آخرین روزهای اشتفان سوایگ

رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» نوشتۀ لوران سِکسیک
یک رمان زندگی‌نامه‌ای – تاریخی دربارۀ اشتفان سوایگ و زمانه‌اش. رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ»، با عنوان اصلی Les derniers jours de Stefan Zweig، از خلال روایت مقطع پایانی زندگی اشتفان سوایگ، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، روزنامه‌نگار، زندگی‌نامه‌نویس و روشنفکر آزادی‌خواه و صلح‌طلبِ اتریشی، به دورانی پرتلاطم و موحش از تاریخ اروپا، یعنی دوران ظهور نازیسم در آلمان و درگیری جنگ دوم جهانی، می‌پردازد.
لوران سکسیک رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» را براساس مستندات و اسناد و مدارک موجود دربارۀ زندگی و زمانۀ سوایگ نوشته است. او در این رمان، هم به معرفی شخصیت و افکار و دغدغه‌ها و آثار اشتفان سوایگ و شرح زندگی شخصی او پرداخته است و هم تصویری از زمانۀ او به دست داده است.
رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» حکایت نسلی از روشنفکران آواره و سرخورده است که با ظهور نازیسم از وطن خود جاکن شدند و به‌ناچار تن به مهاجرت دادند؛ روشنفکرانی که جزو برجسته‌ترین و مهمترین شخصیت‌های تاریخ قرن بیستم هستند.
متن اصلی رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» اولین بار در سال 2010 منتشر شده است. این رمان دستمایۀ اقتباسی تئاتری هم بوده است.

مروری بر رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ»
بحبوحۀ جنگ جهانی دوم است. دوران کشتارهای فجیع و اردوگاه‌های مرگ. شبح آلمان نازی بر اروپا سایه انداخته و وحشت همه‌جا را فراگرفته است. رمان «آخرین روزهای استفان سوایگ» روایتگر چنین دورانی است و روایتگر روشنفکری تبعیدی که بوی بهبود از اوضاع جهان نمی‌شنود. در این رمان می‌بینیم که اشتفان سوایگ و همسر دومش، لوته، که به بیماری آسم دچار است، گرچه در پتروپولیسِ برزیل مأمنی یافته‌اند اما اخبار بد از هرسو آ‌ن‌ها را احاطه کرده است.
اشتفان سوایگ، که نویسنده‌ای یهودی و از محبوب‌ترین نویسندگان دوران خود بود، با قدرت گرفتن آلمان نازی خیلی زود حدس زد که به‌زودی دامنۀ جنایات و اعمال خشونت‌بارِ نازی‌ها به وطن او هم کشیده می‌شود. او در سال 1934 اتریش را ترک کرد. مدتی در انگلیس بود و سپس به امریکا و از آن‌جا هم به برزیل رفت. پتروپولیسِ برزیل آخرین موطن او بود و رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» روزهای پایانی عمرِ او را در آن‌جا و نیز گذشتۀ او را به تصویر می‌کشد و همچنین جنایات آلمان نازی و خفقانی را که نازی‌ها حاکم کردند.
رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» از زاویۀ دید سوم‌شخص محدود به ذهن سوایگ و همسرش، لوته، روایت می‌شود. در این رمان، از خلال نقل یادهای سوایگ، گذشتۀ او در اتریش و آن‌چه بر او رفته است روایت می‌شود. سوایگ روشنفکری صلح‌طلب بود که با درگرفتن جنگ جهانی دوم رؤیاها و آرزوهای خود را نقش بر آب دید. در رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» این روشنفکر را می‌بینیم که، غرق در کابوس و نومیدی، با اشباح مردگان حرف می‌زند و اخبارِ بدِ جهان را دنبال می‌کند؛ اخبارِ جنگ و کشتار و ویرانی و تعقیب و آزار؛ اخبار رویدادهایی که به کابوسی بزرگ می‌مانند.
رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» یک رمان ضدّجنگ و روایتگر یکی از تاریک‌ترین دوران‌های تاریخ اروپاست. این رمان، کتابسوزی نازی‌ها، آزار و طرد و تبعید و آوارگی روشنفکران، نسل‌کُشی و کشتارهای جمعی و ترس و وحشت و نومیدی حاکم بر دورانی را روایت می‌کند که هیتلر قدرت گرفته بود و شبح جنگ و نسل‌کشی و ویرانی بر سراسر اروپا سایه انداخته بود.
لوران سکسیک در رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» از روابط و دوستی‌ها و آشنایی‌های سوایگ با دیگر روشنفکران و چهره‌های علمی و فرهنگی همعصرش، از جمله زیگموند فروید و اینشتین و هرمان هسه و یوزف روت، سخن می‌گوید، خواننده را با آثار و اندیشه‌های سوایگ و شخصیت و زندگی شخصی او آشنا می‌کند، جایگاه برجسته و شهرت و محبوبیت فراوان او در زمانه‌اش را نشان می‌دهد و نیز عصرِ پرفاجعه‌ای را که سوایگ در آن زیست به تصویر می‌کشد؛ عصری که سوایگ را از پدیداریِ چشم‌اندازی روشن در آینده نومید کرد و سرنوشتی تراژیک را برای او و همسرش رقم زد.
در بخشی از رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» می‌خوانید: «آلمانی‌ها مرزهای شر را بسط داده بودند. می‌گفتند سربازان رایش دق‌دلی‌شان را سر بچه‌ها خالی می‌کنند. ارتش آلمان در شرق، هنگام پیشروی پشت سرش گردان‌های کوچکی از نیروهای اس‌اس باقی می‌گذاشت، فقط با این هدف که از سرزمین‌های فتح‌شده حضور یهودیان را به‌کلی پاک کنند. نیروها گتوها را تخلیه می‌کردند. سربازها گلوله‌ای به پشت گردن مادرها و بچه‌ها، پیرمردها و مردها شلیک می‌کردند. تا کجا پیش می‌رفتند؟ اشتفان ابتدا به این گواهی‌ها شک می‌کرد و بعد روایت قتل‌عام‌ها با شباهت‌های زیادی که به هم داشت باعث شده بود به خودش شک کند. شاید او بود که عقلش را از دست می‌داد. اویی که دور از بقیه زندگی می‌کرد. وحشت حقیقت این زمانه شده بود.»

