استاد

کتاب «استاد» اثر یاسوناری کاواباتا
تصویرِ گذار از سنت به مدرنیته از خلال گزارش ظریفِ یک بازیِ کهن میان یک بازیکن پیر و کهنه‌کار و یک بازیکن جوان. کتاب «استاد»، با عنوان اصلی 名人 و عنوان انگلیسی The Master of Go، یک گزارش مستند از بازیِ «گو»، یک بازیِ سنتی ژاپنی، میان یک استاد قدیمی این بازی و یک جوان است.
یاسوناری کاواباتا در کتاب «استاد» یک رویداد واقعی را با جزئیانی داستانی روایت کرده و اثری پدید آورده که گرچه ناداستان است و رمان نیست اما با رمان پهلو می‌زند.
کتاب «استاد» کتابی است که در آن عرصۀ بازیِ «گو» به عرصۀ مواجهۀ دو نسل و دو دوران بدل شده است و به تصویری از سپری شدن یک دوره و برآمدن عصری تازه.
کاواباتا کتاب «استاد» را اولین بار به‌صورت سریالی در مجله‌ منتشر کرد و سپس آن را به‌صورت کتاب به چاپ رساند. او خود از کتاب «استاد» به‌عنوان بهترین اثرش نام برده است.

مروری بر کتاب «استاد»
بازی «گو»، که موضوع اصلی کتاب «استاد» است، بازی‌ای است تشکیل‌شده از یک صفحه و مُهره‌های سیاه و سفیدی که باید یکدیگر را محاصره کنند. کاواباتا در کتاب «استاد» از این بازی سنتی ژاپنی‌ها، که از چین وارد ژاپن شده است، جهانی با جزئیات ظریف و مینیاتوری ساخته است؛ جهانی که سنگ‌های سیاه و سفید در آن نقشی تعیین‌کننده دارند و به‌موازات جابه‌جایی این سنگ‌ها روی صفحۀ بازی، داستان آدم‌های بازی، داستان دو حریف و خانواده‌ها و اطرافیانشان، روایت می‌شود و کشمکش‌های دو حریف با یکدیگر و با خودشان با ظرافت به نمایش درمی‌آید.
استاد در کتاب «استاد» یک بازیکن سالخوردۀ «گو» است که آخرین بازی‌اش را انجام می‌دهد. در مقابل او بازیکنی جوان نشسته که شیوۀ بازی‌اش و نگاهش به بازی با شیوه و نگاه استاد متفاوت است. استاد به وجه هنری بازی می‌نگرد و حریف جوانش به وجه رقابتی آن. این حریف جوان به‌شیوه‌ای عقلانی و حساب‌شده بازی می‌کند تا بازی را ببرد و دست‌آخر هم می‌برَد و بُرد او استعاره‌ای می‌شود از عوض‌شدن یک دوره و تغییر جامعۀ سنتی ژاپن و ورود این کشور به عصری مدرن.
کاواباتا همان اولِ کتاب «استاد» آخرِ قصه را می‌گوید و خبر می‌دهد که استاد بازی را به حریف جوانش باخته است. او این‌گونه تعلیق مربوط به نتیجۀ بازی را از بین می‌برد تا به‌واسطۀ عاملی دیگر، یعنی آنچه حین بازی رخ می‌دهد و ترسیم ریزبینانۀ تلاطمات و احوال درونی و وضعیت بیرونی آدم‌های بازی و تعاملشان با یکدیگر و دیگران و جریان طولانی بازی، خواننده را با روایت خود همراه کند.
کاواباتا در کتاب «استاد» قدرت مشاهدۀ یک گزارشگر کاربلد و چیره‌دست را با مهارت‌های قصه‌گوییِ یک قصه‌نویس ماهر می‌آمیزد تا گزارش یک بازی واقعی را که طی رَوَندی طولانی انجام شده است به یک قصۀ انسانی دربارۀ آدم‌هایی که در میدان بازی روبه‌روی هم قرار گرفته‌اند بدل کند.

