گذارهای بزرگ
جهان مدرن چگونه ساخته می شود

کتاب «گذارهای بزرگ» نوشتۀ واتسلاف اسمیل
سِیری در گذارهای بزرگی که جهان مدرن را پدید آوردند. کتاب «گذارهای بزرگ: جهان مدرن چگونه ساخته شد»، با عنوان اصلی Grand Transitions: How the Modern World Was Made، یک پژوهش میان‌رشته‌ای دربارۀ عوامل مختلف برسازندۀ جهان مدرن و چگونگی نقش و تأثیر این عوامل در پیشرفت انسان و رسیدن آدمی به نقطه‌ای‌ که اکنون در آن ایستاده و نیز تأثیر آن‌ها بر آیندۀ انسان و جهان است.
واتسلاف اسمیل در کتاب «گذارهای بزرگ»، ضمن شرح و بررسی گذارهای بزرگی که جهان مدرن را ساختند و پیشرفت‌های امروزی را رقم زدند و چگونگی نقش‌آفرینی این گذارها در ساخت جهان مدرن، به پیامدهای آن‌ها و چالش‌ها و بحران‌هایی هم که این گذارها پدید آورده‌اند، از جمله بحران زیست‌محیطی، می‌پردازد.
متن اصلی کتاب «گذارهای بزرگ» اولین بار در سال 2020 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «گذارهای بزرگ»
آن‌چه واتسلاف اسمیل در کتاب «گذارهای بزرگ» زیر ذره‌بین گذاشته و برای ردگیری چگونگی شکل‌گیری جهان مدرن و پیشرفت‌ها و بحران‌های آن به شرح و بررسی‌اش پرداخته، شامل گذارهایی‌ست که در طول تاریخ در حوزه‌های جمعیت، غذا، انرژی، اقتصاد و محیط زیست صورت گرفته‌اند و از ماحصل این گذارها و برهم‌کنش آن‌ها و درآمیختن‌شان باهم و تأثیرشان بر یکدیگر دنیایی پدید آمده که اکنون در آن زندگی می‌کنیم.
کتاب «گذارهای بزرگ» نشان می‌دهد که تغییر و تحولات در حوزه‌های جمعیتی و کشاورزی و دامداری و انرژی و اقتصاد و محیط زیست و تأثیرات این تغییر و تحولات بر یکدیگر چه پیامدهایی برای جهان داشته و این تغییر و تحولات چه آینده‌ای را پیشِ روی انسان و جهان نهاده‌اند و چه دستاوردها و چه زیان‌هایی داشته‌اند.
پژوهش واتسلاف اسمیل در کتاب «گذارهای بزرگ» پژوهشی‌ست که نگاه به آینده دارد. او در این کتاب صرفاً به شرح آن‌چه گذشت بسنده نمی‌کند و تأثیر گذشته بر آینده را نیز در نظر می‌گیرد و چشم‌انداز آیندۀ جهان را نیز نشان می‌دهد.
در کتاب «گذارهای بزرگ» هم سخن از گذارهایی‌ست که در گذشته صورت گرفته و جهان امروز را ساخته‌اند و هم گذارهایی که در آینده رخ می‌دهند. نویسنده در این کتاب دستاوردها و چالش‌ها و بحران‌های گذارهای بزرگ را باهم و در کنار هم می‌بیند و به این موضوع نیز می‌پردازد که برای رفع بحران‌ها چه می‌توان کرد.
بحران زیست‌محیطی از جمله بحران‌هایی است که در کتاب «گذارهای بزرگ»، در بحث از چالش‌ها و بحران‌هایی که گذارهای مورد بحث در این کتاب پدید آورده‌اند، از آن سخن می‌رود.
کتاب «گذارهای بزرگ» از مقدمه و هفت فصل تشکیل شده است.
فصل‌های هفت‌گانۀ کتاب «گذارهای بزرگ» عبارتند از: «گذارهای دوران‌ساز»، «جمعیت»، «کشاورزی و قوت روزانه»، «انرژی»، «اقتصاد»، «محیط زیست» و «نتایج و چشم‌اندازها».
نویسنده در فصل اول کتاب «گذارهای بزرگ» توضیحاتی کلی و مقدماتی دربارۀ هر یک از پنج گذار بزرگی که موضوع این کتاب هستند ارائه می‌دهد و در فصل‌های بعدی به شرح و توضیح و بررسی هرکدام از این پنج گذار و پیامدهای هر یک از آن‌ها می‌پردازد.
