متفکران چپ نو

متفکران چپ نو
راجر اسکروتن
بابک واحدی
ناشر: مینوی خرد

کتاب «متفکران چپ نو» اثر راجر اسکروتن
چپ نو اصطلاحی است که در ایران هم شناخته شده است به خصوص از میانه دهه هفتاد به این سو که ترجمه آرا و نظریه‌های متفکران غربی در ایران رواج بیشتری پیدا کرد و آثاری از چهره‌های معاصر چپ ترجمه و منتشر شد. چپ، سنتی فکری و البته به همان اندازه سنتی مبارزاتی است. مارکس در تز مشهور یازدهم از «تزهای فویرباخ» گفته بود فیلسوفان تاکنون جهان را تفسیر کرده‌اند در حالی که مسئله بر سر تغییر جهان است. بر این اساس سنت چپ همواره در پی پیوند نظریه و عمل بوده تا از این طریق نظم مسلط در نظام سرمایه‌داری را دگرگون کند. اما جریان چپ همیشه مخالفانی جدی هم داشته و به ویژه تجربه‌هایی که در قرن بیستم بر اساس تفکر چپ شکل گرفت به این مخالفت‌ها دامن زده است. کتاب «متفکران چپ نو» از راجر اسکروتن، یکی از تندترین و در عین‌حال جنجالی‌ترین نقدهایی است که درباره جریان چپ نو نوشته شده است.
راجر اسکروتن در سال 1985 کتابی با عنوان «متفکران چپ نو» منتشر کرد که شامل مجموعه‌ای از مقالات او بود که در نشریه «سالیزبری ریویو» نوشته بود. او سه دهه بعد، کتابی دیگر با همین نام و البته با اعمال چند تغییر منتشر کرد. نخست اینکه مقاله‌های کتاب اول را بازنویسی کرد، دوم اینکه مقاله‌هایی که مربوط به نویسندگانی چون رونالد دیوید لینگ و رودلف بارو بود حذف کرد، و سرانجام مقالاتی جدید هم به کتاب افزود که به تحولات جدید مربوط بودند. مقالات جدید کتاب به چند چهره و نظریاتی جدیدتر مربوط‌اند که خودش آنها را با لحنی تند این‌گونه معرفی کرده است: «مثلا در باب دستگاه مهمل‌بافی فریبنده و غریبی که لکان، دلوز و گتاری اختراع کرده‌اند، استراتژی زمین سوخته ادوارد سعید در حمله به میراث استعماری ما، و به تازگی احیاء نظریه کمونیسم از سوی بدیو و ژیژک.»
کتاب قبلی اسکروتن در دورانی منتشر شد که مارگارت تاچر در قدرت بود. اسکروتن در آن دوره در دانشگاه تدریس می‌کرد و به عنوان چهره‌ای ضدچپ شناخته می‌شد. کتاب او جنجال زیادی به پا کرد تا حدی که انتشارش پایان کار او در دانشگاه بود و با انتقادات گسترده‌ای که به کتاب وارد شد، ناشر مجبور شد نسخه‌های کتاب را از بازار جمع‌آوری کند. منتقدان می‌گفتند کتاب «متفکران چپ نو» غیرعلمی، احساسی و افراطی است. اسکروتن می‌گوید پس از این ماجرا دیگر میلی به بازگشت به صحنه نداشته است اما سال‌ها بعد او نسخه‌ای دیگر از «متفکران چپ نو» را منتشر کرد و این زمانی است که هژمونی چپ افول کرده است.
اسکروتن در مقدمه نسخه جدید کتاب «متفکران چپ نو» نوشته که در پایان سال 1989، «عنصر تردید» به دیدگاه چپ‌ها افزوده شد: «حالا دیگر بیش‌وکم همه می‌پذیرفتند که هرآنچه به نام سوسیالیسم گفته، اندیشیده، یا انجام شده، به لحاظ فکری قابل احترام یا به لحاظ اخلاقی صحیح نبوده است.» در وضعیت تازه، اسکروتن دوباره تصمیم می‌گیرد کتاب «متفکران چپ نو» را با با ویرایش و تغییراتی تازه منتشر کند.

