لیبرالیسم

معرفی کتاب لیبرالیسم

کتابی مهم در شرح لیبرالیسم مدرن و مبانی آن. لیبرالیسم (Liberalism)، نوشتۀ لئونارد هابهاوس، کتابی‌ست که از آن به‌عنوان «بهترین توضیح و دفاعیۀ لیبرالیسم مدرن» یاد شده است.
هابهاوس که خود از بنیانگذاران لیبرالیسم مدرن به‌شمار می‌آید در کتاب لیبرالیسم به نقد لیبرالیسم کلاسیک و توضیح مبانی لیبرالیسم مدرن پرداخته است. گفتنی‌ست که این کتاب که از مهمترین آثار هابهاوس است، به‌لحاظ نظری پایه‌گذار تشکیل دولت رفاه در امریکا و اروپا بوده است.
متن اصلی لیبرالیسم اولین بار در سال 1911 منتشر شده است.

دربارۀ کتاب لیبرالیسم

لئونارد هابهاوس در لیبرالیسم شرح می‌دهد که لیبرالیسم کلاسیک چگونه تشکیل شد و چطور جای خود را به لیبرالیسم مدرن داد. کتاب لیبرالیسم نه‌فقط کتابی در تبیین تئوریک لیبرالیسم مدرن، بلکه اثری در نقد لیبرالیسم کلاسیک و کاستی‌های آن هم هست.
کتاب لیبرالیسم در واقع دفاعیه‌ای از لیبرال‌دموکراسی و سوسیال‌لیبرالیسم است. هابهاوس در این کتاب نشان می‌دهد که چرا لیبرالیسم کلاسیک نمی‌تواند بخشی از خواست‌ها و نیازهای جامعه را برآورده کند و چه ضرورتی دارد که جای خود را به لیبرالیسم مدرن بدهد.
هابهاوس فردگرایی افراطی لیبرالیسم کلاسیک را مورد نقد قرار می‌دهد و از سویه‌ای دموکراتیک در مشی لیبرالی سخن می‌گوید که مبتنی بر عدالت و برابری است.
لیبرالیسم مدرن که لئونارد هابهاوس در کتاب لیبرالیسم به تبیین و توضیح آن می‌پردازد با سرمایه‌داری افراطی و افسارگسیختۀ طرفدار بازار آزاد مخالف است و مداخلۀ دولت را برای تأمین برخی نیازهای حیاتی و اساسی مردم ضروری می‌داند. این‌گونه است که مبانی تئوریک دولت رفاه که بعدها در امریکا و اروپا پدید آمد در کتاب لیبرالیسم گذاشته می‌شود.
کتاب لیبرالیسم لئونارد هابهاوس از نُه فصل تشکیل شده است. فصل‌های نُه‌گانۀ این کتاب عبارتند از: «پیش از لیبرالیسم»، «عناصر لیبرالیسم»، «جنبش نظریه»، «لسه‌فر»، «گلدستون و میل»، «قلب لیبرالیسم»، «دولت و فرد»، «لیبرالیسم اقتصادی» و «آیندۀ لیبرالیسم».
در کتاب لیبرالیسم به بررسی و تحلیل سیر لیبرالیسم در بستری تاریخی پرداخته شده و تحول آن از لیبرالیسم کلاسیک به لیبرالیسم مدرن شرح داده شده است. گفتنی‌ست که این کتاب در زمانی نوشته شده که در ایران انقلاب مشروطه پا گرفته بود و هابهاوس جایی از کتاب به این موضوع اشاره می‌کند و همدستی وزارت خارجۀ انگلیس با حکومت استبدادی ایران و قرار گرفتن آن در مقابل مشروطه‌خواهان آزادی‌خواه را مورد نقد قرار می‌دهد، چراکه این همدستی را در تضاد با آرمان‌های لیبرالیسم مدرن می‌داند.
لیبرالیسم با ترجمه و مقدمۀ رضا یعقوبی در نشر مدام منتشر شده است.

بخشی از کتاب لیبرالیسم

«در سال‌های اخیر، هیچ‌چیز به‌اندازۀ نشانه‌های بیداری سیاسی در شرق برای لیبرالیسم اروپای غربی دلگرم‌کننده نبوده است. تا همین دیروز به نظر می‌رسید محال است درنهایت در مقابل "سرنوشت" نهایی نژادهای سفید که سروری بر جهان باشد، مقاومت کرد. نتیجه این است که هرقدر دموکراسی در درون یک دولت غربی گسترده‌تر شود، همیشه با اصلی متناقض در روابطش با دولت‌های تابعه‌اش مواجه می‌شود و این تناقض، همان‌طور که محقق آگاه قانون‌های اساسی ما به‌آسانی می‌تواند مشاهده کند، تهدیدی دائمی برای آزادی داخلی است. بیداری شرق، از قسطنطنیه تا پکن، بزرگ‌ترین و امیدوارکننده‌ترین واقعیت سیاسی زمان ماست و جای عمیق‌ترین شرمساری است که لیبرال‌های انگلیسی مجبورند نظاره‌گر باشند تا وزارت خارجۀ ما خود را شریک جرم تلاش برای جلوگیری از شکوفایی جوانۀ آزادی در ایران کند، و این کار را به نفع بی‌رحم‌ترین حکومت استبدادی می‌کند که تا کنون آزادی‌های مردمانی سفیدپوست را در هم شکسته است.»

دربارۀ لئونارد هابهاوس، نویسندۀ کتاب لیبرالیسم

لئونارد ترلانی هابهاوس (Leonard Trelawny Hobhouse)، متولد 1864 و درگذشته به سال 1929، نظریه‌پرداز سیاسی لیبرال، جامعه‌شناس، استاد دانشگاه و روزنامه‌نگار انگلیسی بود. از لئونارد هابهاوس به‌عنوان یکی از پیشروترین و نخستین حامیان سوسیال‌لیبرالیسم یاد می‌شود. او همچنین در تبدیل جامعه‌شناسی به رشته‌ای دانشگاهی نقشی مهم داشت و یکی از نخستین استادان جامعه‌شناسی دانشگاه لندن بود.
از آثار لئونارد هابهاوس می‌توان به کتاب‌های «تکامل اجتماعی و نظریۀ سیاسی» و «جنبش کارگری» اشاره کرد.

کتاب لیبرالیسم برای چه مخاطبانی مناسب است؟

خواندن لیبرالیسم لئونارد هابهاوس را به همۀ علاقه‌مندان مطالعه در حوزۀ علوم سیاسی، خصوصاً آن‌ها که دوست دارند از چندوچون لیبرالیسم و به‌ویژه لیبرالیسم مدرن سردرآورند، پیشنهاد می‌کنیم.