تختی، یک زندگی

کتاب «تختي، يک زندگي» نوشت? فريد مرادي
زندگي‌نام? جهان‌پهلوان تختي. کتاب «تختي، يک زندگي» سرگذشت يکي از محبوب‌ترين ورزشکاران ايران است.
غلامرضا تختي، تنها نامي در ميدان ورزش و عرص? کشتي نيست و شهرتش به قهرماني‌هايش در اين عرصه خلاصه نمي‌شود. تختي ورزشکاري ملي و مردمي با جايگاه و منزلت مهم اجتماعي‌ و البته يک زندگي فردي تلخ و تراژيک بود.
فريد مرادي در کتاب «تختي، يک زندگي»، با اتکا به اسناد و هرآنچه راجع به غلامرضا تختي نوشته و گفته شده است و نيز مطالعات و تحقيقاتي ميداني و رجوع به خاطرات و گفته‌هاي آن‌ها که تختي را از نزديک مي‌شناخته و با او مراوده داشته‌اند، سرگذشت اين کشتي‌گير و پهلوان نامي تاريخ معاصر ايران را روايت کرده است.
کتاب «تختي، يک زندگي» شرحي از وجوه گوناگون زندگي تختي، از وجوه ورزشي و اجتماعي و سياسي گرفته تا وجوه فردي، را دربرمي‌گيرد و گزارشي چندوجهي از زندگي تختي ارائه مي‌دهد.

مروري بر کتاب «تختي، يک زندگي»
فريد مرادي در کتاب «تختي، يک زندگي»، با رجوع به هم? منابع موجود دربار? تختي و روايت‌هاي آن‌هايي که او را از نزديک مي‌شناخته‌اند، مي‌کوشد روايتي از زندگي تختي ارائه دهد که هم شخصيت و افکار و عقايد او را به خوانندگان بشناساند و هم تصويري از جايگاه اجتماعي، حضورش در عرص? سياست و نيز بحران‌هاي مختلف زندگي تختي ترسيم کند.
کتاب «تختي، يک زندگي» در پي اسطوره‌سازي از تختي نيست و به همين دليل تختي در اين کتاب به‌صورت انساني که مجموعه‌اي از شايستگي‌ها و کاستي‌ها، توانمندي‌ها و ناتواني‌ها و ضعف‌ها و قوت‌هاست به ما معرفي و شناسانده مي‌شود. در اين کتاب، در کنار شرح خصلت‌هاي نيک تختي، از اشتباهات او نيز سخن به ميان آمده است.
مرادي در کتاب «تختي، يک زندگي» از محيط و محله و خانواده‌ و فرهنگي که تختي در آن رشد کرد و پرورش يافت، از باورهاي ديني و افکار و انديشه‌هاي تختي، از نسبت او با جبه? ملي و علاقه‌اش به مصدق، از فشاري که حکومت پهلوي بر او مي‌آورد، از تنگناهاي مالي تختي، از حضورش در ميدان کشتي و نيز از ازدواج و زندگي زناشويي ناموفق و دلايل بحران زندگي مشترک کوتاه‌مدت‌اش با شهلا توکلي سخن به ميان مي‌آورد و همچنين از موضوعات ديگري که تختي به‌نحوي با آن‌ها مرتبط بوده و در زندگي‌اش نقشي ايفا کرده‌اند.
ريشه‌يابي علل مرگ تختي نيز از موضوعاتي است که در کتاب «تختي، يک زندگي» به آن پرداخته شده است.
کتاب «تختي، يک زندگي» از مقدمه، بيست فصل و ضمايم و تصاويري مرتبط با تختي تشکيل شده است.
فصل‌هاي بيست‌گان? کتاب «تختي، يک زندگي» عبارتند از: «تهران عصر رضاخاني»، «خاني‌آباد، زادگاه تختي»، «خاندان تختي»، «باشگاه پولاد»، «در جاد? افتخار»، «تختي و کشتي پهلواني»، «تختي و جبه? ملي»، «زلزله بوئين‌زهرا»، «نظر حريفان خارجي تختي درمورد او»، «زندگي اجتماعي تختي»، «تختي از نگاه ورزشکاران»، «تختي و خبرنگاران ورزشي»، «تختي و دوستان»، «تختي و باورهاي ديني»، «ازدواج تختي»، «افکار و انديشه‌هاي تختي»، «تختي و سينما»، «تختي و ساواک»، «آخرين پرده؛ مرگ تختي» و «منبع‌شناسي زندگي تختي».
قسمتي از بخش ضمايم کتاب «تختي، يک زندگي» به اشعاري در رثاي تختي اختصاص دارد. از جمل? اين اشعار مي‌توان به شعرهاي «جهان‌پهلوان» از سياوش کسرايي، «جهان‌پهلواني دگر» از اديب برومند، «نه با کاووس، بر کاووس» از نعمت ميرزازاده (م. آزرم) و «در متن غروب آفتاب» از کارو اشاره کرد.
در بخشي از کتاب «تختي، يک زندگي» مي‌خوانيد: «تختي سياستگر و سياستمدار نبود، ورزشکاري بود که از دلِ طبقات فرودست جامعه سربرکشيد و به لطف صفات انساني، قدرت پهلواني و پيروزي‌هاي درخشان ورزشي محبوب دل‌هاي مردم شد. مردمي که از مشکلات زندگي به ‌تنگ آمده، کام‌هاي برنيامده و آرزوهاي در سينه ‌مانده را در موفقيت‌هاي او مي‌جستند. مردي که مي‌ايستد، تا آخرين لحظه مي‌جنگد و تسليم نمي‌شود يا به‌سختي به آن تن مي‌دهد.
در اسطوره‌هاي تاريخي ما، هماره پهلواناني بوده‌اند که جنگيده و تسليم نشده‌اند، آرش جانش را براي گسترش مرزهاي ايران و جلوگيري از تحقير ايرانيان، در يک تير مي‌کند، رستم چون در برابر اسفنديار که نمايند? قدرت قهار و فرادست جامعه است، تن به بند کشيده شدن نمي‌دهد، مي‌ايستد و چون در برابر روئين‌تني اسفنديار چاره را از دست مي‌دهد به ‌تدبير سيمرغ، جان از اسفنديار مي‌گيرد که نگويند پهلوان ايران‌زمين به ذلت افتاد. تختي در برابر خواست شاه که از او مي‌خواهد دست از کشتي بردارد و مربي شود، نه مي‌گويد که گناهي نابخشودني است، پس درها را به رويش مي‌بندند و کاري مي‌کنند که در ميادين ورزشي هم ناکام بماند و بدين‌ترتيب در ذهن مردم نيز مي‌کوشند اسطور? او را درهم بشکنند.»
کتاب «تختي، يک زندگي» در انتشارات دوستان منتشر شده است.

دربار? فريد مرادي، نويسند? کتاب «تختي، يک زندگي»
فريد مرادي، متولد 1333، کارشناس نشر و ويراستار ايراني است. کتاب «تاريخ چاپ و نشر کتاب فارسي (از برآمدن تا انقلاب)» از جمله آثار تأليفي اوست. از کارهاي مرادي در حوز? ويرايش نيز مي‌توان به ويراست جديد کتاب «اوستا: يسنا (نامه‌ي زرتشت)»، به‌گردآوري و تأليف ابراهيم پورداود، اشاره کرد.
از فريد مرادي همچنين مقالاتي در مجل? «آزما» منتشر شده است.