مروری بر کتاب «متفکران چپ نو»
کتاب «متفکران چپ نو» به قول نویسنده‌اش «اعلامیه‌ای تحریک‌آمیز» علیه نویسندگان و نظریه‌پردازن چپ نو است. این اثر در سال 2015 منتشر شد و یکی از جنجالی‌ترین و پرحاشیه‌ترین آثار راجر اسکروتن است.
در کتاب «متفکران چپ نو» یکی از مخالفان جریان چپ تلاش کرده به رمزگشایی از آرای متفکران چپ نو بپردازد و با لحنی تند و رویکردی گاه گزینشی نظریات نویسندگان چپ نو را رد کند و نشان دهد که بخشی مهم از این نظریات مهملاتی بیش نیستند.
راجر اسکروتن فیلسوفی است که با آرای محافظه‌کارانه و مخالفتش با جریان چپ شناخته می‌شود او اما در کتاب «متفکران چپ نو» بی‌پروا به سراغ موضوع بحث‌اش رفته است.
کتاب«متفکران چپ نو» شامل نه بخش است که در آنها چهره‌های مشهور جریان چپ نو نقد شده‌اند. گفتارهای اول و آخر کتاب به ماهیت و چیستی جریان‌های چپ و راست اختصاص دارد. گفتارهای دیگر کتاب به چهره‌های مشهور جریان چپ نو مربوط است: «بیزاری در بریتانیا: هابزبوم و تامپسون»، «حقارت در آمریکا: گالبرایت و دوورکین»، «حریت در فرانسه» که به آرای سارتر و فوکو مربوط است، «ملال در آلمان: به قهقرا تا هابرماس»، «مهمل در پاریس: آلتوسر، لکان و دلوز»، «نبردهای فرهنگی در سراسر دنیا» که به گرامشی، ریموند ویلیامز، پری اندرسون، ریچارد رورتی و ادوارد سعید مربوط است و در نهایت «کراکن بیدار می‌شود: بدیو و ژیژک».
اسکروتن در فصل‌های مختلف کتاب «متفکران چپ نو»، با نقدی تند بر چهره‌های مختلفی که او آنها را در دسته متفکران چپ نو جای داده، می‌پرسد که چپ امروز چگونه به نظر می‌رسد و چه سیری را طی کرده است؟ او همچنین این پرسش را مطرح می‌کند که چه چیزی می‌توانیم جایگزین برابری‌خواهی رادیکال کنیم؟
اسکروتن بی‌پروا و صریح نظریاتش را در کتاب «متفکران چپ نو» مطرح کرده است و از این حیث این کتاب به بحث‌های بسیاری دامن زده است.

درباره راجر اسکروتن، نویسنده کتاب «متفکران چپ نو»
راجر اسکروتن نویسنده، فیلسوف و روزنامه‌نگار انگلیسی است که در سال 1944 متولد شد و در 2020 از دنیا رفت. او در رشته فلسفه تحصیل کرد و سال‌ها به عنوان استاد زیبایی‌شناسی در دانشگاه بریک انگلستان تدریس کرد و با نشریات مختلفی نیز همکاری داشت. اسکروتن در حوزه فلسفه درباره موضوعاتی چون اخلاق و زیبایی‌شناسی و متافیزیک و نقد متفکران چپ آثاری نوشته است. او در سال 1982 سردبیر مجله «سالیزبری ریویو» شد و تا سال 2001 این مسئولیت را بر عهده داشت. این مجله پایگاهی برای محافظه‌کاری سنتی بود. موضع‌گیری‌‌های اسکروتن حواشی زیادی برای او به همراه داشت به خصوص آنکه در فضای آکادمیک مواضع او غیرعلمی خوانده شد. راجر اسکروتن همچنین عضو آکادمی بریتانیا و عضو انجمن سلطنتی ادبیات بود. او هم در انگلستان و هم در امریکا به تدریس پرداخته بود. از اسکروتن بیش از چهل کتاب در زمینه‌های فلسفه، زیبایی‌شناسی و سیاست منتشر شده است.

درباره ترجمه فارسی کتاب «متفکران چپ نو»
کتاب «متفکران چپ نو» با ترجمه بابک واحدی در نشر مینوی خرد منتشر شده است.
بابک واحدی، متولد 1362 ، مترجم ایرانی و دانش‌آموخته رشته اقتصاد در دانشگاه بهشتی است. از او ترجمه‌هایی در حوزه‌های علوم سیاسی و تاریخ منتشر شده است. «در برابر استبداد» و «پوپولیسم چیست» از دیگر ترجمه‌های او هستند.