کتاب «بازنگريها» نوشت? توني جات
کتابي که گذشت? نهچندان دور را، بهمثابه چراغ راه آينده، پيشِ روي ما مينهد. کتاب «بازنگريها: تأملاتي در باب قرن فراموششدهي بيستم»، با عنوان اصلي Reappraisals: Reflections on the Forgotten Twentieth Century، کتابيست عليه فراموشي خطاها و صوابهاي قرن بيستم تا انسان قرن بيستويکم را از تکرار خطاهاي گذشته برحذر دارد و او را نسبت به تکرار آن خطاها گوشبهزنگ نگه دارد.
توني جات در کتاب «بازنگريها»، با يادآوري رويدادهاي مهمّ قرن بيستم و روشنفکران تأثيرگذار آن قرن، يادآور ميشود که اشتباهات گذشته تکراپذيرند چون شرايط تکرار آنها ميتواند دوباره بهوجود آيد اگر نسبت به رويدادهاي حال و اکنون، حساس و گوشبهزنگ نباشيم و نيز گذشته را يکسره به فراموشي بسپاريم.
کتاب «بازنگريها» به بازنگري قرن بيستمِ پرتلاطم ميپردازد و دستاوردهاي آن قرن و اشتباهات روي داده در آن و دليل بروز آن اشتباهات را مرور و معرفي و بررسي و تحليل ميکند و به معرفي روشنفکراني ميپردازد که حضورشان در قرن بيستم حضوري مؤثر بود اما جامع? غرب در قرن بيستويکم بسياري از آنها را فراموش کرده است.
کتاب «بازنگريها» همچنين نقد حال است در پرتو گذشته و نقدِ نئوليبراليسم، بهعنوان ايدئولوژيِ مسلطِ جهان امروز.
متن اصلي کتاب «بازنگريها» اولين بار در سال 2008 منتشر شده است. توني جات بيشتر مقالات کتاب «بازنگريها» را بهسفارش سردبيران مجلهها و روزنامههاي مختلف نوشته و بعداً آنها را، بههمراه چند مقال? ديگر، در اين کتاب گردآوري و منتشر کرده است.
مروري بر کتاب «بازنگريها»
قصد توني جات از مرور رويدادهاي قرن بيستم و معرفي روشنفکران مؤثر آن قرن در کتاب «بازنگريها» صرفاً تاريخنگاري و زندگينامهنويسي نيست. او در کتاب «بازنگريها» زيرِ پوست تاريخ را ميکاود، وجوه فراموششد? آن را رو ميآورد و نيز از روشنفکراني مينويسد که تعدادي از آنها امروزه تقريباً فراموش شدهاند و کمتر به ياد آورده ميشوند درحاليکه توني جات معتقد است که بايد آنها را شناخت و به ياد داشت.
کتاب «بازنگريها» از کيشِ کمونيسم و فراگيري آن در قرن بيستم ميگويد و از روشنفکراني که شيفت? کمونيسم شدند و از چراييِ اين شيفتگي و نيز از روشنفکراني که خطرات کمونيسم و فاشيسم و ديگر شَرهاي سياسيِ قرن بيستم را هوشمندانه درک کردند و از اين خطرات نوشتند و، برخلافِ روشنفکراني که شيفت? کمونيسم شدند و شيفت? آن ماندند، ماهيت هولناک پنهان در پس شعارهاي زيباي کمونيستي را درک کردند و وحشت و خشونت آن را ترسيم کردند، البته بيآنکه از آن ورِ بام بيفتند و کورکورانه پيروِ کيشِ کاپيتاليسم بشوند.
توني جات در کتاب «بازنگريها» بر آن است که با بازخواني قرن بيستم، به انسان قرن بيستويکمي تلنگري بزند و او را نسبت به امکان تکرار فجايع قرن بيستم هُشيار کند. او در اين کتاب، با نوشتن از روشنفکران تأثيرگذار قرن بيستم، اهميت حضور روشنفکرِ مسئول و حساس در جامعه را يادآور ميشود.
کتاب «بازنگريها» واکنشي است به اين باورِ رايج در غرب که قرن بيستم، با تمام اشتباهات و فجايعش، تمام شده و رفته پيِ کارش و آن فجايع و اشتباهات ديگر تکرار نميشود و درنتيجه ضرورتي به در ياد نگه داشتن قرن بيستم نيست.
توني جات در کتاب «بازنگريها» بر اين عقيده است که اين تصور انسان غربي که به عصر رفاهي ابدي پا گذاشته و ديگر به فلاکت پيشين برنميگردد، توهمي بيش نيست. او اين حقيقت را با روايت تصوري مشابه در گذشته، که آن نيز توهم از کار درآمد، نشان ميدهد.
