دوازده روز
داستان انقلاب 1956 مجارستان

کتاب «دوازده روز» نوشتۀ ویکتور شبشتیِن
حکایت تلخِ انقلابی که شکست خورد. کتاب «دوازده روز: داستان انقلاب 1956 مجارستان»، با عنوان اصلی Twelve Days: The Story of the 1956 Hungarian Revolution، روایتی است از انقلاب مجارستان که در سال 1956 علیه حکومت کمونیستی دست‌نشاندۀ روسیۀ شوروی در این کشور و سلطۀ شوروی بر مجارستان، درگرفت اما فوراً با سرکوبی سنگین و خونین از جانب نیروهای شوروی مواجه شد.
ویکتور شبشتیِن در کتاب «دوازده روز» حکایت مردمی را که در سال 1956 به خیابان‌ها ریختند و شجاعانه برای آرمان‌شان، که رهایی از حاکمیت توتالیتاریسمِ استالینی و کمونیستی بر این کشور بود، دست به مبارزه زدند و نیز حکایت سرکوب وحشیانۀ این مردم، توسط نیروهای شوروی را نقل می‌کند.
کتاب «دوازده روز» گزارشی خواندنی و تکان‌دهنده از یکی از رویدادهای مهم قرن بیستم است؛ گزارشی که ماحصلِ تحقیقات میدانی و نشستن پای صحبت کسانی که خود در انقلاب مجارستان حضور داشته‌اند و از نزدیک شاهد آن بوده‌اند و نیز بازماندگان آن کسان و همچنین مطالعۀ اسناد آرشیوی مربوط به این انقلاب است.
کتاب «دوازده روز» روایتگر شکستی است که شبشتین خود در ابتدای کتاب «دوازده روز» از آن با عنوان «شکست قهرمانانه» یاد می‌کند.
متن اصلی کتاب «دوازده روز» اولین بار در سال 2006 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «دوازده روز»
انقلاب 1956 مجارستان، که موضوع کتاب «دوازده روز» است، سه سال پس از مرگ ژوزف استالین اتفاق افتاده. خواستِ انقلابی‌های مجارستان این بود که کشورشان را از سلطۀ کمونیسم و شوروی و سیاست‌های استالینیستیِ سختگیرانه و مخوف حاکم بر کشورشان برهانند. این انقلاب، چنانکه در کتاب «دوازده روز» شرح آن آمده، اگرچه کوتاه اما چنان عظیم بود که احتمال پیروزی آن می‌رفت اما با حملۀ نظامی نیروهای شوروی به مجارستان ورق برگشت و امید به پیروزی و رهایی جای خود را به یأس داد.
انقلاب مجارستان با سرکوب وحشیانه و خشن و خونینی مواجه شد و این شکستی تلخ و اندوهبار بود. ویکتور شبشتین در کتاب «دوازده روز» با دیدی موشکافانه نقل می‌کند که این انقلاب چطور جرقه خورد و چه عواملی پشت آن بودند و چگونه شکست خورد و پیامدهای آن چه بود.
شبشتین در کتاب «دوازده روز» برای ارائۀ گزارشی هرچه زنده‌تر از انقلاب مجارستان، علاوه بر تحقیق آرشیوی و رجوع به اسناد مکتوب مربوط به این انقلاب، سراغ کسانی رفته که بازماندگان یا فرزندان و نوادگان نسلی هستند که خود در متن وقایع انقلاب مجارستان بوده‌ و در آن مشارکت داشته‌اند.
کتاب «دوازده روز» انقلاب مجارستان را به‌مثابه عرصۀ نبرد شرق و غرب در دوران جنگ سرد به ما می‌نمایاند؛ عرصه‌ای که بازیچۀ منافع امریکا و روسیه بود و چنانکه شبشتین در کتاب «دوازده روز» تأکید می‌کند تمام تصمیم‌های سرنوشت‌ساز دربارۀ انقلاب مجارستان، نه از جانب قهرمانان و شروران و حقه‌بازانی که در این کتاب از آن‌ها سخن می‌رود، بلکه از جانب قدرقدرتان مسکو و واشنگتن گرفته شد. به همین دلیل است که در کتاب «دوازده روز» مدام از مجارستان به روسیۀ شوروی و امریکا گریز زده می‌شود.
