زندگی روی دور تند

رمان «زندگی روی دور تند» اثر بریژیت ژیرو
فقدان عزیزان دردی‌ست که بسیار از آن نوشته و از زوایای گوناگون به آن پرداخته‌اند. بریژیت ژیرو نیز در رمان «زندگی روی دور تند» به همین موضوع پرداخته و با محوریت فقدان و از دریچۀ آن به گذشتۀ خود نگریسته و همچنین موضوعاتی فرهنگی و اجتماعی را مورد تأمل و واکاوی قرار داده است.
رمان «زندگی روی دور تند»، با عنوان اصلی Vivre vite، رمانی‌ست اتوبیوگرافیک که در آن به موضوعاتی چون عشق و غم فقدان و شیوۀ کنارآمدن و سرکردن با آن پرداخته شده و همچنین به «اگر»هایی که به‌اعتقاد نویسنده اگر اتفاق افتاده بودند فاجعه‌ای که بر زندگی‌اش تأثیری ماندگار گذاشت هرگز رخ نمی‌داد.
متن اصلی رمان «زندگی روی دور تند» اولین بار در سال 2022 منتشر شد و بریژیت ژیرو به‌خاطر آن جایزۀ گنکورِ آن سال را گرفت.

مروری بر رمان «زندگی روی دور تند»
بریژیت ژیرو در رمان «زندگی روی دور تند» از مرگ ناگهانی شوهرش، کلود، براثر تصادف نوشته و علل این مرگ را، از خلال تأمل درباب همۀ آن‌چه در وقوع آن نقشی ایفا کرده‌اند و اگر اتفاق نیفتاده بودند شوهرش هم این‌گونه نمی‌مُرد، زیر ذره‌بین گذاشته و به موضوعات مختلفی پرداخته است که هر یک به‌نحوی، مستقیم یا غیرمستقیم و با یک یا چندین واسطه، در رقم‌خوردن این مرگ نقش داشته‌اند.
ژیرو در مرور موشکافانۀ مرگ شوهرش از عوامل بسیار جزئی و بعضاً به‌ظاهر بی‌ربط در رقم‌خوردن این مرگ نیز سرسری نمی‌گذرد و همۀ این عوامل را، در کنار عوامل اصلی‌تر و واضح‌تر، تک‌تک مورد بررسی و تأمل قرار می‌دهد چون آن‌ها را، مثل حلقه‌های یک زنجیر، متصل به‌هم می‌بیند.
ژیرو همچنین در رمان اتوبیوگرافیک «زندگی روی دور تند» به تأمل درباب سالهای زندگی مشترکش با کلود و نیز سالهایی که شوهرش دیگر در کنارش نبوده پرداخته است.
رمان «زندگی روی دور تند» همچنین تأملی‌ست دربارۀ موضوعاتی مانند پدر بودن، مادر بودن، مرد بودن، زن بودن، خانه، مکان، مهاجرت، گذار جامعۀ فرانسه از قرن بیستم به قرن بیست‌ویکم و تغییر و تحولات برآمده از این گذار.
ماجرای تراژیکی که رمان «زندگی روی دور تند» حول آن شکل گرفته است مربوط می‌شود به سال 1999 و روزی از آن سال که شوهر نویسنده بر موتور برادرزنش، که در پارکینگ خانۀ آن‌ها بوده است، می‌نشیند و از خانه بیرون می‌رود و دیگر هیچ‌وقت برنمی‌گردد. کلود براثر تصادف می‌میرد و این درحالی رخ می‌دهد که او و همسر و پسرش قرار بوده به خانه‌ای که تازه خریده‌ بوده‌اند اسباب‌کشی کنند؛ خانه‌ای که بریژیت و کلود برای آن نقشه‌ها داشته‌اند و رؤیاپردازی‌ها کرده بودند.
بریژیت ژیرو رمان «زندگی روی دور تند» را بیست سال بعد از مرگ شوهرش می‌نویسد و در آن از زندگی عاشقانه‌ای که با شوهرش داشته و از رؤیاهای مشترکشان می‌گوید و نیز در هر فصل رمان بر اگرهایی درنگ می‌کند که اگر رخ می‌دادند آن تصادف مرگبار هم برای شوهرش اتفاق نمی‌افتاد.
ژیرو در رمان «زندگی روی دور تند» از عللی سخن می‌گوید که هر یک از جایی می‌آیند و دست‌به‌دست هم می‌دهند و سلسله‌وار سرنوشت آدمی را رقم می‌زنند.
رمان «زندگی روی دور تند» همچنین ارائه‌گر تصویری از جامعۀ فرانسه و وضعیت مهاجران و بحران آلودگی محیط زیست و تب‌وتاب ساخت‌وساز و بازار مسکن در همان ایامی است که مرگ شوهر نویسنده رخ داده است. در این رمان اتوبیوگرافیک نویسنده، ضمن ارائۀ شرح‌حال خود، از وضعیت مهاجران و تشویش بی‌خانگی و تلاش حومه‌نشینان برای آمدن به مرکز نیز سخن می‌گوید و همچنین جامعه‌ای را ترسیم می‌کند که الگوهای فرهنگی و جنسیتی در آن، در آستانۀ ورود به قرن بیست‌ویکم، در حال تغییر بوده‌اند و مردها هم کارهایی را انجام می‌داده‌اند که قبلاً آن‌ها را جزو وظایف زن‌ها می‌دانسته‌اند.
ژیرو همچنین در رمان «زندگی روی دور تند» به تأمل در این باب می‌پردازد که وقتی مرگ فرامی‌رسد زندگی کسی که مُرده است چه معنایی پیدا می‌کند و هرآنچه پیش از این مرگ برای او رخ داده چگونه معنا و تفسیر می‌شود.
خانه نیز یکی از موضوعات محوری رمان «زندگی روی دور تند» است. نویسنده در این رمان نقل می‌کند که خانه و فکر خانه‌ای برای خود داشتن چه نقش محوری‌ای در حادثۀ مرگ شوهرش داشته است.
می‌توان گفت که در رمان «زندگی روی دور تند» یک سوگ و اندوه شخصی به مسائلی جمعی پیوند خورده است و سویه‌هایی فلسفی و اجتماعی پیدا کرده است. ژیرو در این رمان سوگ و اندوه خود و آن‌چه را که این سوگ و اندوه را رقم زده است از زوایای گوناگون زیر ذره‌بین می‌گذارد و هرچه را که به‌نحوی به این سوگ ربط داشته و باعث آن بوده است، از بازار مسکن و خانه و پارکینگ و الگوهای فرهنگی گرفته تا موتورهای هوندایی که یکی از آن‌ها روز تصادف زیر پای شوهرش بوده و کشور ژاپن که سازندۀ این موتورهاست و بسیار عامل دیگر مؤثر در تصادف و مرگ شوهرش، را دستمایۀ بررسی و تأمل قرار داده است.
گفتنی‌ست که شوهر بریژیت ژیرو مردی عاشق موسیقی بوده است. او روزنامه‌نگار حوزۀ موسیقی بوده و با نشریۀ «لوموند» در این زمینه همکاری می‌کرده و همچنین مدیریت باشگاه موسیقی شهرداری لیون را به‌عهده داشته است. از همین رو موسیقی و شیفتگی کلود به آن نیز در کتاب «زندگی روی دور تند» جایگاهی ویژه را به خود اختصاص داده است.

