کتاب «خردِ رنجآموخته: اورستيا به روايت هيوبرت دريفوس» به ترجمه و بازنويسي زانيار ابراهيمي
شرح هيوبرت دريفوس بر سهگان? «اورستيا» از آيسخولوس. کتاب «خردِ رنجآموخته: اورستيا به روايت هيوبرت دريفوس» متن ترجمه و بازنويسي شد? درسگفتار هيوبرت دريفوس دربار? سه نمايشنام? «آگاممنون»، «نيازآوران» و «الهگان انتقام» آيسخولوس است که در کنار هم سهگان? معروف به «اورستيا» را تشکيل ميدهند.
کتاب «خردِ رنجآموخته» کتابي است که، مانند ديگر کتابهاي شامل روايتهاي هيوبرت دريفوس از متون ادبي کلاسيک، از درِ فلسفه به ادبيات کلاسيک وارد ميشود.
دريفوس در درسگفتار مربوط به «اورستيا»، که زانيار ابراهيمي در کتاب «خرد رنجآموخته» ترجمه و روايت مکتوب خود از آن را ارائه داده است، سهگان? «اورستيا» را، از منظري فلسفي، مورد کندوکاو قرار ميدهد.
کتاب «خرد رنجآموخته» نمودي از خوانش ادبيات با عينک فلسفه است.
مروري بر کتاب «خرد رنجآموخته»
هيوبرت دريفوس در درسگفتار «اورستيا»، که ترجمه و روايت فارسي آن را در کتاب «خرد رنجآموخته» ميخوانيد، در شرح سهگان? «اورستيا» از آيسخولوس، به تقابل عاطفه و عقل پرداخته است؛ تقابلي که، چنانکه در مقدم? زانيار ابراهيمي بر ترجمه و روايتاش از درسگفتار دريفوس دربار? سهگان? «اورستيا» در کتاب «خرد رنجآموخته» توضيح داده شده، شقي از «تقابل ميان وانهادن خود به احوال وجودي و ارادهمنديِ معطوف به قدرتِ نيچهاي و معطوف به قانونگذاريِ خودآيينِ کانتي» است.
دريفوس در اين دوگانه، طرفِ وانهادن خود به احوال وجودي ميايستد و عاطفه را در مقامي برتر از عقل قرار ميدهد اگرچه بر ضعفهاي عاطفه نيز انگشت مينهد و حواسش هست که عاطفه کجاها به خطا ميرود.
کتاب «خرد رنجآموخته» از پيشگفتار، مقدمه و پنج فصل تشکيل شده است. فصلهاي پنجگان? کتاب «خرد رنجآموخته» عبارتند از: «فوزيس هومري و ايضاحات»، «پوئسيس فرهنگي»، «آگاممنون؛ تراژدي جمعي»، «نيازآوران؛ عقل جنونآسا»، «الهگان انتقام؛ به نام آتن».
در هر يک از فصلهاي پنجگان? کتاب «خرد رنجآموخته» با وجهي از شرح فلسفي هيوبرت دريفوس بر سهگان? «اورستيا» آشنا ميشويم.
شرح شفاهي دريفوس بر سهگان? «اورستيا»، که ترجمه و روايت مکتوب آن را در کتاب «خرد رنجآموخته» ميخوانيم، همچون شرح او بر چهار اثر ادبي کلاسيک ديگر، يعني «برادران کارامازوف» داستايفسکي، «موبيديک» هرمان ملويل، «کمدي الهي» دانته و «اوديسه» هومر، شرحي مبتني بر وجودشناسي و در نقد عقلانيت و نيهيليسم مدرن است.
در کتاب «خرد رنجآموخته» نيز، مانند ديگر کتابهايي که براساس شرحهاي دريفوس بر متون کلاسيک فراهم آمده، شاهد تأکيد دريفوس بر ضرورت غرق شدن در احوال وجودي براي رهيدن از نيهيليسم مدرن هستيم و عاطفه، که دريفوس در درسگفتار «اورستيا» بر آن انگشت مينهد وجهي از اين احوال وجودي است که در نقط? مقابل عقلانيت مدرن و ارادهگرايياي که دريفوس منتقد آن است، قرار ميگيرد.
البته دريفوس از ميان عواطف و احوال وجودي، خشم و انتقام را عواطفي مذموم و مردود ميداند اما بهاعتقاد او از مسير خود عواطف ميتوان بر وجوه منفي آنها غلبه کرد.
کتاب «خردِ رنجآموخته: اورستيا به روايت هيوبرت دريفوس» در انتشارات هرمس منتشر شده است.
دربار? هيوبرت دريفوس
هيوبرت لدرر دريفوس (Hubert Lederer Dreyfus)، متولد 1929 و درگذشته به سال 2017، فيلسوف امريکايي و استاد فلسف? دانشگاه برکلي بود. اصليترين علاقههاي فلسفي و پژوهشي دريفوس شامل پديدارشناسي، اگزيستانسياليسم، فلسف? روانشناسي و ادبيات و مفاهيم فلسفي هوش مصنوعي بود.
شهرت دريفوس بهويژه بابت تفسيرش از فلسف? مارتين هايدگر، که منتقدان نام «درايدگر» را بر آن گذاشتهاند، است.
دريفوس يکي از فيلسوفاني است که براين مگي در مجموع? تلويزيوني «فلاسف? بزرگ» بيبيسي با او مصاحبه کرده است.
از جمله آثار هيوبرت دريفوس ميتوان به کتاب «در – جهان – بودن: شرحي بر قسمت نخست وجود و زمان هايدگر» اشاره کرد.
دربار? زانيار ابراهيمي
زانيار ابراهيمي، که شرح هيوبرت دريفوس» بر «اورستيا» را در کتاب «خردِ رنجآموخته» ترجمه و بازنويسي و روايت کرده، مترجم ايراني است. ابراهيمي متولد 1367 در سنندج و داراي دکتراي علوم سياسي از دانشگاه تهران است. از ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «داستايوسکي و فلسفه: جستارهايي دربار? جنايت و مکافات»، «مشروعيت عصر مدرن»، «برهوت معنوي جهان: گنوسيسم و فلسفه آلمان پس از جنگ»، «واتسونها به بيرمنگام ميروند»، «جنگ چکاوکها»، «شهريار منجي: معناي شاهکار ماکياولي»، «پايان الهي يا بشري تاريخ: مجادله بلومنبرگ، لوويت و اشميت درباب سکولاريزاسيون و مدرنيته»، «مقدم? کيمبريج بر والتر بنيامين»، «سال گذشته در مارينباد»، «روزي روزگاري در امريکا»، «ريشههاي الهياتي مدرنيته» و «الهيات سياسي پولس» اشاره کرد.
ابراهيمي، بهجز شرح دريفوس بر «اورستيا»، درسگفتارهايي ديگر از دريفوس دربار? متون ادبي کلاسيک را نيز ترجمه و بازنويسي کرده است. از کتابهاي ديگري که از او در زمين? درسگفتارهاي دريفوس منتشر شده ميتوان به «زئوسِ غريبهنواز: اوديسه به روايت هيوبرت دريفوس» و «مرا اسماعيل صدا کن: موبيديک به روايت هيوبرت دريفوس» اشاره کرد.
