تاریخ فرهنگی مفهوم صلح

کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح»
مروری بر تعاریف مفهوم صلح از دورترین اعصار تا امروز. کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح» ترجمۀ بخش‌هایی از یک مجموعۀ شش‌جلدی، با عنوان اصلی A Cultural History of Peace، است که اولین بار در سال 2020 منتشر شد. ‌ویراستار این مجموعه رانلد ادزفورث است و پنجاه‌وشش نفر از استادان صاحب‌نظر و برجستۀ رشته‌های انسان‌شناسی، تاریخ، روزنامه‌نگاری، تاریخ هنر، دین، جامعه‌شناسی، مطالعات کلاسیک، علوم سیاسی از دانشگاه‌های معتبر سیزده کشور از چهار قارۀ جهان با او در تألیف آن همکاری کرده‌اند و هر مجلد از کتاب، خود ویراستاری جداگانه دارد و فصل‌های گوناگون این مجلدهای شش‌گانه را نویسندگان مختلف نوشته‌اند.
اما آن‌چه از مجموعۀ شش‌جلدی مذکور به فارسی ترجمه شده و در یک مجلد گرد آمده فصل‌های اول هرکدام از جلدهای آن مجموعه یعنی فصل‌هایی است که در آن‌ها تعریفی از مفهوم صلح در دورۀ مورد بررسی در هر مجلد ارائه شده است. بنابراین در کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح» با تعاریف گوناگون صلح و شیوه‌های برقراری آن، از دوران باستان تا قرن بیست‌ویکم، آشنا می‌شویم.

مروری بر کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح»
تا آدمی بوده جنگ هم بوده است، پس می‌توان گفت تا آدمی بوده صلح و اندیشۀ صلح نیز بوده است و مفهوم صلح مفهومی بس قدیمی و چه‌بسا به قدمت عمر بشر است. در کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح» این مفهوم از عصر باستان تا قرن بیست‌ویکم مورد بررسی قرار گرفته‌ است تا دریابیم که مردم کهن‌ترین اعصار چگونه به صلح می‌اندیشیده‌اند و برای برقراری آن چه راهکارهایی داشته‌اند و در اعصار بعدی تا عصر امروز این مفهوم چه تحولاتی را از سر گذرانده‌ است.
در کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح» نظریه‌های متفکران گوناگون و فعالان صلح دربارۀ این مفهوم معرفی شده و تلاش‌های جوامع مختلف برای برقراری صلح، در چشم‌اندازی فرهنگی و تاریخی، مورد بررسی قرار گرفته است.
کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح» از شش فصل تشکیل شده است. در هر یک از فصل‌های این کتاب تعریف صلح در یکی از اعصار تاریخ توضیح داده شده است.
در فصل اول کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح»، با عنوان «صلح در عصر باستان»، تعریف یونانیان و رومیان و تا حدودی هم ایرانیان باستان از مفهوم صلح ارائه شده و توضیح داده شده که این ملت‌ها چه برداشتی از صلح داشته‌اند و چگونه صلح را برقرار می‌کرده‌اند.
صلح در دورۀ قرون وسطی موضوع فصل دوم کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح»، با عنوان «صلح در سده‌های میانه»، است. در این فصل از نقش پررنگ کلیسا و تعریف دین مسیح از صلح در دوران قرون وسطی از یک سو و تعاریف سیاسیِ آن دوران از این مفهوم از سوی دیگر سخن رفته است.
در فصل سوم کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح»، با عنوان «صلح در عصر رنسانس»، به تعریف صلح در دورۀ رنسانس پرداخته شده است. در این فصل از مفهوم صلح در دوره‌ای بحث شده که نطفه‌های مدرنیته در حال بسته‌شدن بوده و دولت – ملت‌ها در حال شکل‌گیری بوده‌اند و از یک‌ سو جرقۀ اصلاحات پروتستانی و جنگ‌های دینی خورده بوده و از سوی دیگر تجارت دریایی داشته گسترش می‌یافته و اروپایی‌ها قاره‌ای جدید را کشف کرده بوده‌اند و نظام سرمایه‌داری پا به میدان اقتصاد گذاشته بوده است.
فصل چهارم کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح»، با عنوان «صلح در عصر روشنگری»، به تعریف صلح در عصر روشنگری اختصاص دارد. نظریات متفکرانی نظیر کانت و مونتسکیو و روسو و هابز و... دربارۀ صلح از جمله موضوعاتی است که در این فصل از کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح» به آن پرداخته شده است.
در فصل پنجم کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح»، با عنوان «صلح در عصر امپراتوری»، وارد دوران استعمار و انقلاب صنعتی می‌شویم و تعریف مفهوم صلح را در این دوران می‌خوانیم و تا قرن بیستم و پایان جنگ جهانی اول پیش می‌آییم. این فصل از کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح» دورانی را شامل می‌شود که اندیشۀ صلح ایجابی، یعنی صلحی که نه‌فقط پرهیز از جنگ که برقراری امنیت و آرامش در جامعه نیز جزو اهداف آن است، شکل می‌گیرد.
فصل ششم و پایانی کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح» هم، با عنوان «صلح در عصر حاضر»، به صلح هسته‌ای و جنبش‌های صلح اختصاص دارد. امکان شکل‌گیری صلح ماندگار و دیدگاه‌های صلح‌طلبانی نظیر مارتین لوتر کینگ و گاندی و دالایی لاما دربارۀ صلح از جمله موضوعاتی هستند که در این فصل از کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح» از آن‌ها سخن رفته است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح»
کتاب «تاریخ فرهنگی مفهوم صلح» با ترجمه و مقدمۀ محمدابراهیم محجوب در نشر ماهی منتشر شده است.
محمدابراهیم محجوب، متولد 1330 در تهران، استاد دانشگاه، مترجم و مؤلف ایرانی است. او دارای دکترای دینامیک سیستم‌ها از دانشگاه اوتاوای کانادا و عضو هیئت علمی دانشکدۀ مهندسی مکانیک دانشگاه امیرکبیر است.
محجوب، علاوه بر ترجمه و تألیف و تدریس در دانشگاه، همکاری با صنایع بزرگ و پروژه‌های ملی را نیز، در سِمَت مشاور، در کارنامۀ کاری خود دارد.
از ترجمه‌های محمدابراهیم محجوب می‌توان به کتاب‌های «قوی سیاه»، «یک‌پارچگی دانش»، «آهنگِ زمان» و «از اینجا تا بی‌نهایت: دورنمایی از آیندۀ علم» و از آثار تألیفی او می‌توان به کتاب «مدیرانه‌های ایرانی: سیری در جنبه‌های نظری و اجرایی مدیریت در تاریخ ایران» اشاره کرد.