دربارۀ بریژیت ژیرو، نویسندۀ رمان «زندگی روی دور تند»
بریژیت ژیرو (Brigitte Giraud)، متولد 1960، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، مترجم و کتابفروش فرانسویِ متولد الجزایر است.
آثار ژیرو برندۀ جوایز ادبی مختلفی شده‌اند که از مهمترین آن‌ها دو جایزۀ گنکور، یکی برای داستانی کوتاه با عنوان «عشق زیاد هم قیمتی نیست» و دیگری برای رمان «زندگی روی دور تند»، است.
از دیگر آثار بریژیت ژیرو می‌توان به رمان‌های «سال غریب»، «گرگی در کسوت انسان» و «روز شجاعت» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «زندگی روی دور تند»
رمان «زندگی روی دور تند» با ترجمۀ داود نوابی در نشر نون منتشر شده است.
داود نوابی، متولد 1313 در کرمان، استاد دانشگاه، مترجم و مؤلف ایرانی است. او دارای لیسانس زبان فرانسه و علوم تربیتی از دانشسرای عالی تهران، فوق‌لیسانس علوم تربیتی از دانشکدۀ علوم تربیتی تهران و دکترای زبان فرانسه است.
نوابی استاد بازنشستۀ دانشگاه کرمان است. او همکاری با نشریاتی چون «آیندگان»، «همشهری» و «بامداد» را نیز در کارنامۀ کاری خود دارد و همچنین مقالات آموزشی و تربیتی فراوانی برای مجلۀ «پیک معلم و خانواده» نوشته است.
از ترجمه‌های داود نوابی می‌توان به کتاب‌های «شطرنج‌باز»، «انهدام یک قلب»، «تو را به سرزمین ممکن‌ها می‌برم» و «ترینیتی» و از آثار تألیفی او می‌توان به کتاب «تاریخچۀ ترجمۀ فرانسه به فارسی در ایران: از آغاز تاکنون» اشاره کرد.
از رمان «زندگی روی دور تند» دو ترجمۀ فارسی دیگر هم موجود است. یکی از این ترجمه‌ها به‌قلم بیتا ترابی است و در انتشارات آنجا منتشر شده و دیگری به‌قلم آسوله مرادی است و با عنوان «شتابان زیستن» در انتشارات نیلوفر به چاپ رسیده است.