر، «تمایلات روایی» نوشتۀ گریگوری کاری، «احساسات تماشاگرانه و نقد فیلم ایدئولوژیک» نوشتۀ کارل پلنتینگا، «درگیرسازی کاراکترها» نوشتۀ مورای اسمیت، «پارادوکس وحشت» نوشتۀ نوئل کارول، «اصول و قواعدِ روایت فیلم» نوشتۀ دیوید بوردول، «راوی سینمایی» نوشتۀ سیمور چتمن، «روایت به‌مثابه نمایش» نوشتۀ جورج ام. ویلسون، «خط‌مشیِ سیاسی نمایش» نوشتۀ مایکل رایان و داگلاس کلنر، «می‌خوای دخترت با یه سیاه‌پوست ازدواج کنه؟»، «استلا در سینما: طبقه، تماشاگری انتقادی، و ملودرام در استلا دالاس» نوشتۀ آنجلا کارن، «شناخت به‌مثابه فراگذشتن: یک شب اتفاق افتاد» نوشتۀ استنلی کول، «وحشت واقع‌گرایانه» نوشتۀ سینثیا ای. فری‌لند، «به تصویر کشیدنِ فلسفه: تجربه کردن ماتریکس» نوشتۀ تامس ای. وارتنبرگ و «فضیلت و سعادت در روز گراندهاگ» نوشتۀ جوزف اچ. کاپفر.

درباره تامس وارتنبرگ و آنجلا کارن، ویراستاران کتاب «فلسفۀ سینما»
تامس ای. وارتنبرگ (Thomas E. Wartenberg)، متولد 1949، متخصص در حوزه‌های فلسفۀ فیلم، زیبایی‌شناسی، فلسفۀ آلمانی، فلسفۀ کانت، فلسفۀ اجتماعی و سیاسی، فلسفۀ قرن نوزدهم و بیستم و فلسفه برای کودکان است.
از آثار وارتنبرگ می‌توان به کتاب «تفکر بر پرده سینما» اشاره کرد.
آنجلا کارن (Angela Curran) متخصص و پژوهشگر حوزه فلسفه و فلسفۀ فیلم است. کتاب «ارسطو و بوطیقا» از آثار اوست.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «فلسفۀ سینما»
کتاب «فلسفۀ سینما: متون و نوشتارهای پایه» با ترجمه و پیشگفتار محمدرضا اسمخانی و هانیه سادات سرکی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.
ترجمۀ فارسی کتاب «فلسفۀ سینما»، علاوه بر پیشگفتار مترجمان، با پیشگفتاری از تامس وارتنبرگ و آنجلا کارن، ویراستاران و گردآورندگان متن اصلی کتاب، همراه است. این پیشگفتار، جدا از مقدمۀ کلی ویراستاران بر کتاب «فلسفۀ سینما» است و آن‌ها آن را مخصوص ترجمۀ فارسی این کتاب نوشته‌اند.
چنانکه در پیشگفتار مترجمان بر ترجمۀ فارسی کتاب «فلسفۀ سینما» اشاره شده، بخش‌های اول، چهارم، ششم و هفتم کتاب را محمدرضا اسمخانی و بخش‌های دوم، سوم و پنجم را هانیه سادات سِرکی به فارسی ترجمه کرده است.
محمدرضا اسمخانی، متولد 1362، پژوهشگر و مؤلف حوزه فلسفه و نیز مترجم آثاری در حوزه فلسفه و روان‌شناسی بالینی است. اسمخانی در دانشگاه تهران فلسفۀ غرب و در مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران فلسفۀ علم خوانده است.
از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «جهان فلسفیِ استنلی کوبریک»، «علم، کاوشی در محتوا»، «مشاوره بالینی در مدرسه» و «معماری زبان و ذهن در فلسفۀ ویتگنشتاین» اشاره کرد. از محمدرضا اسمخانی اثری تألیفی نیز با عنوان «معنا، معرفت و دیگری در فلسفۀ دیویدسن» منتشر شده است.
هانیه سادات سرکی متولد 1358 است. کتاب «فلسفۀ سینما» اولین ترجمه‌ای‌ست که در قالب کتاب از او منتشر شده است.

رتبۀ کتاب «فلسفۀ سینما» در گودریدز: 3.44 از 5.