کتاب «پايان تئولوژي 2: تئولوژي و تاريخ» نوشته بيژن عبدالکريمي
Theology & History The End of Theology:
کتاب «پايان تئولوژي 2: تئولوژي و تاريخ» نوشته بيژن عبدالکريمي مقالاتي درباره تئولوژي است. بنابر گفته عبدالکريمي «پايان تئولوژي» به معناي ضديت با سنت تاريخي و پشت کردن بدان نيست، بلکه اعلام اين حقيقت است که «تئولوژي» همچون حائل و مانعي ميان «روح سنت» و «تفکر» قرار گرفته است.
يادآوري ميشود که کتاب «پايان تئولوژي» داراي دو جلد است. نويسنده در مقدمه ذکر ميکند «مقدمه جلد نخست اين کتاب ديباچ? جلد دوم آن نيز هست.» کتاب حاضر مناسب براي بسط و گسترش تفکر از باورهاي سنتي و تاريخي است.
مروري بر کتاب «پايان تئولوژي 2: تئولوژي و تاريخ»
کتاب داراي مقالاتي است که به بررسي انتقادي روشهاي مواجهه رويکردهاي تئولوژيک به تاريخ پرداخته است. نويسنده در هر يک از مقالات با طرح پرسشهايي اساسي به بررسي و تحليل موضوع مورد بحث پرداخته است. عبدالکريمي يکي از مقالات طولاني خود را پاسخ به استاديار فلسفه دانشگاه قم معرفي کرده و اصل مقاله استاديار فلسفه را نيز در ضميمه کتاب گنجانده است.
فهرست مندرج در کتاب عبارت است از: «ما و هرمنوتيک»، «هرمنوتيک متن مقدس»، «انديش? آخرالزماني»، «تأملي بر تاريخسازيهاي تئولوژيک»، «گفتوگويي ميان دو سنت فلسفي تحليلي و قارَهاي»، «ضرورت مواجه? پديدارشناسانه با تاريخ و غرب»، «مواجهههاي اصيل و غير اصيل با تاريخ و سنتهاي تاريخي»، «مواجهه با جهاني ديگر: روشنفکري و ماهيت آن در تاريخ معاصر ايران»، «کدام تئولوژي؟ کدام تاريخ؟ نقدي بر مقال? «تأملي بر تاريخسازيهاي تئولوژيک».
در بخشي از کتاب آمده است:
وجه فارق اساسي و بنيادين ديگري که ميان «باورهاي تئولوژيک» و ديگر احکام منطقي، رياضياتي، تجربي، اخلاقي و حقوقي وجود دارد اين است که برخلاف ديگر احکام که درستي مضمون و محتواي خود را اگر نه به نحو مطلق ليکن تا حدود زيادي از تجربه يا ضرورت منطقي، يا ترکيب آن دو اخذ مينمايند يا ميکوشند که اخذ نمايند، در باورها و احکام تئولوژيک اگر نه به نحو مطلق ليکن تا حدود زيادي اين مرجعيت صدور آنهاست که ارزش و اعتبارشان را تعيين ميکند. در باورها، برخلاف حساسيت ناقد، وجه تأکيد اين جانب در تعريف تئولوژي نه نفس ادعاي جهان شموليت و مطلق، ازلي، ابدي و فراتاريخي بودن برخي از گزارهها بلکه قرار گرفتن سنت و فرهنگ به منزل? مرجع باورها و تلقي باورهايي که برخلاف احکام منطقي، رياضياتي، تجربي و تاريخي عموما آزمونناپذير و لذا اثباتناپذير و ابطالناپذيرند.
خلط نگرش هستيشناسانه با نگرش معرفت شناسانه در بحث از «فلسف? تاريخ» ناقد محترم به نحوي انتقادي در خصوص مضمون مقال? اينجانب، پرسيدهاند: «در تعريف تاريخ به منزله «فلسفه تاريخ» به نظر ميرسد دو موضوع با هم خلط شده است: موضوع اول نگاه هستيشناسانه به تاريخ و فلسف? آن است. از اين منظر، سؤال اين است که آيا اصولا قوانيني ثابت، لايتغير و يا احتمالاتي بر روند حوادث عالم حاکم است يا خير. موضوع دوم نگاه، نگاه معرفتشناسانه به تاريخ و فلسف? آن است. از اين منظر، سؤال اين است که در صورت وجود چنان قوانيني، آيا آن قوانين قابل شناخت و کشف توسط انسان هستند يا خير؛ و اگر هستند آيا اصولا چنين کشفي صورت گرفته يا نگرفته است؛ و اگر صورت گرفته، آيا چنان هستند که بتوان براساس آنها تاريخ را پيشبيني نمود يا خير؟ ميتوان از منظر هستيشناسي بر اين باور بود که تمام حوادث عالم قطعي و از پيش تعيين شده هستند، بهگونهاي که براساس قوانين علَي فيزيکي و يا قضا و قدر خداوند به پيش ميروند، و در عين حال از منظر معرفتشناسي معتقد شد که، به رغم چنان باور هستيشناسانهاي، به هيچوجه نميتوان آينده را پيشبيني نمود.
درباره نويسنده کتاب «پايان تئولوژي 2: تئولوژي و تاريخ»
بيژن عبدالکريمي فيلسوف ايراني است که در سال 1342 به دنيا آمد. بيژن عبدالکريمي از منتقدان جدي نگاه سياسي به مقوله فرهنگ و علوم انساني اسلامي است. او عقيده دارد رويکرد اونتولوژيک بايد جايگزين رويکردهاي تئولوژيک و ايدئولوژيک شود. همچنين معتقد است که سنت فکري متفکراني چون علي شريعتي و احمد فرديد بايد بازخواني شود. او تفکر تئولوژيک را بر پايه تفکري جدلي و همينطور سيستماتيک به معناي خاص ميداند.
کتابهاي بيژن عبدالکريمي عبارتند از: «در جستجوي معاصريت»، «آيند? روحانيت و جهان معاصر»، «پرسش از امکان امر ديني در جهان معاصر»، «مشرکي در خانواده پيامبر»، «شريعتي و تفکر آينده ما»، «هايدگر و استعلا: شرحي بر تفسير هايدگر از کانت»، «ما و جهان نيچهاي»، «ما و پست مدرنيسم: نقد و بررسي گفتمان پست مدرنيسم در ايران»، «مونيسم يا پلوراليسم: واکاوي هستيشناسي يک نظريه اجتماعي (تحليل و نقد ديدگاه داريوش شايگان در افسونزدگي جديد)»، «هگل يا مارکس: نقدي بر جريان روشنفکري ايران»، «رهايي بخشي يا سلطه: نقدي بر نظام آموزش و پرورش ايران» و «مجموعه شعر قص? من و تو».
عبدالکريمي همچنين در حوز? ترجمه و ويرايش کتاب نيز فعاليت دارد و چندين کتاب در زمينه فلسفي را ترجمه و ويرايش کرده است.
درباره چاپ و نشر کتاب «پايان تئولوژي 2: تئولوژي و تاريخ»
کتاب تأليفي «پايان تئولوژي 2: تئولوژي و تاريخ» نوشته بيژن عبدالکريمي را انتشارات نقد فرهنگ براي علاقهمندان چاپ و منتشر کرده است.
