کرونا و جامعه مدنی در ایران

کتاب «کرونا و جامعه مدنی در ایران» با همکاری جمعی از نویسندگان
دو سال پیش وقتی ویروس کرونا در جهان شیوع پیدا کرد. زندگی همه انسانها در سراسر دنیا دچار چالش شد. ویروس ناشناختۀ کرونا برای اکثریت مردم دنیا، ترس و وحشت آفرید و زندگی عادی را مختل کرد. قرنطینه و تعطیلی کسب و کارها از یک سو، کمبودها از سوی دیگر، معضلات بسیاری را برای جوامع به وجود آوردند. دنیایی که می‌شناختیم تبدیل به دنیای ترسناکی شد و تمامی تجمعات تعطیل گشت. هر روز اخبار تازه افراد را سردرگم می‌کرد. هیچ‌کس نمی‌دانست با درگیری ویروس زنده می‌ماند یا خیر؟ خانه‌نشینی، فاصله فیزیکی و دوری از تجمعات شکلِ دیگری به زندگی همۀ افراد بخشید. اما در این میان نگرانی مردم جهان برای کادر درمان بیشتر به چشم می‌خورد. مردم در گوشه و کنار جهان به تشویق و دلداری کادر درمان برآمدند، اما معضلات و مشکلات تمامی نداشت. کشور ایران هم با چالش‌ها و معضلات بسیاری روبه‌رو شد. کمبود وسایل پیشگیری مانند الکل و ماسک در مقطع کوتاهی سبب شد بسیاری از افراد در قالب کمک به هم‌نوعان به تولید ماسک و وسایل بهداشتی رو آورند. در ایران حمایت‌های دولتی به اندازه کافی نبود. در شرایط بحران که با بیکاری هم همراه است، گروه‌های آسیب‌پذیر بیشترین حمایت را نیاز دارند. نه تنها حمایت‌های دولتی در شرایط بحران در ایران کافی نبود، بلکه به سبب نبود زیرساخت‌های مناسب عملا خدمات و حمایت‌ها به بخش قابل توجهی از افراد ارائه نمی‌شد. بنابراین سازمان‌های مردم نهاد در حمایت از گروه‌های آسیب دیده و آسیب پذیر وارد عمل شدند. کتاب «کرونا و جامعه مدنی در ایران» به مطالعۀ کیفی این نهادها و ارائۀ خدماتشان پرداخته است. کتاب حاضر، حاصل تحقیق و بررسی جمعی از محققان درباره کمک‌ها و نهادهایی است که به یاری قشر آسیب‌پذیر شتافتند. بررسی صورت‌گرفته در کتاب از خرداد ماه تا شهریورماه 1399 را شامل می‌شود.

درباره کتاب «کرونا و جامعه مدنی در ایران»
کتاب با دو درون مایه اصلی به چالش‌ها و ابتکارات سازمان‌های مردم نهاد در همه‌گیری کرونا می‌پردازد در حالیکه مجموعه اقدامات این سازمان‌ها به منظور پیشگیری از ابتلای جمعیت نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند. همچنین اقداماتی که در این سازمان‌ها به هدف تداوم و انطباق مدیریت سازمان با شرایط همه‌گیری در این دوران انجام شده، با عنوان ابتکارات مدیریت بازگو می‌شوند.
کتاب حاضر دارای 6 فصل است. در فصل اول با عنوان «سلامت» ابتکارات سلامت، چالش‌های سلامت و موارد پیوسته توضیح داده می‌شوند. «تأمین معیشت» عنوان فصل دوم کتاب است در این بخش نیز مانند فصل اول ابتکارات تأمین معیشت، چالش‌های تأمین معیشت و دیگر زیرمجموعه‌های مربوط به آن بررسی می‌شوند. «آموزش» و «اشتغال» عناوین فصل سوم و چهارم کتاب هستند. در فصل پنجم با نام «مدیریت سازمان» ابتکارات مدیریت نیروی انسانی به همراه چالش‌های مدیریت نیروی انسانی، ابتکارات مدیریت مالی و چالش‌های بین سازمانی مورد بررسی و تحقیق قرار می‌گیرند. کتاب در فصل پایانی «حفظ ارتباط با جامعه هدف و توجه به اهمیت استمرار خدمات»، «پاسخ به تغییر الگوی نیاز جمعیت هدف و تغییر در اولویت ارائه خدمت»، «شکل‌گیری همکاری و هم‌افزایی»، «عواقب روانی ـ اجتماعی» و... را برای مخاطب شرح می‌دهد.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
با شروع همه‌گیری، کمبود و گرانی وسایل بهداشتی و محدودیت خروج از خانه برای تهیۀ آنها به یک چالش همگانی تبدیل شد. علاوه‌ بر آن برای جمعیت هدف بسیاری از سازمان‌های مردم‌نهاد مورد مطالعه، هزینۀ تهیۀ وسایل بهداشتی و در اولویت نبودن آن، احتمال تهیه و استفاده از وسایل بهداشتی را کاهش می‌داد. به این دلیل یکی از فعالیت‌هایی که تقریبا تمام سازمان‌های مردم‌نهاد به درجات مختلف در آن فعالانه تلاش کرده‌اند. تهیه و توزیع وسایل بهداشتی محافظت در برابر ابتلا به کرونا و رساندن آن به دست جمعیت هدفشان بوده است. اقلامی شامل انواع مواد شتشو و ضدعفونی‌کننده، ماسک و دستکش، و دیگر وسایل بهداشتی مورد نیاز جمعیت هدف و حتی دارو بسته به امکانات سازمان‌ها گاه تا چند نوبت توسط کارکنان میان افراد و خانواده‌ها توزیع شده است.
کارشناس مرکز افراد دارای معلولیت حرکتی: بعد از فروردین که شروع کردیم، بسته‌های بهداشتی‌مان را دادند که شامل ژل دست مایع تمیزکنندۀ سطوح، ماسک، شیلد، صابون، مسواک و خمیر دندان، مایع ظرفشویی، پودر لباسشویی، نوار بهداشتی برای دخترها و غیره بود. چیزهایی را که لازم است و احتمالا نمی‌توانستند برای تهیه آن از خانه بیرون بیایند تقریبا به همه دادیم. همه منظورم همۀ آنهایی است که در آن زمان ثبت‌نام کرده بودند. مجدداً به دست حدود دویست‌وچهل‌پنجاه نفری هم که بعداً ثبت‌نام کردند رساندیم. نگفتیم حضوری کسی بیاید و تحویل بگیرد.
توزیع وسایل بهداشتی گاه به شکل حضوری با فاصله‌گذاری فیزیکی، و گاه رساندن به درخانه‌ها و در مواردی در محل‌های کار و تجمع افراد انجام شده و در بسیاری موارد همزمان آموزش‌های بهداشتی هم ارائه شده است.

نویسندگان کتاب «کرونا و جامعه مدنی در ایران»
مروئه وامقی، آمنه ستاره فروزان، منیره برادران‌افتخاری، کتایون فلاحت

درباره چاپ و نشر کتاب «کرونا و جامعه مدنی در ایران»
کتاب تألیفی «کرونا و جامعه مدنی در ایران» را بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه برای دوستداران مطالعه منتشر و راهی بازار کتاب ایران کرده است.