کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» اثر ارنست نولته
مروري بر تاريخ قرن بيستم با محوريت کمونيسم و فاشيسم. کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت»، با عنوان اصلي Das 20. Jahrhundert: die Ideologien der Gewalt، مجموع? پنج درسگفتارِ ارنست نولته، فيلسوف و مورخ آلماني، است که نولته آنها را در ده? 1990 ميلادي در رُم ارائه داده بود.
ارنست نولته در درسگفتارهاي گردآوري و منتشر شده در کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت»، که مخاطبان آنها هم دانشگاهيان و هم مخاطبان غيردانشگاهي هستند، بهاجمال و به زباني ساده به معرفي و شرح دو ايدئولوژي خشونتطلب يا آماد? خشونت قرن بيستم، يعني کمونيسم و فاشيسم، و شرح خاستگاههاي آنها و نمودهايشان در لنينيسم و استالينيسم در روسي? شوروي و ناسيونالسوسياليسم در آلمان هيتلري ميپردازد.
کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» بهخاطر زبان سادهاي که دارد، جدا از مخاطبان متخصص و پژوهشگران تاريخ و علوم سياسي، کتابي کارآمد براي مخاطبان غيرمتخصص اما علاقهمند به مطالع? تاريخ قرن بيستم، خصوصاً علاقهمندان به مطالعه درباب کمونيسم و فاشيسم، نيز هست.
کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» همچنين درآمدي مناسب براي آشنايي اوليه با مفاهيم اصلي و کليدي فلسف? ارنست نولته است و خواننده را با خطوط اصلي ديدگاههاي او آشنا ميکند.
مروري بر کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت»
ارنست نولته در کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» تاريخ جهان در قرن بيستم را در چشمانداز ايدئولوژيهاي کمونيستي و فاشيستي و رژيمهاي سياسي برآمده از اين ايدئولوژيها در روسيه و آلمان قرار داده و روايتي از اين چشمانداز از تاريخ قرن بيستم ارائه داده است. بنابراين کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» نهفقط روايتگر رويدادهاي مهم تاريخيِ قرن بيستم بلکه شرح و مرور و بررسي ايدئولوژيهاي اصلي برسازند? اين رويدادها و برآمده از آنها نيز هست و مسيري را ترسيم ميکند که ايدئولوژيهاي خشونت، يعني فاشيسم و کمونيسم، در متن رويدادهاي قرن بيستم، تا شکست و فروپاشي و سرنگوني، پيمودند.
بهبياني ميتوان گفت که نويسنده در کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» رويدادهاي قرن بيستم را در پسزمين? ايدئولوژيهاي خشونتطلب يا آمادهبهخشونتي قرار ميدهد که نقشي تعيينکننده در وقوع اين رويدادها داشتهاند و البته خود نيز از آنها متأثر شدهاند.
کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» به زباني ساده و بهشيوهاي فشرده و مختصر، ضمن ارائ? روايت و تحليلي از تاريخ نظام ليبرال در غرب و بررسي ريشههاي تاريخي دموکراسي غربي، به شرح چگونگي برآمدن ايدئولوژيهاي خشونت در غرب و نظامهاي سياسي مبتني بر اين ايدئولوژيها ميپردازد.
نولته در کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» نشان ميدهد که کمونيسم و فاشيسم که هردو، اولي با قدرتگرفتن بلشويکها در روسيه و دومي با قدرتگرفتن هيتلر در آلمان، فجايعي بزرگ و هولناک را در تاريخ قرن بيستم رقم زدند، ايدئولوژيهايي يکسره نو بودند که، برخلاف تحليلهاي تقليلدهند? اين ايدئولوژيها به نظامهايي که پيش از آنها وجود داشتند، قابل يکسانانگاري با آن نظامها نبودند.