افزایش طول عمر، جوامع در حال پیرشدن، مهاجرت و توسعۀ شهری، عرضۀ غذایی و گذارهای تغذیه‌ای، پایان قحطی‌ها و کاهش سوء‌تغذیه، قدرت خرید و تنوع غذا، اتلاف غذا و چاقی و بیماری‌های تمدنی، جهش سوخت‌های هیدروکربنی، برق‌رسانی جوامع مدرن، راندمان‌های مصرف انرژی، چشم‌اندازهای رشد اقتصادی، جوامع مصرفی، پوشش و کاربری زمین، جنگل‌زدایی و جنگل‌کاری مجدد، زمین‌های کشاورزی و چراگاه‌ها، انحطاط زیست‌محیطی، آلودگی زیست‌محیطی، تغییر اقلیم، گذارهای آتی و کربن‌زداییِ عرضۀ انرژی از جمله موضوعاتی هستند که در کتاب «گذارهای بزرگ» به آن‌ها پرداخته شده است.
در بخشی از کتاب «گذارهای بزرگ» می‌خوانید: «جهان مدرن چگونه کار می‌کند؟ راه بهتری جز توضیح اینکه چطور به این نقطه رسیدیم برای پاسخ به این سؤال وجود ندارد. عامل پیشران فرایند نوسازیِ چندوجهی امروزی چه بوده است که واقعیت‌های عادی نظیر کاهش باروری، غذای فراوان، مصرف بالای انرژی، اقتصاد جهانگیر، جابه‌جایی زیاد و ارتباطات وسیع را ایجاد کرده است. یا چگونه جامعۀ فراصنعتی گریبانگیر انحطاط زیست‌محیطی شده است که گرمایش جهانی فقط بخشی از آن است. به عقیدۀ من، روشنگرترین روش برای پاسخگویی به این سؤال‌های بنیادی این است که پیدایش جهان مدرن را سری‌های به‌هم‌پیوسته‌ای از گذارهای نسبتاً سریع در نظر بگیریم.
یک‌بار دیگر، علاقۀ من تاریخی است. درحقیقت اهداف من پی‌بردن به خاستگاه‌های متنوع فرایندهای پیچیده، برهم‌کنش‌های هم‌ستیز و هم‌افزا و نتایج پیچیدۀ چندین تحول متمایز ولی درعین‌حال درهم‌تنیده است که همواره مستلزم ترکیبی از تغییرهای کمّی و کیفی هستند. این گذارها در حین دگرگونی ترتیب‌های سنتی به جوامع مدرن با تغییر پویایی جمعیت؛ شیوه‌های کشاورزی و تولید غذا؛ انتخاب منابع انرژی و مقیاس و بازدهی تبدیل آن‌ها؛ میزان و آهنگ تولید صنعتی و اخیراً بخش خدمات؛ شدت مبادله؛ توزیع ثروت و وضعیت محیط زیست، کل جنبه‌های تمدن را تحت‌تأثیر قرار داده است.»
کتاب «گذارهای بزرگ: جهان مدرن چگونه ساخته شد» با ترجمۀ مسعود طغرائی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.

دربارۀ واتسلاف اسمیل، نویسندۀ کتاب «گذارهای بزرگ»
واتسلاف اسمیل (Vaclav Smil)، متولد 1943، استاد دانشگاه، دانشمند و تحلیگر سیاسیِ چک – کانادایی است.
اسمیل پژوهشگری میان‌رشته‌ای است. محیط زیست، جمعیت، مطالعات انرژی، غذا، تاریخ، اقتصاد و سیاست عمومی، حوزه‌ها و علاقه‌های مطالعاتی او را تشکیل می‌دهند.
اسمیل استاد ممتاز دانشکدۀ محیط زیست دانشگاه مانیتوبا در وینیپگِ مانیتوبای کانادا است.
از آثار واتسلاف اسمیل می‌توان به کتاب‌های «چرخ جهان چگونه می‌چرخد: کندوکاوی در زیرساخت‌های مادی جهان مدرن»، «اعداد دروغ نمی‌گویند: هفتادویک نکته که باید دربارۀ جهان بدانید»، «انرژی و تمدن» و «چرا امریکا رومِ جدیدی نیست؟» اشاره کرد.