حدس ها و ابطال ها

کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» اثر کارل پوپر
آيا خطا به رشد معرفت علمي مي‌انجامد؟ پاسخ کارل پوپر به اين پرسش، در کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها»، مثبت است.
کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها»، با عنوان اصلي Conjectures and Refutations، مجموعه‌اي‌ست فراهم‌آمده از گفتارها و سخنراني‌هاي کارل پوپر که توسط خود پوپر بازبيني و در اين کتاب به چاپ رسيده‌اند.
پوپر در کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» با نگاهي شکاک و نقادانه به تلقي‌هاي مختلف از حقيقت در تاريخ فلسفه و حوزه‌هاي مختلفي که به‌نحوي با موضوعي به نام حقيقت سروکار دارند مي‌نگرد و از ضرورت نقد اسطوره‌ها و باورهاي تثبيت‌شده در بحث‌هاي فلسفي و فکري سخن مي‌گويد.
کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» کتابي‌ست که دربردارنده يکي از ايده‌هاي مهم پوپر در فلسفه، يعني ايده ابطال‌پذيري به‌عنوان معيار اعتبار يک نظريه، است.
در کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» از اهميت خطا و اشتباه در رشد معرفت علمي سخن مي‌رود و از اينکه هر باور و انديشه و نظريه‌اي بايد قابليت اين را داشته باشد که خطر ابطال را به جان بخرد و به محک آزمون نقادانه گذاشته شود.
متن اصلي کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» اولين بار در سال 1963 منتشر شده است.

مروري بر کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها»
ما هميشه مي‌توانيم از اشتباهات خود پند بگيريم. اين لُبّ کلام پوپر در کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» و انديش? محوري او در بخش‌هاي مختلف اين کتاب است.
پوپر در کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» تاريخ فلسفه و نيز حوزه‌هاي گوناگون، از فلسفه گرفته تا علوم تجربي و علوم اجتماعي و سياست، را درنورديده و اين حوزه‌ها را براساس ايده محوري اين کتاب، که همان قابليت بازبيني انتقادي نظريه‌ها و خطايابي در آن‌ها و ابطال‌شان است، مورد بررسي انتقادي قرار داده است.
پوپر فيلسوفي قائل به آزادي فردي‌ست و در کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» نيز خود را اين‌چنين به مخاطبانش معرفي مي‌کند. او منتقد سرسخت آن دسته از انديشه‌هاي فلسفي‌ست که آزادي فردي را از انسان سلب مي‌کنند و به حقيقتي صُلب و جزمي خدشه‌ناپذير باور دارند و در هر شرايطي بر حقانيت خود پاي مي‌فشارند.
پوپر در کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» دو سنت فلسفي غرب، يعني فلسف? قاره‌اي و فلسف? تحليلي، را براساس ديدگاه اصلي کتاب مورد نقد قرار مي‌دهد و بر آن است که نشان دهد اين هر دو سنت چه خطاهايي داشته‌اند.
کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» از ديباچه‌هاي پوپر بر چاپ‌هاي اول و دوم و سوم کتاب، متن سخنراني‌اي از پوپر با عنوان «درباره سرچشمه‌هاي دانايي و ناداني»، دو بخش به نام‌هاي «حدس‌ها» و «ابطال‌ها» و ده پيوست تشکيل شده است.
دو بخش اصلي کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» دربرگيرنده بيست فصل است که عبارتند از: «علم: حدس‌ها و ابطال‌ها»، «ماهيّت مسائل فلسفي و ريشه‌هاي آنها در علوم»، «سه ديدگاه درباره شناخت انسان»، «به سوي نظريه‌اي خردمندانه درباره سنّت»، «بازگشت به حکماي پيش از سقراط»، «يادداشتي درباره بارکلي به عنوان پيشرو ماخ و اينشتين»، «نقد فلسف? کانت و جهان‌بيني او»، «درباره وضع علم و شأن مابعدالطبيعه»، «چرا محاسب? منطق و علم حساب شايست? اطلاق و انطباق بر حقيقت‌اند»، «حقيقت، خردگرايي و رشدِ معرفت علمي»، «تحديد حدود بين علم و مابعدالطبيعه»، «زبان و مسأل? جسم – جان»، «يادداشتي درباره مسأل? جسم – جان»، «بازگشت به خود و دريافت معني و مفهوم در زبان متداول»، «مناظره منطقي و تحليلي چيست؟»، «پيش‌بيني و پيش‌گويي در علوم اجتماعي»، «افکار عمومي و سرچشمه‌هاي آزادگي و آزادي‌خواهي»، «آرمان‌شهر و به کار بردن زور و قدرت»، «تاريخ زمان ما: نظرگاهي بر پاي? خوش‌بيني» و «انسان‌مداري و خرد».

درباره کارل پوپر، نويسنده کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها»
کارل ريموند پوپر (Karl Raimund Popper)، متولد 1902 و درگذشته به‌سال 1994، فيلسوف و تحليگر و مفسر اجتماعي اتريشي – بريتانيايي است.
پوپر يکي از مهمترين متفکران تأثيرگذار فلسف? علم در قرن بيستم است. او در جواني مدتي به مارکسيسم گرَويد اما بعداً از آن روي برتافت و به فيلسوفي ليبرال بدل شد. البته خود او در ديباچ? کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» تأکيد مي‌کند که مقصودش از ليبراليسمي که از آن سخن مي‌گويد و دفاع مي‌کند ليبراليسم محدود به يک حزب سياسي نيست و منظورش از ليبرال «کسي است که آزادي فردي را ارزشمند بشمارد و نسبت به خطرهاي ذاتي هرگونه قدرتمندي و قدرتِ فردي حسّاسيّت دارد.»
از کارل پوپر آثار مختلفي در حوزه‌هاي فلسف? علم و فلسف? سياسي به‌جا مانده که از آن جمله مي‌توان به «منطق اکتشاف علمي»، «جامع? باز و دشمنان آن»، «فقر تاريخيگري» و «سرچشمه‌هاي دانايي و ناداني» اشاره کرد.

درباره ترجم? فارسي کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها»
کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» با ترجمه و پيش‌گفتار رحمت‌اله جباري در شرکت سهامي انتشار منتشر شده است. اين کتاب قبلاً با ترجم? احمد آرام در همين انتشارات به چاپ رسيده بود.
رحمت‌اله جباري، متولد 1322 در گرگان، مؤلف و مترجم ايراني است. جباري دانش‌آموخت? زبان و ادبيات فارسي در دانشگاه تهران است. او بنيانگذار چند باب دبيرستان دخترانه و پسرانه و از بنيانگذاران دانشگاه آزاد اسلامي واحد گرگان و عضو هيأت علمي اين دانشگاه است و در دانشگاه‌هاي منابع طبيعي و علوم کشاورزي و علوم پزشکي و مراکز آموزش عالي وزارت آموزش و پرورش تدريس و تحقيق کرده است.
از جمله آثار تأليفي رحمت‌اله جباري مي‌توان به کتاب «دستور زبان فارسي» و بازنويسي چند منظوم? عاشقانه، از جمله «ويس و رامين» و «خسرو و شيرين»، به نثر فارسي و از ترجمه‌هاي او مي‌توان به کتاب «جست‌وجوي بي‌پايان» اشاره کرد.

رتب? کتاب «حدس‌ها و ابطال‌ها» در گودريدز: 4.17 از 5.