کتاب «بازنگريها» همچنين از نئوليبراليسم و اقتصاد بازار آزاد بهعنوان کيش و ايدئولوژي تازهاي سخن ميگويد که جاي فاشيسم و کمونيسم را گرفته است و ميتواند به همان ميزان فاجعه بيافريند.
کتاب «بازنگريها» از مقدمه، بيستوسه فصل که در چهار بخش، به نامهاي «دل تاريکي»، «سياست کار روشنفکري»، «گمشده در گذار: مکانها و خاطرات» و «(نيم)قرن امريکايي»، تنظيم شدهاند و مؤخرهاي با عنوان «معضل اجتماعي بازميگردد» تشکيل شده است.
فصلهاي بيستوسهگان? کتاب «بازنگريها» عبارتند از: «آرتور کوستلر: روشنفکر نمونه»، «حقايق بنيادين پريمو لوي»، «اروپاي يهودي مانس اشپربر»، «هانا آرنت و شر»، «آلبر کامو: "نيکترين مرد فرانسه"»، «جدوجهد بيحاصل: "مارکسيسم" لويي آلتوسر»، «اريک هابسبام و عاشقانهي کمونيسم»، «وداع با همهچيز؟ لشک کولاکوفسکي و ميراث مارکسيستي»، «"پاپ صاحبفکر" ؟ ژانپل دوم و جهان مدرن»، «ادوارد سعيد: جهانوطن آواره»، «فاجعه: سقوط فرانسه، 1940»، «در جستوجوي زمان از دست رفته: فرانسه و گذشتههايش»، «جن در باغ: توني بلر و "ميراث" بريتانيا»، «کشور بيدولت: چرا بلژيک مهم است؟»، «روماني بين تاريخ و اروپا»، «پيروزي تيرهوتار: جنگ ششروزهي اسراييل»، «کشوري که نميخواهد بالغ شود»، «تراژدي امريکايي؟ قضيهي ويتاکر چمبرز»، «بحران: کندي، خروشچف و کوبا»، «خيالباف: هنري کيسينجر و سياست خارجي امريکا»، «اين داستان از آن کيست؟ جنگ سرد در بازنگري»، «سکوت برهها: دربارهي مرگ عجيب امريکاي ليبرال» و «جامعهي خوب: اروپا در برابر امريکا».
دربار? توني جات، نويسند? کتاب «بازنگريها»
توني رابرت جات (Tony Robert Judt)، متولد 1948 و درگذشته به سال 2010، مورخ، استاد دانشگاه و جُستارنويس بريتانيايي – امريکايي بود. جات متخصص تاريخ اروپا بود، در دانشگاه نيويورک تدريس ميکرد و مدير مؤسس? اريش ماريا رمارک در اين دانشگاه بود. او همچنين با مجل? «نيويورک ريويو آو بوکز» همکاري مستمر داشت.
جات، روزگاري به مارکسيسم گرايش داشت اما بعداً از مارکسيسم بُريد. او، در دوران بعد از بُريدن از مارکسيست، خود را يک سوسيالدموکرات جهانوطن توصيف ميکرد.
جات، در مصاحبهاي که چند هفته قبل از مرگش با او انجام شد، گفت که خود را در درج? اول يک معلم تاريخ ميبيند.
کتاب «پس از جنگ: تاريخ اروپا از 1945 بدينسو» از مهمترين و معروفترين آثار توني جات است. از ديگر آثار او ميتوان به کتابهاي «کلب? خاطرات: بداهههاي بيپيرايه»، «شر زمين را درمينوردد» و «بار مسئوليت: بلوم، کامو، آرون و قرن بيستم فرانسه» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «بازنگريها»
کتاب «بازنگريها: تأملاتي در باب قرن فراموششدهي بيستم» با ترجمه و مقدم? فرزام امينصالحي در نشر چشمه منتشر شده است.
فرزام امينصالحي، متولد 1333، مترجم ايراني است. از ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «سهشنبه گذشت»، «خاطرات و خيالات»، «سرگذشت واقعي دارودست? کِلي»، «سينما و ناسيوناليسم»، «کلب? خاطرات: بداهههاي بيپيرايه»، «شر زمين را درمينوردد» و «بار مسئوليت: بلوم، کامو، آرون و قرن بيستم فرانسه» و «تاريخ طبيعي ويراني: جستارهايي درباب تأثير جنگ بر هنر و ادبيات» اشاره کرد.
