کارنامه چهل ساله مهرجویی (گیلگمش)

کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» گفت‌وگوی مانی حقیقی با داریوش مهرجویی
با داریوش مهرجویی از «الماس 33» تا «سنتوری». کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» گفت‌وگوی مفصل مانی حقیقی با داریوش مهرجویی دربارۀ فیلم‌های او، از نخستین فیلم تا آخرین فیلمی که مهرجویی در زمان انجام این مصاحبه ساخته بوده، است.
کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» متن مکتوب مصاحبه‌ای است که مانی حقیقی برای ساختن فیلمی مستند به همین نام، دربارۀ زندگی و فیلم‌های داریوش مهرجویی با او انجام داده بوده است.
کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» کتابی خواندنی برای همۀ علاقه‌مندان به فیلم‌های داریوش مهرجویی است. این کتاب همچنین برای پژوهشگران سینمای ایران منبع و مرجعی ارزشمند است چون موضوع آن، آثار سینمایی یکی از بهترین و مهمترین کارگردانان سینما و یکی از چهره‌های مهم و شاخص موج نوِ سینمای ایران است.

مروری بر کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله»
موضوع اصلی کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله»، چنانکه پیش‌تر اشاره شد، فیلم‌های داریوش مهرجویی است. مانی حقیقی در این کتاب، با داریوش مهرجویی دربارۀ فیلم‌هایش، از اولین فیلم تا فیلم «سنتوری» که آخرین فیلم مهرجویی در زمان انجام این گفت‌وگو بوده، صحبت کرده است.
در کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» کارنامۀ سینمایی داریوش مهرجویی را، از فیلم «الماس 33» که نخستین فیلم او بود تا فیلم «سنتوری»، فیلم‌به‌فیلم و پابه‌پای خود مهرجویی دنبال می‌کنیم.
مهرجویی در کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» ماجرای ساخته‌شدن فیلم‌هایی را روایت می‌کند که تعدادی از آن‌ها از مهمترین و خاطره‌انگیزترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران هستند.
در کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» همراه داریوش مهرجویی به پشت صحنۀ فیلم‌هایی چون «گاو»، «اجاره‌نشین‌ها»، «هامون» و... می‌رویم و از چندوچون ساخته‌شدن این فیلم‌ها باخبر می‌شویم.
مهرجویی در کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» از چگونگی جرقه خوردن و شکل‌گیری ایده‌های فیلم‌هایش، از تکنیک‌های فیلم‌سازی‌اش و نحوۀ اجرای این تکنیک‌ها و چندوچون پیاده کردن و از کار درآوردن ایده‌هایی که در هر فیلمش در سر داشته، از دشواری‌های مراحل گوناگون ساخته‌شدن فیلم‌هایش، از ضربه و آسیب‌هایی که سانسور به فیلم‌های او زده، از جهان‌بینی پشت فیلم‌هایش و از کسانی که در دوره‌های مختلف فیلم‌سازی‌اش با او همکاری داشته‌اند، از جمله از همکاری‌اش با غلامحسین ساعدی که دو فیلم مهرجویی، «گاو» و «دایرۀ مینا»، اقتباس‌ از دو قصۀ او هستند، سخن گفته است و این‌گونه، از خلال صحبت از فیلم‌های خودش، بخشی از تاریخ سینمای ایران را نیز روایت کرده و کُدهایی به دست داده است برای تحقیق دربارۀ سینمای ایران و به‌ویژه تحقیق دربارۀ آثار سینمایی خود او.
کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» از نُه فصل تشکیل شده که هرکدام نام فیلم یا فیلم‌هایی را که در آن فصل از آن‌ها سخن رفته است بر خود دارند.
عنوان‌های فصل‌های نُه‌گانۀ کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» عبارتند از: «الماس 33»، «گاو، آقای هالو، پستچی، دایره‌ی مینا»، «مدرسه‌ای که می‌رفتیم، الموت، سفر به سرزمین آرتور رمبو»، «اجاره‌نشین‌ها، شیرک»، «هامون»، «بانو، سارا، پری، لیلا»، «درخت گلابی»، «دختردایی گم‌شده، میکس، بمانی» و «مهمان مامان، سنتوری».
چاپ جدید کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله»، با یادداشتی از مانی حقیقی دربارۀ این چاپ جدید، در نشر گیلگمش، ناشر کتاب‌های هنر خانوادۀ فرهنگی چشمه، منتشر شده است.
کتاب «مهرجویی: کارنامه‌ی چهل‌ساله» قبلاً با همین عنوان در نشر مرکز منتشر شده بود.