دربارۀ یاسوناری کاواباتا، نویسندۀ کتاب «استاد»
یاسوناری کاواباتا (川端 康成)، متولد 1899 و درگذشته به سال 1972، داستان‌نویس ژاپنی بود. کاواباتا از نویسندگان بزرگ و تأثیرگذار ادبیات داستانی ژاپن و اولین نویسندۀ‌ ژاپنی برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات است. او در سال 1968 این جایزه را گرفت.
کاواباتا در کودکی، فقدان و مرگ عزیزانش را تجربه کرد و تلخی این تجربه با او ماند و به آثارش نیز رسوخ کرد. هنوز نُه سال هم نداشت که مادر و پدر و مادربزرگ و تنها خواهرش درگذشتند. بعدها در آثارش مرگ و تنهایی به درونمایه‌ای تکرارشونده بدل شد. کاواباتا در دانشگاه امپراتوری توکیو ادبیات خواند. یک سال بعد از فارغ‌التحصیلی‌اش از این دانشگاه، اولین رمانش به نام «رقصنده‌ی ایزو» را منتشر کرد و با این رمان خوش درخشید و توجه منتقدان را به خود جلب کرد. در همان سالی که «رقصنده‌ی ایزو» به چاپ رسید، کاواباتا و چند نویسندۀ جوان دیگر نشریه‌ای ادبی به نام «بونگه‌ئی جیدائی» (ادبیات معاصر) را منتشر کردند و طلایه‌دار جریانی تازه در ادبیات ژاپن شدند.
کاواباتا یکی از مؤسسان جایزۀ ریونوسوکه آکوتاگاوا بود که معتبرترین و مهم‌ترین جایزۀ ادبی ژاپن است. او همچنین رئیس انجمن قلم ژاپن بود و از نویسندگان جوان و با استعداد حمایت می‌کرد. از جمله نویسندگانی که کاواباتا حامی‌شان بود می‌توان به یوکیو میشیما اشاره کرد.
کاواباتا در سال 1972، درحالی‌که بیماری‌ای سخت او را از پا درآورده بود، با گاز به زندگی خود پایان داد. او در سخنرانی‌اش هنگام دریافت جایزه نوبل گفته بود: «هر چه هم انسان از جهان بیگانه شده باشد، خودکُشی راه‌حل نیست. هر اندازه انسانی که دست به خودکُشی زده باشد، درخور ستایش باشد، بسیار دورتر از قدیسان جای دارد.»
از دیگر آثار یاسوناری کاواباتا می‌توان به «آوای کوهستان»، «خانه خوبرویان خفته»، «کیوتو (پایتخت قدیم)» و «قلمرو رؤیایی سپید» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «استاد»
کتاب «استاد» با ترجمۀ مانی پارسا در نشر نو منتشر شده است. اساس این ترجمه، متن انگلیسی کتاب بوده است. در ابتدای ترجمۀ فارسی کتاب «استاد» یادداشت مترجم انگلیسی کتاب، ادوارد سایدن‌ستیکر، و مقاله‌ای به‌عنوان مقدمه، به‌قلم لایزا دالبیِ انسان‌شناس، آمده است.
مانی پارسا، متولد 1353، نویسنده، شاعر و مترجم ایرانی است. از آثار تألیفی او می‌توان به رمان «لکّه»، دفتر شعر «نام‌گریز و شعرهای دیگری» و کتاب «زمان را نوشتن: مجموعه مقالاتی در باب زمان و روایت در داستان» اشاره کرد.
از مانی پارسا در حوزۀ ترجمه، به‌جز ترجمۀ کتاب «استاد»، ترجمۀ کتاب دیگری نیز با عنوان «سرآغازها: زمین چگونه به ما هستی بخشید» منتشر شده که ترجمه‌اش ماحصل همکاری مانی پارسا و سحر یوسفی است.