انقلابی‌های مجارستان، اگرچه علیه سلطۀ شوروی قیام کرده بودند، وقتی با هجوم هولناک و مرگبار نیروهای شوروی به خاک کشورشان و سرکوب انقلاب به‌دست این نیروها مواجه شدند، هیچ حمایتی از جانب دولتمردان امریکایی، که با شوروی در جنگ سرد بودند، ندیدند و این در حالی بود که امریکا به‌نحوی مشوق مجارها در به راه انداختن چنین انقلابی بود و از همین رو مجارهای انقلابی احساس می‌کردند که امریکا به آن‌ها خیانت کرده است. در کتاب «دوازده روز» از این موضوع نیز سخن می‌رود.
کتاب «دوازده روز» گزارش و پژوهشی مستند دربارۀ انقلاب مجارستان است که به‌شیوه‌ای جذاب و خواندنی و قصه‌وار نوشته شده است. شبشتین در کتاب «دوازده روز» مهارت‌ روزنامه‌نگارانه، دقت محققانه و شمّ روایتگری و قصه‌گویی را به‌هم آمیخته و حاصل این‌ها همه، کتابی شده است که هم به‌لحاظ تاریخی و پژوهشی ارزشمند و مبتنی بر سند و مدرک است و هم جذابیت یک گزارش روزنامه‌ایِ ماهرانه و یک رمان پرکشش را دارد.
کتاب «دوازده روز» انقلاب مجارستان را، از پیشینه و زمینۀ وقوع آن تا روزهای انقلاب و پس از آن و پیامدهایی که این انقلاب به‌دنبال داشت، پی می‌گیرد.
کتاب «دوازده روز» از پیش‌گفتار، مقدمه‌ای با عنوان «یکشنبه، چهارم نوامبر 1956»، سه بخش به نام‌های «پیش‌درآمد»، «انقلاب» و «پیامدها»، پی‌گفتار و یک پیوست تشکیل شده است.

دربارۀ ویکتور شبشتیِن، نویسندۀ کتاب «دوازده روز»
ویکتور شبشتین (Victor Sebestyen)، متولد 1956، روزنامه‌نگار و مورخ مجارستانی و از نسل مهاجرانی است که کشورشان را به‌دلیل فشارهای حکومت‌های کمونیستی ترک کردند.
شبشتین خردسال بود که به‌همراه خانواده‌اش از مجارستانِ تحت سیطرۀ کمونیسم مهاجرت کرد و بعدها به متخصص کمونیسم و حکومت‌های کمونیستی بدل شد و چه در کار روزنامه‌نگاری و چه تاریخ‌نگاری به این موضوع پرداخت. او، به‌عنوان روزنامه‌نگار، در متن ماجرای فروپاشی دیوار برلین و سقوط حکومت آلمان شرقی و نیز سقوط دیگر حکومت‌های کمونیستی اروپای شرقی و مرکزی و سقوط حکومت شوروی بود و از رویدادهای مربوط به این وقایع و از انقلاب‌های مردمی‌ کشورهای اروپای شرقی و مرکزی گزارش خبری و مقاله تهیه می‌کرد.
جنگ‌های یوگسلاوی سابق از دیگر موضوعاتی است که شبشتین به آن پرداخته است.
از آثار ویکتور شبشتین می‌توان به کتاب ««انقلاب‌های 1989: سقوط امپراتوری شوروی در اروپا» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «دوازده روز»
کتاب «دوازده روز: داستان انقلاب 1956 مجارستان» با ترجمۀ رحیم قاسمیان در نشر مَد منتشر شده است.
رحیم قاسمیان، متولد 1331، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «درک تئوری فیلم: چگونه فیلم‌ها را بفهمیم»، «هیچکاکی که نمی‌شناسید! (آلفرد هیچکاک از خلال مقالات، گفتارها و مصاحبه‌هایش)»، «هنر رنسانس»، «زمان و فضا»، «زیرکی»، «درک تئوری رسانه» و فیلمنامۀ «غرامت مضاعف» اشاره کرد.