چرا ترجمه مهم است؟

کتاب «چرا ترجمه مهم است» نوشتۀ ادیت گروسمن
کتابی درباب ترجمۀ ادبی و پیوند تنگانگ ادبیات و ترجمه در طول تاریخ. کتاب «چرا ترجمه مهم است»، با عنوان اصلی Why Translation Matters، کتابی است که در آن از ترجمه نه‌فقط به‌عنوان یک فن، که به‌عنوان یک هنر و شیوه‌ای از مطالعۀ نقادانۀ متن سخن رفته است.
ادیت گروسمن، که خود مترجمی مشهور و توانا است و آثاری مهم از ادبیات اسپانیایی‌زبان از جمله رمان «دُن‌کیشوت» سروانتس و آثاری از گابریل گارسیا مارکز را به انگلیسی ترجمه کرده است، در کتاب «چرا ترجمه مهم است» ترجمه را نه‌تنها ابزاری برای انتقال معنای یک اثر ادبی از زبان مبداء به زبان مقصد، بلکه هنری می‌داند که امکان ارتباط دو فرهنگ را میسر می‌کند و درهایی را به جهان‌هایی متفاوت و ناشناخته به‌روی ما می‌گشاید و چشم‌اندازهایی تازه را به ما عرضه می‌کند.
گروسمن همچنین در کتاب «چرا ترجمه مهم است» از چندوچونِ کار خود به‌عنوان مترجم ادبی هم سخن می‌گوید و روش کارش را در ترجمه توضیح می‌دهد. از این لحاظ می‌توان گفت که کتاب «چرا ترجمه مهم است»، علاوه بر مخاطبان و علاقه‌مندان ادبیات، کسانی را هم که خود به کار ترجمۀ ادبی می‌پردازند و در ابتدای این راه هستند و دوست دارند با فوت‌وفن‌های ترجمۀ ادبی آشنا شوند به‌کار می‌آید.
متن اصلی کتاب «چرا ترجمه مهم است» اولین بار در سال 2010 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «چرا ترجمه مهم است»
ادیت گروسمن در کتاب «چرا ترجمه مهم است»، در واکنش به نادیده‌انگاشتن ارزش و اهمیت کار ترجمۀ ادبی و نیز سوء‌‌تفاهم و شناخت نادرست از آن، اهمیت ترجمۀ ادبی را یادآور می‌شود و دلایل این اهمیت را توضیح می‌دهد و تشریح می‌کند.
کتاب «چرا ترجمه مهم است» از نقش ترجمه در برقراری ارتباط میان یک جامعه و یک فرهنگ با جامعه و فرهنگی ناشناخته و اهمیت این ارتباط سخن می‌گوید و از نقشی که ترجمه در آسان‌تر و معنادارتر شدن پیوند با کسانی ایفا می‌کند که آشنایی و ارتباط پیشینی با آن‌ها نداریم؛ کسانی وابسته به فرهنگ و جهانی متفاوت با فرهنگ و جهان ما.
گروسمن، پس از توضیحاتی در پیشگفتار کتاب «چرا ترجمه مهم است»، دربارۀ چگونگی شکل‌گرفتن این کتاب و جریان نوشته‌شدن آن، فصل اول کتاب را، که حکم مقدمه را دارد، با نقل اینکه خودش چگونه و چرا و با چه انگیزه‌ای مترجم شده است آغاز می‌کند و پس از توضیحی دربارۀ سِیرِ تحول نگاهش به ترجمه و تبدیل‌شدنش به مترجمی حرفه‌ای، به کار مترجم می‌پردازد و به اینکه یک مترجم ادبی چگونه باید با آن‌چه می‌خواهد ترجمه کند مواجه شود و در کار ترجمه چه نکاتی را مورد توجه قرار دهد.
