کتاب «دفعهي بعد، آتش» نوشت? جيمز بالدوين
دو جستار دربار? تبعيض نژادي. کتاب «دفعهي بعد، آتش: نامهاي از منطقهاي در ذهنم»، با عنوان اصلي The Fire Next Time، شامل دو جستار از جيمز بالدوين است که در آنها به مسائل سياهپوستان و فرهنگ مبتني بر تبعيض نژادي در امريکا ميپردازد و مسئل? تبعيض نژادي و بحران هويتي برآمده از آن را در چشماندازي تاريخي روايت ميکند و مورد بررسي قرار ميدهد.
جيمز بالدوين در کتاب «دفعهي بعد، آتش» به امريکاي سفيدپوستِ دوران نوشته شدنِ جستارهاي اين کتاب، هشدار ميدهد که اگر نگرش خود به سياهان امريکا و سياست خود در قبال آنها را تغيير ندهد و فکري براي تغيير و بهبود شرايط سخت زندگي سياهپوستان امريکا نکند، بايد منتظر وقوع حوادثي خشونتبار باشد. او در اين کتاب، روايتي تکاندهنده از مسائل فرهنگي و هويتي و تاريخي سياهان امريکا و رفتار تحقيرآميز و خشن و سرکوبگران? سفيدپوستها با آنها ارائه ميدهد و تصويري از نحو? عملکرد نژادپرستي در زندگي واقعي مردم امريکا، در زمانهاي که بالدوين در آن زيسته و سياه بودن در امريکا را تجربه کرده است، به دست ميدهد.
دو جستاري که از بالدوين در کتاب «دفعهي بعد، آتش» منتشر شده، اولين بار در اواخر سال 1962 در دو مجل? امريکايي به چاپ رسيدهاند و آنگاه در سال 1963 براي اولين بار در قالب کتاب منتشر شدهاند.
جستارهاي کتاب «دفعهي بعد، آتش» در زماني نوشته و منتشر شدند که جنبش حقوق مدني سياهپوستان امريکا نياز به تبليغات را احساس ميکرد. هدف بالدوين از نوشتن اين جستارها جلب توجه تود? مخاطبان سفيدپوست و کمک به آنها در درک بهتر مبارز? سياهپوستان امريکايي براي رسيدن به حقوق برابر با سفيدپوستان بود.
کتاب «دفعهي بعد، آتش» بعد از انتشار، با استقبال خوبي از جانب منتقدان روبهرو شد. بعضي اين کتاب را يکي از تأثيرگذارترين کتابها دربار? روابط نژادي در ده? 60 ميلادي ميدانند.
مروري بر کتاب «دفعهي بعد، آتش»
نخستين جستار کتاب «دفعهي بعد، آتش»، با عنوان «دخمه لرزيد: نامه به برادرزادهام»، که جيمز بالدوين آن را در قالب نامهاي به برادرزاد? چهاردهسالهاش نوشته است، حملهاي است به اين اعتقاد که سياهپوستان از سفيدها پستتر هستند. بالدوين در اين جستارِ کتاب «دفعهي بعد، آتش» از کرامت سياهپوستان دربرابر سفيدها و نگرش تبعيضآميز آنها دفاع ميکند و نقش محوري نژاد در تاريخ امريکا را مورد بحث قرار ميدهد.
جستار دوم کتاب «دفعهي بعد، آتش»، که اولين بار در سال 1962، با عنوان «نامهاي از منطقهاي در ذهنم»، در نشري? «نيويورکر» منتشر شده، آميزهاي از اتوبيوگرافي و تجربيات شخصي و مباحث نظري و اعتقادي مرتبط با موضوع نژاد است. بالدوين در اين جستارِ کتاب «دفعهي بعد، آتش» به روايت دوران بلوغ خود در محل? هارلمِ نيويورک ميپردازد و تصويري تلخ و صريح از ستم و تحقير و خشونتي به دست ميدهد که او و ديگر سياهپوستان امريکايي تجربه کردهاند؛ ستم و تحقير و خشونتي که سفيدپوستان امريکايي بر سياهان اعمال ميکردند. بالدوين همچنين در جستار دوم کتاب «دفعهي بعد، آتش» از رابط? بين نژاد و مذهب و بهويژه تجربيات دوران جوانياش از کليساي مسيحي و نيز از جنبش مسلمان سياهپوست (ملت اسلام) سخن ميگويد.