دربارۀ داریوش مهرجویی و مانی حقیقی
داریوش مهرجویی، متولد 1318 در تهران، فیلمساز و فیلمنامه‌نویس ایرانی است. مهرجویی یکی از سرآمدان و چهره‌های شاخص موج نوِ سینمای ایران و از اولین کارگردانانی است که در جهانی شدن سینمای ایران و حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی ایفای نقش کردند.
دومین فیلم داریوش مهرجویی، یعنی فیلم «گاو»، از نخستین فیلم‌های موج نوِ سینمای ایران است؛ فیلمی که براساس قصه‌ای از کتاب «عزاداران بَیَل» غلامحسین ساعدی ساخته شد.
فقر و زندگی تهیدستان و حاشیه‌نشینان، هویت و از خودبیگانگی و دلهره‌ها و دغدغه‌های وجودی و اگزیستانسیالیستی، زندگی طبقۀ متوسط شهرنشین و مسائل و بحران‌های فردی و عاطفی و اجتماعی این طبقه و مواجهه و تلاقیِ سنت و مدرنیسم از مضامین اصلی فیلم‌های داریوش مهرجویی هستند.
به‌جز فیلم «گاو» که به آن اشاره شد، از دیگر فیلم‌های داریوش مهرجویی می‌توان به فیلم‌های «دایرۀ مینا»، «پستچی»، «اجاره‌نشین‌ها»، «هامون»، «سارا»، «میکس» و «مهمان مامان» اشاره کرد.
مهرجویی، علاوه بر فیلمسازی، کارهایی هم در حوزۀ رمان‌نویسی و ترجمه انجام داده و کتابی هم دربارۀ داستایفسکی، با عنوان «روشنفکران رذل و مفتش بزرگ»، نوشته و منتشر کرده است.
از رمان‌های داریوش مهرجویی می‌توان به «آن رسید لعنتی» و «سفر به سرزمین فرشتگان» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «بُعد زیباشناختی» و «جهان هولوگرافیک» اشاره کرد.

مانی حقیقی، متولد 1348 در تهران، فیلمساز، بازیگر و فیلمنامه‌نویس ایرانی است. او فرزند لیلی گلستان، مترجم و گالری‌دار ایرانی، و زنده‌یاد نعمت حقیقی، فیلمبردار ایرانی، برادرزادۀ زنده‌یاد کاوه گلستان، عکاس ایرانی، و نیز نوۀ ابراهیم گلستان، داستان‌نویس و فیلمساز ایرانی، و زنده‌یاد فخری گلستان، فعال حقوق کودکان و سفالگر ایرانی، است.
حقیقی دارای لیسانس فلسفه از دانشگاه مک‌گیل، فوق لیسانس فلسفه از دانشگاه گولف و فوق لیسانس مطالعات فرهنگی از دانشگاه ترنت است.
از فیلم‌های مانی حقیقی می‌توان به «اژدها وارد می‌شود!»، «کنعان»، «خوک»، «پنجاه کیلو آلبالو» و «پذیرایی ساده» اشاره کرد.
حقیقی به‌عنوان بازیگر نیز در فیلم‌های مختلفی ایفای نقش کرده که فیلم‌های «دربارۀ الی»، «اسرار گنج درۀ جنی»، «خوب، بد، جلف»، «سرخ‌پوست»، «دوزیست»، «ملاقات با جادوگر» و «چرا گریه نمی‌کنی؟» از آن جمله‌اند. او یکی از نویسندگان فیلمنامۀ فیلم «چهارشنبه‌سوری» اصغر فرهادی است.
مانی حقیقی در ترجمه نیز دستی دارد. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب «این یک چپق نیست» میشل فوکو اشاره کرد.