نگاه نقادان? نولته، وقتي در کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» از تفاوت بنيادين ميان بلشويسم و فاشيسم با نظامهايي که پيش از اين ايدئولوژيها در غرب حاکم بودند سخن ميگويد، متوجه ديدگاههاي آنهايي است که بلشويسم را در روسيه ادام? استبداد روسي? تزاري و فاشيسم را شکل افراطي و راديکال نظام سرمايهداري ميدانند.
نولته در کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» بر آن است که بر خاستگاهها و نقاط آغازين شکلگيري بلشويسم و ناسيونالسوسياليسم نور بتاباند و نشان دهد که اين ايدئولوژيها چگونه و از کِي شکل گرفتند و از آغاز چه هدفي را دنبال ميکردند. البته کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» صرفاً يک تاريخِ نظريه نيست و به شرح نظريههايي که موضوع اين کتاب هستند بسنده نميکند. نويسنده در اين کتاب تاريخ شکلگيري و تکوين ايدئولوژيهاي خشونت و ماهيت و رويکرد و اهداف اين ايدئولوژيها و مسيري را که نظامهاي سياسيِ پيرو و برپادارند? آنها، از آغازِ شکلگيري تا زوال و فروپاشي، پيمودند در متن رويدادهاي تاريخ قرن بيستم و در پيوند با آنها روايت ميکند.
کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» از پيشگفتار، مقدمه و پنج فصل تشکيل شده است.
فصلهاي پنجگان? کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» عبارتند از: «نظام ليبرال اروپا»، «مراحل آغازين جنگ داخلي اروپا 1917 – 1945»، «نخستين نظريهها دربار? بلشويسم، فاشيسم و توتاليتاريسم»، «"استالينيسم" و "هيتلريسم" بهمثاب? رژيم و در جنگ جهاني دوم» و «چشمانداز دوران پس از 1945 و لحظ? پاياني».
دربار? ارنست نولته، نويسند? کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت»
ارنست نولته (Ernst Nolte)، متولد 1923 و درگذشته به سال 2016، مورخ، استاد دانشگاه و فيلسوف آلماني بود. پژوهشهاي نولته عمدتاً بر مطالعات تطبيقيِ فاشيسم و کمونيسم متمرکز بود.
شهرت نولته بيشتر بهخاطر کتاب مهم او، «فاشيسم در دوران آن»، است؛ کتابي که پس از انتشارش در سال 1963 بسيار مورد تحسين قرار گرفت.
از ديگر آثار ارنست نولته ميتوان به کتابهاي «جنبشهاي فاشيستي: بحران نظام ليبرالي و تکامل فاشيسم» و «اسلامگرايي: سومين جنبش مقاومت راديکال» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت»
کتاب «قرن بيستم: ايدئولوژيهاي خشونت» با ترجمه و مقدم? مهدي تديني در انتشارات ققنوس منتشر شده است.
مهدي تديني، متولد 1359، مترجم و روزنامهنگار ايراني و پژوهشگر حوز? تاريخ و انديش? سياسي است. او دبيريِ بخش جامعهشناسي سياسي نشري? «سياستنامه» و نيز دبيري بخش علوم اجتماعي و فلسف? نشر ثالث را در کارنام? کاري خود دارد.
تديني کتابهاي زيادي را در زمين? فلسفه و علوم سياسي ترجمه و منتشر کرده که از آن ميان ميتوان به کتابهاي «عناصر و خاستگاههاي حاکميت توتاليتر»، «بوروکراسي»، «ليبراليسم»، «بازار آزاد و دشمنان آن: شبهعلم، سوسياليسم و تورم»، «نظريههاي فاشيسم»، «فاشيسم و کاپيتاليسم: نظريههايي دربار? خاستگاهها و کارکرد اجتماعي فاشيسم»، «جنبشهاي فاشيستي: بحران نظام ليبرالي و تکامل فاشيسم»، ««اسلامگرايي: سومين جنبش مقاومت راديکال»، «بولشويسم از موسي تا لنين: گفتگويي ميان من و آدولف هيتلر» و «گفتگو با موسوليني» اشاره کرد.