در بخشي از جستار دوم کتاب «دفعهي بعد، آتش» ميخوانيد: «تحقير صرفاً محدود به روزهاي کاري يا کارگرها نبود؛ سيزدهساله بودم و از خيابان پنجم به سمت کتابخانهي خيابان چهلودوم ميرفتم که پاسبان وسط خيابان، وقتي از کنارش گذشتم، زيرلب غريد: "شما نيگرها چرا سرجاتان بالاشهر بند نميشويد؟" وقتي دهساله بودم و قطعاً بيشتر از آن هم به نظر نميرسيدم، دو مأمور پليس با تفتيش بدنيام و با گمانهزنيهاي مسخره (و خوفناک) در مورد اجدادم و بنيهي احتمالي جنسيام و با بهپشت دراز کردنم در يکي از زمينهاي خالي هارلم خوش گذراندند. درست پيش از جنگ جهاني دوم و سپس در حين جنگ، بسياري از دوستانم به خدمت سربازي پناه بردند و همگي هم آنجا عوض شدند، بهندرت در جهاتي بهتر. خيليها تباه شدند و خيليها مُردند. ديگران به ايالتها و شهرهاي ديگر گريختند – يعني در واقع به گتوهاي ديگر. برخي سراغ شراب يا ويسکي يا سرنگ رفتند، که هنوز هم دچارشاند، بعضيها هم مثل من به کليسا گريختند.
زيرا مزدِ معصيت همهجا مشهود بود، در هر راهروِ آغشته به شراب و ادرار، در هر دنگدنگ آژير آمبولانس، در هر جاي زخم بر چهرهي پااندازها و روسپيهايشان، در هر نوزادِ نگونبختي که پايش به دل اين خطر باز ميشد، در هر چاقوکشي و هفتتيرکشياي در اَونيو و در هر بولتن خبري پُر از مصيبت و بلا: يک عموزاده، مادر شش فرزند، ناگهان به جنون رسيد، کودکان اينجا و آنجا آواره شدند؛ عمهاي شکستناپذير پاداش سالها کارِ پُرمشقتش را با مرگي پُرعذاب در کنج اتاقکي مخوف گرفت؛ پسر باهوش فلان کس مغز خود را متلاشي کرد و به ابديت پيوست؛ ديگري سارق از آب درآمد و روانهي زندان شد.»
دربار? جيمز بالدوين، نويسند? کتاب «دفعهي بعد، آتش»
جيمز آرتور بالدوين (James Arthur Baldwin)، متولد 1924 و درگذشته به سال 1987، داستاننويس، جستارنويس، نمايشنامهنويس، فعال اجتماعي و سخنور امريکايي است. بالدوين در آثار داستانياش فشارهاي پيچيد? اجتماعي و رواني و پرسشها و معضلات شخصي بنياديني را به ساحت تخيل احضار ميکند. مردانگي، جنسيت، نژاد و طبقات اجتماعي مضامين اصلي آثار بالدوين هستند. شخصيتهاي اصلي آثار او عمدتاً آفريقايي – امريکايي هستند.
نخستين رمان جيمز بالدوين، با عنوان «با کوه در ميان بگذار»، در فهرست صد رمان برتر انگليسيزبانِ منتشرشده از سال 1923 تا 2005 مجل? «تايم» قرار دارد.
آثار بالدوين دستماي? اقتباسهاي سينمايي هم قرار گرفته و اقتباس سينماييِ بري جنکينز از رمان «اگر بيل استريت زبان داشت» او برند? جايز? اسکار سال 2018 شده است.
بالدوين همچنين سخنوري مشهور و جنجالي، بهويژه در جريان جنبش حقوق مدني سياهپوستان امريکا، بود.
از ديگر آثار جيمز بالدوين ميتوان به رمانهاي «اتاق جيوواني» و «کشوري ديگر» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «دفعهي بعد، آتش»
کتاب «دفعهي بعد، آتش: نامهاي از منطقهاي در ذهنم» با ترجمه و مقدم? اميد مهرگان در نشر چشمه منتشر شده است.
اميد مهرگان، متولد 1358 در تهران، مترجم، مؤلف و روزنامهنگار ايراني است. از ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «رمان تاريخي» و «مطالعاتي دربار? فاوست» و از آثار تأليفياش ميتوان به کتاب «ايدههاي منثور» اشاره کرد.
