اراده

کتاب «اراده» نوشتۀ مارک دوگن
یک رمان اتوبیوگرافیک و زندگی‌نامه‌ای با پس‌زمینه‌ای از تاریخ قرن بیستم. کتاب «اراده»، با عنوان اصلی La volonté، رمانی است از مارک دوگن، نویسندۀ فرانسوی معاصر، که در آن، زندگی و شخصیت پدرِ نویسنده دستمایۀ قصه‌پردازی قرار گرفته و از خلال نقل سرگذشت پدر، تصویری از تاریخ قرن بیستم ارائه شده است.
دوگن، چنانکه در مقدمۀ ابوالفضل الله‌دادی بر ترجمۀ فارسی کتاب «اراده» از قول خود او نقل شده، ایدۀ نگارش این رمان را از سال‌ها پیش در سر داشته اما جرأت نمی‌کرده سمت آن برود چون نمی‌خواسته به پدرش خیانت کند و همچنین نگران این بوده که نتواند بین تحسینش نسبت به پدر و کشمکش و تقابلش با او تعادل برقرار کند و درنتیجه سیمای او را با چهره‌ای مخدوش ترسیم کند.
دوگن اما سرانجام، با وقوع فاجعۀ همه‌گیری کرونا و قرنطینه‌ای که پیامد این همه‌گیری بود، عزم‌اش را جزم کرد که زندگی پدرش را بنویسد که حاصل آن کتاب «اراده» شد. دوگن از ویروس کرونا به یاد فلج اطفال، بیماری‌ای که پدرش در نوجوانی به آن دچار شد، افتاده بود.
کتاب «اراده» شرح فرازونشیب‌های زندگی مردی است که در کوران حوادث و دشواری‌ها، با یک پای ناقص، روی پا می‌ایستد و سختی‌ها را تاب می‌آورد و با اراده‌ای شگرف بر آن‌ها چیره می‌شود. کتاب «اراده» رمانی درباب تاب‌آوری، امید و از پا نیفتادن به‌رغم همۀ سختی‌هاست.
متن اصلی کتاب «اراده» اولین بار در سال 2021 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «اراده»
مارک دوگن کتاب «اراده» را در قالب قصه‌ها و قطعاتی کوتاه نوشته که در کنار هم شاکلۀ کلی رمان را شکل می‌دهند. درواقع کتاب «اراده» خرده‌روایت‌هایی است با محوریت زندگی پدرِ راوی که در کنار هم چهرۀ پدر را کامل می‌کنند و نیز پس‌زمینه‌ای از تاریخ قرن بیستم را در معرض دیدِ خواننده می‌گذارند.
داستان کتاب «اراده» با پیشگفتاری آغاز می‌شود که تصویری از پدرِ نویسنده در بیمارستان است، در لحظاتی که عمر او دارد به پایان می‌رسد. پدر، به‌خاطر سرطان، در بیمارستانی در پاریس بستری است و نویسنده، که راوی رمان هم هست و در زمان بیماری و مرگ پدرش نوجوان بوده است، از بیماری او می‌گوید و از حسّ خودش نسبت به وضعیت اندوهبار و فاجعه‌ای که در نوجوانی با آن مواجه شده است و از اینکه چطور باید این فاجعه را تاب آورد. این پیش‌زمینه‌‌ای است برای قطعۀ بعدی کتاب «اراده» که در آن جزئیات بیشتری از آخرین روزهای عمر پدرِ راوی و بیماری‌اش و دردی که او می‌کشد و موقعیت احتضار ارائه می‌شود و نیز نشان داده می‌شود که بیمارانی که به زنده ماندن‌شان امیدی نیست چگونه وضعیتی در بیمارستان دارند.
راوی کتاب «اراده» در فکر این است که پدرش را از دردی که می‌کشد خلاص کند و برای این کار، از یک کارآموز پزشکی که در بیمارستان است کمک می‌خواهد. اما کارآموز با او مخالفت می‌کند و می‌گوید این خلافِ قانون است. این‌جاست که راوی بر آن می‌شود که داستان زندگی پدرش را نقل کند و او سال‌ها بعد، در دوران قرنطینۀ کرونا، آن‌چه را آن روز در بیمارستان نقل کرده است، می‌نویسد.
قطعاتی که در کتاب «اراده» از پی یکدیگر می‌آیند، هر یک روایتگر بخشی از زندگیِ پُر از اُفت‌وخیز پدر راوی و تلاش خستگی‌ناپذیر او برای چیرگی بر سختی‌ها و مصائب زندگی هستند و درعین‌حال به بخشی از رویدادهای مختلف تاریخ قرن بیستم، از جنگ جهانی دوم گرفته تا کمونیسم و استعمار و گسترش و رونق جامعۀ مصرفی، اشاره دارند.
