کتاب «هخامنشيان» نوشت? محسن جعفري
کتابي مختصر و مفيد براي آشنايي مقدماتي با امپراتوري هخامنشي و ايرانِ دور? اين امپراتوري. کتاب «هخامنشيان: فرمانروايان جهان باستان» نوشت? محسن جعفري، دومين کتاب از مجموعه کتابهاي «تاريخ ايرانزمين» انتشارات ققنوس است.
مجموع? «تاريخ ايرانزمين» شامل کتابهايي است که براي آشنايي اوليه و مقدماتي مخاطبان غيرمتخصص اما علاقهمند به مطالعه درباب تاريخ ايران، بهويژه مخاطبان جوان، تدارک شدهاند.
در کتابهاي مجموع? «تاريخ ايرانزمين» که کتاب «هخامنشيان» هم، چنانکه اشاره شد، جزوي از اين مجموعه است، به زباني ساده و برمبناي جديدترين و مهمترين تحقيقات دربار? تاريخ ايران، بر دورههاي گوناگون اين تاريخ، از وجوه و زواياي مختلف، نور تابانده ميشود و در هر کتاب، مختصات فرهنگي و اجتماعي و اقتصادي و سياسي دورهاي از تاريخ ايران معرفي ميشود و بابي براي مطالع? بيشتر دربار? هر يک از دورههاي تاريخ ايران گشوده ميشود.
در کتاب «هخامنشيان» نيز با همين رويکرد، به وجوه گوناگون تاريخ ايران عصر هخامنشي پرداخته شده و اين دوره از زواياي گوناگوني معرفي شده است تا اين کتاب فتح بابي باشد براي مطالعات گستردهتر دربار? هخامنشيان و اوضاع ايران در دور? حکومت آنها.
مروري بر کتاب «هخامنشيان»
محسن جعفري در کتاب «هخامنشيان» به تاريخ سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي امپراتوري هخامنشي پرداخته است.
در کتاب «هخامنشيان» هم از رويدادها و اوضاع سياسي ايران عصر هخامنشي سخن ميرود و هم از تمدن و فرهنگ و هنر و معماري و دين در آن دوره.
کتاب «هخامنشيان» از مقدم? نويسنده، سالشمار رويدادهاي مهم ايرانِ عصر هخامنشي و نُه فصل تشکيل شده است. فصلهاي نُهگان? کتاب «هخامنشيان» عبارتند از: «پارسيان در صحن? تاريخ»، «کوروش کبير و بنيانگذاري شاهنشاهي هخامنشي»، «از کمبوجيه تا داريوش، بحران در دولت هخامنشي»، «پادشاهي داريوش بزرگ، اوج قدرت هخامنشيان»، «از خشايارشا تا داريوش دوم (486 – 405 ق. م)، دوران قدرت و ثبات»، «از اردشير دوم تا داريوش سوم (405 – 330 ق. م)، آشفتگي و فروپاشي»، «تمدن و فرهنگ ايران در دور? هخامنشي»، «هنر و معماري هخامنشي» و «تخت جمشيد، نماد تمدن هخامنشي».
در بخشي از کتاب «هخامنشيان» ميخوانيد: «شاهنشاهي هخامنشي (559 تا 1330 ق. م) جايگاه ويژهاي در تاريخ ايرانزمين دارد، زيرا در اين دوره بود که ايرانيان نخستين بار ابرقدرت بيرقيب جهان باستان شدند و بر قلمرو پهناوري که مساحتش بيش از هشت برابر ايران کنوني بود فرمانروايي کردند. افزون بر اين، باشکوهترين نمونههاي معماري و زيباترين آثار هنري تاريخ ايران نيز در اين دوره به وجود آمدند.
برخي شاهان هخامنشي دستاوردهاي نظامي و سياسي شگفتآوري داشتند؛ کوروش کبير با نبوغ نظامي و سياسي شگفتآورش در کمتر از بيست سال دولت محلي پارسيان را به بزرگترين قدرت جهان باستان تبديل کرد و داريوش بزرگ ساختار شاهنشاهي هخامنشي را چنان با دقت و ظرافت ساماندهي کرد که حتي امروز نيز نظم و دقت سازمان اداري دولت هخامنشي ماي? شگفتي پژوهشگران است.
با اين همه نه جهانگشاييهاي کوروش در تاريخ جهان بيمانند است، نه جهانداري داريوش و نه بناهاي باشکوه برجايمانده از هخامنشيان. فرمانروايان آشوري، بابلي و مصري بناهايي گاه باشکوهتر از هخامنشيان ساختند، مغولان در مقايسه با ايرانيان بر قلمرو پهناورتري فرمانروايي کردند و دولتهاي استعمارگر اروپايي سازمانهاي اداري بسا بسامانتري از هخامنشيان پديد آوردند، اما آنچه هيچکدام از اين دولتها نداشتند و شاهنشاهي هخامنشي داشت روح مداراگرانهاي بود که در تاريخ پرآشوب جهان کممانند است.
هخامنشيان به زبان، فرهنگ و باورهاي هم? مردم قلمروشان احترام ميگذاشتند و آنها را در اجراي آداب، رسوم و آيينهاي دينيشان آزاد ميگذاشتند. همزمان شاهان هخامنشي با آزادانديشي شگفتآوري از تجربههاي تمدنهاي پيش از خود بهويژه ايلام، ماد و بابل در شيو? فرمانروايي، معماري، هنر و امور ديگر بهره بردند و آنها را با سنتهاي پارسيان درآميختند و تمدن ويژهاي پديد آوردند که ميتوان آن را تمدن هخامنشي ناميد؛ تمدني که شايد نخستين نمون? جهانشمول در تاريخ بود.»
کتاب «هخامنشيان: فرمانروايان جهان باستان» در انتشارات ققنوس منتشر شده است.
دربار? محسن جعفري، نويسند? کتاب «هخامنشيان»
محسن جعفري، متولد 1363، مؤلف ايراني است. از آثار او ميتوان به کتابهاي «اشکانيان: فرمانروايان فراموششده» و «ساسانيان: فرمانروايان ايرانشهر» اشاره کرد.
