مجموعه تاریخ ایران زمین 2: هخامنشیان
فرمانروایان جهان باستان

کتاب «هخامنشیان» نوشتۀ محسن جعفری
کتابی مختصر و مفید برای آشنایی مقدماتی با امپراتوری هخامنشی و ایرانِ دورۀ این امپراتوری. کتاب «هخامنشیان: فرمانروایان جهان باستان» نوشتۀ محسن جعفری، دومین کتاب از مجموعه کتاب‌های «تاریخ ایران‌زمین» انتشارات ققنوس است.
مجموعۀ «تاریخ ایران‌زمین» شامل کتاب‌هایی است که برای آشنایی اولیه و مقدماتی مخاطبان غیرمتخصص اما علاقه‌مند به مطالعه درباب تاریخ ایران، به‌ویژه مخاطبان جوان، تدارک شده‌اند.
در کتاب‌های مجموعۀ «تاریخ ایران‌زمین» که کتاب «هخامنشیان» هم، چنانکه اشاره شد، جزوی از این مجموعه است، به زبانی ساده و برمبنای جدیدترین و مهمترین تحقیقات دربارۀ تاریخ ایران، بر دوره‌های گوناگون این تاریخ، از وجوه و زوایای مختلف، نور تابانده ‌می‌شود و در هر کتاب، مختصات فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی دوره‌ای از تاریخ ایران معرفی ‌می‌شود و بابی برای مطالعۀ بیشتر دربارۀ هر یک از دوره‌های تاریخ ایران گشوده می‌شود.
در کتاب «هخامنشیان» نیز با همین رویکرد، به وجوه گوناگون تاریخ ایران عصر هخامنشی پرداخته شده و این دوره از زوایای گوناگونی معرفی شده است تا این کتاب فتح بابی باشد برای مطالعات گسترده‌تر دربارۀ هخامنشیان و اوضاع ایران در دورۀ حکومت آن‌ها.

مروری بر کتاب «هخامنشیان»
محسن جعفری در کتاب «هخامنشیان» به تاریخ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی امپراتوری هخامنشی پرداخته است.
در کتاب «هخامنشیان» هم از رویدادها و اوضاع سیاسی ایران عصر هخامنشی سخن می‌رود و هم از تمدن و فرهنگ و هنر و معماری و دین در آن دوره.
کتاب «هخامنشیان» از مقدمۀ نویسنده، سالشمار رویدادهای مهم ایرانِ عصر هخامنشی و نُه فصل تشکیل شده است. فصل‌های نُه‌گانۀ کتاب «هخامنشیان» عبارتند از: «پارسیان در صحنۀ تاریخ»، «کوروش کبیر و بنیان‌گذاری شاهنشاهی هخامنشی»، «از کمبوجیه تا داریوش، بحران در دولت هخامنشی»، «پادشاهی داریوش بزرگ، اوج قدرت هخامنشیان»، «از خشایارشا تا داریوش دوم (486 – 405 ق. م)، دوران قدرت و ثبات»، «از اردشیر دوم تا داریوش سوم (405 – 330 ق. م)، آشفتگی و فروپاشی»، «تمدن و فرهنگ ایران در دورۀ هخامنشی»، «هنر و معماری هخامنشی» و «تخت جمشید، نماد تمدن هخامنشی».
در بخشی از کتاب «هخامنشیان» می‌خوانید: «شاهنشاهی هخامنشی (559 تا 1330 ق. م) جایگاه ویژه‌ای در تاریخ ایران‌زمین دارد، زیرا در این دوره بود که ایرانیان نخستین بار ابرقدرت بی‌رقیب جهان باستان شدند و بر قلمرو پهناوری که مساحتش بیش از هشت برابر ایران کنونی بود فرمانروایی کردند. افزون بر این، باشکوه‌ترین نمونه‌های معماری و زیباترین آثار هنری تاریخ ایران نیز در این دوره به وجود آمدند.
برخی شاهان هخامنشی دستاوردهای نظامی و سیاسی شگفت‌آوری داشتند؛ کوروش کبیر با نبوغ نظامی و سیاسی شگفت‌آورش در کمتر از بیست سال دولت محلی پارسیان را به بزرگ‌ترین قدرت جهان باستان تبدیل کرد و داریوش بزرگ ساختار شاهنشاهی هخامنشی را چنان با دقت و ظرافت ساماندهی کرد که حتی امروز نیز نظم و دقت سازمان اداری دولت هخامنشی مایۀ شگفتی پژوهشگران است.
با این همه نه جهانگشایی‌های کوروش در تاریخ جهان بی‌مانند است، نه جهانداری داریوش و نه بناهای باشکوه برجای‌مانده از هخامنشیان. فرمانروایان آشوری، بابلی و مصری بناهایی گاه باشکوه‌تر از هخامنشیان ساختند، مغولان در مقایسه با ایرانیان بر قلمرو پهناورتری فرمانروایی کردند و دولت‌های استعمارگر اروپایی سازمان‌های اداری بسا بسامان‌تری از هخامنشیان پدید آوردند، اما آنچه هیچ‌کدام از این دولت‌ها نداشتند و شاهنشاهی هخامنشی داشت روح مداراگرانه‌ای بود که در تاریخ پرآشوب جهان کم‌مانند است.
هخامنشیان به زبان، فرهنگ و باورهای همۀ مردم قلمروشان احترام می‌گذاشتند و آن‌ها را در اجرای آداب، رسوم و آیین‌های دینی‌شان آزاد می‌گذاشتند. همزمان شاهان هخامنشی با آزاداندیشی شگفت‌آوری از تجربه‌های تمدن‌های پیش از خود به‌ویژه ایلام، ماد و بابل در شیوۀ فرمانروایی، معماری، هنر و امور دیگر بهره بردند و آن‌ها را با سنت‌های پارسیان درآمیختند و تمدن ویژه‌ای پدید آوردند که می‌توان آن را تمدن هخامنشی نامید؛ تمدنی که شاید نخستین نمونۀ جهان‌شمول در تاریخ بود.»
کتاب «هخامنشیان: فرمانروایان جهان باستان» در انتشارات ققنوس منتشر شده است.

دربارۀ محسن جعفری، نویسندۀ کتاب «هخامنشیان»
محسن جعفری، متولد 1363، مؤلف ایرانی است. از آثار او می‌توان به کتاب‌های «اشکانیان: فرمانروایان فراموش‌شده» و «ساسانیان: فرمانروایان ایرانشهر» اشاره کرد.