مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه
ترجم? بيستوسه نمايشنامه از يون فوسه در يک مجموع? دهجلدي. کتاب دهجلدي «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» شامل مجموعهاي از نمايشنامههاي يون فوسه، نويسند? نروژي برند? جايز? نوبل ادبيات، است.
با خواندن نمايشنامههاي گردآوري و ترجمه شده در مجلدهاي دهگان? «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» هم با جهان اين نويسند? مطرح و مشهور نوبليست نروژي و سبک نمايشنامهنويسي او آشنا ميشويم و هم با دورههاي مختلف نمايشنامهنويسي او و سيرِ تکوين و تحول سبک و دنياي ذهني او.
نمايشنامههاي «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» ما را به دنيايي محزون و يخزده با آدمهايي تنها و اندوهگين ميبرند و بحرانها و تنشهاي زندگي و انسان مدرن را بهصورتي دراماتيک و به زباني موجز بازتاب ميدهند.
مروري بر مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه
بحرانهاي عاطفي و خانوادگي و زناشويي، هراس و تشويش، تنهايي، رنج، اندوه و تجرب? واقعيت بهمثاب? وهم و کابوس، از مضامين اصلي نمايشنامههايي هستند که در مجلدات دهگان? «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» گردآوري و ترجمه شدهاند.
يون فوسه در نمايشنامههايش با نهايت ايجاز و شاعرانگي از تنهايي و رنج و تشويشها و کابوسهاي انسان مدرن ميگويد و بحران روابط عاطفي و زناشويي و خانوادگي و پوچي و ملال وحشتانگيز زندگي مدرن را به صحن? نمايش ميآورد.
پيوند زدن واقعيت به وهم و کابوس و ابهام و عدم قطعيت از جمله ويژگيهاي نمايشنامههايي هستند که در «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» ميخوانيد. يون فوسه در نمايشنامههايش چهر? سرد و يخين و مبهم و مهآلود و وهمناکِ واقعيت را مينماياند. نمايشنامههاي او در «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» بازتاب دهند? يک تنهايي عميق و وحشتزا هستند. اين نمايشنامهها سکوت را با کلمات به نمايش ميگذارند و بر صحن? تئاتر احضار ميکنند و پيچيدگيهاي آدمي را نمايش ميدهند.
يون فوسه در آنچه از او در «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» گردآوري و ترجمه شده، خود را بهمثاب? نمايشنامهنويسي مينماياند که خوب بلد است چطور سکوت و تنهايي را واجدِ صدا سازد و خلاءِ هولناک انسان مدرن را به نمايش بگذارد.
در «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» بيستوسه نمايشنامه از اين نمايشنامهنويس نروژي صاحبنام، گردآوري و ترجمه شده است.
جلد اول «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» شامل دو نمايشنامه به نامهاي «شب آوازهايش را ميخواند» و «فرزند» است.
در جلد دوم اين مجموعه، باز دو نمايشنامه از يون فوسه به نامهاي «بچه» و «يک روز تابستاني» را ميخوانيد.
«نوازنده» و «عصر» دو نمايشنامهاي هستند که ترجم? آنها در جلد سوم «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» آمده است.
در جلد چهارم «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» دو نمايشنامه از فوسه به نامهاي «اسم» و «ديدار» را ميخوانيد و در جلد پنجم، دو نمايشنامه با عنوانهاي «زيبا» و «روياي پاييز» را.
جلد ششم «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» شامل نمايشنامههاي «دخترک روي مبل» و «زمستان» و جلد هفتم اين مجموعه، شامل نمايشنامههاي «سگهاي مرده» و «صورتهاي مرگ» است.
جلد هشتم «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» سه نمايشنامه از او را دربردارد که عبارتند از: «بنفش»، «ساکالا» و «آزادي».
سه نمايشنام? «سايهها»، «بيدارخواب» و «آنجا» هم نمايشنامههاي منتشر شده در جلد نُهُم «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» هستند.
جلد دهُم «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» نيز شامل سه نمايشنامه از اوست. سه نمايشنامهاي که در اين مجلد از نمايشنامههاي يون فوسه ميخوانيد عبارتند از: «و هرگز جدا نميشويم»، «من نسيمام» و «کسي ميآيد».
آنچه ميخوانيد، بخشي از نمايشنام? «و هرگز جدا نميشويم» از جلد دهم «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» است: «... من مثلِ يه وسيلهم. مثلِ چيزي قاتيِ بقيهي چيزا. من همينم، شايد يه ذرّه بيشتر، چونکه من رابطم. من اين وسايلو به هم ربط ميدم. [لبخند ميزند، تقريباً با فرياد] من رابطم. [آهستهتر] و تنهام. چون اون ديگه نميآد. ديگه نميآد خونه. نميدونم... [رفتهرفته صدايش به زمزمه تبديل ميشود] نميدونم کجاست. نميدونم چي به سرش اومده. هيچ خبري ازش ندارم. فقط ميدونم که نيست. نيست شده، پاک ناپديد. بيشتر از اين هيچوقت هيچچي نفهميدم. [زمزمهکُنان، به کنايه] و من بزرگم و قوي و قشنگ. بيشتر از اين هيچچي نميدونم. هميشه بزرگ، هميشه قوي و هميشه قشنگم. بيشتر از اين چيزي نميدونم. [مصمّم] ديگه منتظر نميشينم. منتظر نميمونم. من تنهام. تنها ميمونم. با تنهاييم خوبم. با تنهاييم خوشم. با تنهاييم و با همهي چيزام خوب و خوشم.»
دربار? يون فوسه
يون فوسه، متولد 1959، نويسنده و شاعر نروژي و برند? جايز? نوبل ادبيات سال 2023 است.
فوسه، هنرمندي همهفنحريف است که در ساحتهاي مختلف، از داستان گرفته تا نمايشنامه و کتاب کودک و شعر و جستار، قلم زده است. او اما شهرت جهاني خود را بيش از هرچيز مديون نمايشنامههايش است. نمايشنامههاي او نمايشنامههايي مينيماليستي، درونگرايانه و غنايي هستند که در آنها نثر با شعر پهلو ميزند.
نمايشنامههاي يون فوسه را ريشهدار در سنت نمايشنامهنويسيِ هنريک ايبسن، نمايشنامهنويس بزرگِ هموطنِ فوسه، ميدانند و از او بهعنوان ادام? مدرنِ ايبسن ياد ميکنند.
در توصيف نمايشنامههاي يون فوسه همچنين به تعلق اين نمايشنامهها به تئاتر پسادراماتيک اشاره شده، همچنان که داستانهاي او را از نوع ادبيات پسامدرن دانستهاند.
فوسه، علاوه بر نوشتن نمايشنامه و داستان و جستار و شعر و کتاب کودک، در ترجمه هم دستي دارد و آثاري از نويسندگان مختلف را به نروژي ترجمه کرده است.
دربار? ترجم? فارسي «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه»
ده مجلدِ «مجموعهي آثار نمايشي يون فوسه» با ترجم? محمد حامد در انتشارات نيلا منتشر شده است.
محمد حامد، متولد 1334، مترجم ايراني است. از ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «قطعههاي زمستاني و چهار نمايشنامهي ديگر»، «از عشق و سه نمايشنامهي ديگر»، «اينجا و سه نمايشنامهي ديگر»، «همهي آنچه که بود و سه نمايشنامهي ديگر» و «ديدار در بعدازظهر و سه نمايشنامه ديگر» اشاره کرد.