دربارۀ لوران سِکسیک، نویسندۀ رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ»
لوران سِکسیک (Laurent Seksik)، متولد 1962، نویسنده و پزشک فرانسوی است. شهرت او بیشتر به‌خاطر سه‌ رمان تاریخی‌اش، «آخرین روزهای اشتفان سوایگ»، «پروندۀ ادوارد اینشتین» و «رومن گاری به جنگ می‌رود»، است.
از دیگر آثار لوران سکسیک می‌توان به کتاب‌های «آلبرت اینشتین» و «چاپلین، شاهزادۀ هالیوود» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ»
رمان «آخرین روزهای اشتفان سوایگ» با ترجمۀ محمود گودرزی در نشر خوب منتشر شده است.
محمود گودرزی، متولد 1356، مترجم ایرانی است. گودرزی فارغ‌التحصیل کارشناسی ادبیات فرانسه از دانشگاه تهران است. از او ترجمه‌های مختلفی از ادبیات داستانی کلاسیک و مدرن جهان منتشر شده که بعضی از آن‌ها عبارتند از: «کاندید یا خوش‌باوری»، «سفرهای گالیور»، «پی‌یر و ژان»، «ژنرال ارتش مرده»، «دراکولا»، «شکار و تاریکی»، «اتاق قرمز»، «شاهین مالت»، «بَری لیندون» و «عُقاب».
گودرزی همچنین آثاری را در زمینۀ کتاب کودک و نوجوان، زندگی‌نامه و ادبیات نمایشی به فارسی ترجمه کرده‌ است که از آن جمله می‌توان به کتاب‌های «سندباد (سفر به سوی خطر)»، «محمد علی: سلطان رینگ»، «گابریل گارسیا مارکز»، «جرم داریم تا جرم» و «وودی آلن» اشاره کرد.