آن‌چه می‌خوانید برگرفته از قطعۀ اول کتاب «اراده»، یعنی پیشگفتار این کتاب، است: «شهر در محاصره‌ی کوه‌ها قرار داشت، اما تشخیص آن‌ها در آن ساعتِ گرگ‌ومیش و در آن توده‌ی تیره‌ی آسمان، که فقط تیرهای چراغ‌برقِ خیابان تصنعی روشنش می‌کرد، غیر ممکن بود. برای کسی که این محل را می‌شناخت، سرمایی که از این غول‌هایِ پای‌دربند به پایین می‌سُرید کافی بود تا حتی در دل تاریکیِ شب گواه وجود آن‌ها باشد. باران می‌بارید؛ بارانی که زمستان را بیرون می‌رانَد تا جایش را به بهار خنکی بدهد. تشویشی که در رگ‌هایم پخش می‌شد، از دو سال قبل و با آن تشخیص بی‌رحمانه شروع شده بود.
به‌واسطه‌ی بهترین دوستش – یک پزشک ارتش استعماری – باخبر شدم که به ناهار دعوتم کرده بود تا بگوید متأسف است که حالا دیگر هیچ‌چیز نمی‌تواند او را نجات بدهد. برای دیگران یک تومور کافی بود تا شعله‌ی زندگی را خاموش کند؛ اینک در بدن او ده‌ها تومور یافته بودند. او همچون مسیح که نان‌ها را چند برابر کرده بود، سلول‌های بدخیم را تکثیر می‌کرد. بدین‌ترتیب در بهترین وضعیت از چند هفته حرف زده بودند، با وجود این، دو سال گذشته بود تا این مرد که آن‌قدر به علم ایمان داشت، در برابر ناتوانیِ علم فروبریزد.
پارکینگ داشت خالی می‌شد. کارکنانِ شیفت روزِ بیمارستان بی‌شک با این آرزو به خانه و کاشانه‌شان برمی‌گشتند که تا روز بعد این صف بلند بیماری را فراموش کنند که در آن، تنمان – که نزدیک‌ترین دشمنمان است – همیشه درنهایت ذهنمان را شکست می‌دهد تا آن را به‌سرعت به‌سوی مهلکه‌ها بکشاند. تلاقیِ سرمای درونی و دمای پایین کوه‌ها منجمدم کرده بود.
من به‌زودی برای اولین‌بار همراه او می‌مُردم و بعد می‌بایست به‌تنهایی توانِ رستاخیز می‌یافتم.»

دربارۀ مارک دوگَن، نویسندۀ کتاب «اراده»
مارک دوگن (Marc Dugain)، متولد 1957، داستان‌نویس و فیلمسازِ فرانسویِ متولد سنگال است. شهرت دوگن بیشتر به‌واسطۀ رمان «اتاق افسران» است. از دیگر آثار او می‌توان به کتاب‌های «شفافیت» و «ییلاق انگلیسی» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «اراده»
کتاب «اراده» با ترجمه و مقدمۀ ابوالفضل الله‌دادی در نشر برج منتشر شده است.
ابوالفضل الله‌دادی، متولد 1361 در قم، روزنامه‌نگار و مترجم ایرانی است. الله‌دادی دانش‌آموختۀ رشتۀ زبان و ادبیات فرانسه است. او مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه شهید چمران اهواز و کارشناسی ارشد را از دانشگاه شهید بهشتی تهران گرفته است. الله‌دادی دو سال معاون سرویس فرهنگی روزنامۀ «تهران امروز» بود و بعد از آن به‌عنوان دبیر سرویس بین‌الملل روزنامۀ «هفت صبح» مشغول به کار شد. همکاری با نشریاتی چون مجلۀ «همشهری جوان»، مجلۀ سینمایی «24» و روزنامۀ «روزگار» از دیگر فعالیت‌های ابوالفضل الله‌دادی در عرصۀ روزنامه‌نگاری هستند. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «نقشه و قلمرو»، «همۀ تابستان بدون فیسبوک»، «پلیس گُل‌ها، درخت‌ها و جنگل‌ها»، «لالایی»، «محاکمۀ خوک»، «روستای محوشده»، «قاتلی که در آرزوی جایی در بهشت بود»، «مُرسو چه کسی را کشت؟»، «از آسمان به گل سرخ: نامه‌های عاشقانۀ آنتوان و کنسوئلو دو سنت - اگزوپری»، «زنان تشنۀ قدرت» و «ناپلئون به جنگ داعش می‌رود» اشاره کرد.