کتاب «چرا ترجمه مهم است» هم بیانگر نظریه‌های یک مترجم موفق و مشهور و تحسین‌شده درباب ترجمه و تجربه‌های او در این زمینه است و هم دفاعیه‌ای از ترجمه و کار مترجم دربرابر کسانی که ارزش کار مترجم را نادیده می‌گیرند و به مترجم وقعِ چندانی نمی‌نهند.
گروسمن در کتاب «چرا ترجمه مهم است» سعی کرده، ضمن توضیح ریزه‌کاری‌ها و ظرافت‌های کار ترجمه و نشان‌دادن همسنگی ترجمۀ ادبی و ادبیات، از مترجمان اعادۀ حیثیت کند و ارزش و اهمیت کار آن‌ها را نشان دهد. او در این کتاب از این موضوع سخن می‌گوید که مترجم چگونه متنی متعلق به دیگری را، در فرایند ترجمه، از آن خود می‌کند بی‌آنکه متن را یکسره از مالکیت نویسنده‌اش درآورَد.
گروسمن همچنین در کتاب «چرا ترجمه مهم است» از توانایی ترجمه در گسترش این امکان سخن می‌گوید که به‌میانجی ادبیات، افکار و احساسات مردم جوامع دیگر و روزگاران دیگر را کشف کنیم و با فرهنگ‌ها و افکار و اندیشه‌ها و جهان‌ها و زمان‌هایی که به‌چشم‌مان بس غریبه و دور می‌نمایند اُخت شویم.
کتاب «چرا ترجمه مهم است» کار مترجم را همسنگ کارِ منتقدی ظریف و تیزبین می‌داند و از ترجمه به‌مثابۀ نقدی دقیق و باریک‌بینانه سخن می‌گوید. گروسمن در این کتاب بر این عقیده است که مترجم همچون منتقدی ظریف با متنی که ترجمه می‌کند مواجه می‌شود.
یکی از بحث‌های مهم درباب ترجمه به حوزۀ ترجمۀ شعر تعلق دارد و به اینکه آیا شعر اساساً ترجمه‌پذیر هست یا نه؟ گروسمن، که خود مترجم شعر نیز هست، در فصلی از کتاب «چرا ترجمه مهم است» به موضوع ترجمۀ شعر پرداخته است.
کتاب «چرا ترجمه مهم است» از پیش‌گفتار، مقدمه‌ای با عنوان «چرا ترجمه مهم است؟»، سه فصل و فهرست شخصی نویسنده از ترجمه‌های مهم تشکیل شده است.
فصل‌های سه‌گانۀ کتاب «چرا ترجمه مهم است» عبارتند از: «نویسندگان، مترجمان، و خوانندگان امروز»، «ترجمه‌ی سروانتس» و «ترجمه‌ی شعر».

دربارۀ ادیت گروسمن، نویسندۀ کتاب «چرا ترجمه مهم است»
ادیت ماریون گروسمن (Edith Marion Grossman)، متولد 1936 و درگذشته به سال 2023، مترجم امریکایی بود. شهرت او به‌خاطر ترجمه‌هایش از ادبیات اسپانیایی و امریکای لاتین است.
گروسمن مترجمی است که گابریل گارسیا مارکز از او به‌عنوان یکی از مترجمانی نام برده که ترجیح می‌دهد متن انگلیسی رمان‌هایش را با ترجمۀ او بخواند.
از ترجمه‌های ادیت گروسمن می‌توان به رمان‌های «دُن کیشوت»، «عشق در روزگارِ وبا»، «سور بُز» و «مرگ در آند» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «چرا ترجمه مهم است»
کتاب «چرا ترجمه مهم است» با ترجمه و مقدمۀ امیر یداله‌پور در نشر بان منتشر شده است.
امیر یداله‌پور، متولد 1367، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «بیست دقیقه در منهتن»، «بورخس و اورانگوتان‌های ابدی»، «لندنی‌های تنها»، «نغمه‌ی شبانه»، «کفش‌های ایتالیایی»، «در قعر لانه‌ی خرگوش» و «درآمدی کوتاه بر آرمان‌شهرگرایی» اشاره کرد.