ریچارد سوم

کتاب «ریچارد سوم» اثر ویلیام شکسپیر، ترجمه عبدالله کوثری، نشر نی
نمایشنامه‌ای مربوط به دوران اولیه کار ویلیام شکسپیر که جزو آثار مهم او به شمار می‌رود. کتاب «ریچارد سوم»، که در ابتدا با عنوان «تراژدی شاه ریچارد سوم» منتشر شده بود، در سال 3-1592 نوشته شد و از نوشته‌های اولیه شکسپیر به شمار می‌رود.
نمایشنامه «ریچارد سوم» اثری است که در دوران حیات خود شکسپیر مورد توجه و محبوب بود. خوانندگان و تماشاگران از همان ابتدا استقبال زیادی از این اثر کردند تا جایی که بین سال‌های 1597 و 1622 هفت چاپ از این نمایشنامه منتشر شد. اما این‌ها چاپ‌هایی است که به دست ما رسیده و احتمالا چاپ‌های دیگری از کتاب هم وجود داشته که خبری از آنها در دست ما نیست.
از اشارات مردم در آن دوره چنین برمی‌آید که کتاب «ریچارد سوم» همپای آثار مشهوری چون «رومئو و ژولیت» و «هملت» هوادار داشته است.
نمایشنامه «ریچارد سوم» از آثار طولانی شکسپیر است و پس از «هملت» طولانی‌‌ترین نمایشنامه او به شمار می‌رود.
عبدالله کوثری، مترجم کتاب «ریچارد سوم»، ترجمه‌اش از این کتاب را به بهرام بیضایی تقدیم کرده است. او در ترجمه «ریچارد سوم» متن مک‌میلن را به عنوان ماخذ اصلی در نظر داشته و متن پنگوئن را هم در کنار آن مدنظر داشته است. آن‌طور که او خود توضیح داده، در حین کار، ویراست دیگری از نمایشنامه «ریچارد سوم» به دستش می‌رسد که این نیز در حین ترجمه به کمکش می‌آید. همچنین تماشای چندباره اجرای «ریچارد سوم» به کارگردانی لارنس اولیویه و بازی خود او در نقش ریچارد نیز به او در درک بهتر این متن دشوار کمک کرده است.

مروری بر کتاب «ریچارد سوم»
نمایشنامه «ریچارد سوم» از حیث تاریخی پس از نمایشنامه سه‌قسمتی «شاه هنری ششم» جای می‌گیرد. تمام صاحب‌نظران و منتقدان بر این نظرند که قدرت کلام شکسیپر در کتاب «ریچارد سوم» به خصوص در تک‌گویی‌ها و همچنین چیره‌دستی او در آفرینش سیمای هیولاوار اما پرکشش ریچارد، این نمایشنامه را جزو مهم‌ترین و محبوب‌ترین کتاب‌های شکسیپر قرار داده است.
تصویری که شکسپیر در کتاب «ریچارد سوم» از ریچارد به دست داده، نشان دهنده مهارت او در خلق شخصیت‌ها است. ریچارد در این کتاب شکسپیر، مرد گوژپشتِ کژاندامِ زشت‌سیمایی است که در قساوت و کین‌توزی و دروغ و دغل بی‌همتا است.
زبان نمایشنامه «ریچارد سوم»، مثل اغلب آثار شکسپیر، صلابت و شیوایی و ایجاز بسیاری دارد و ترجمه مترجمی چون عبدالله کوثری باعث شده که این ویژگی‌های اثر در زبان فارسی نیز بازتاب داشته باشد.
برخی منتقدان به این نکته هم اشاره کرده‌اند که در کتاب «ریچارد سوم» نشانه‌هایی از سبک تراژدی‌های سنکا دیده می‌شود برای مثال بخش‌هایی از تک‌گویی‌های ریچارد یادآور گفتارهای آترئوس در نمایشنامه «توئستس» است و در جایی دیگر سخنان دوشس یورک کم‌وبیش همان گفتار هکوبه در «زنان تروا» است.
کتاب «ریچارد سوم» در دوران خود شکسپیر در صحنه تئاتر اجرا شد و با استقبال بسیاری هم روبرو شد. از قرن هفدهم تا امروز نمایشنامه «ریچارد سوم» با برداشت‌های گوناگون، بارها اجرا شده است. این نمایشنامه همچنین در سینما هم بسیار مورد توجه بوده است.

درباره ویلیام شکسپیر نویسنده کتاب «ریچارد سوم»
ویلیام شکسپیر بزرگ‌ترین شاعر و نمایشنامه‌نویس انگلستان است اما با این حال مدارک در دست ما درباره زندگی او هم پراکنده و ناچیز است و هم در مواردی گنگ و نارسا. شکسپیر در قرن شانزدهم میلادی متولد شد و در آن دوره این نام در وارویک‌شایر نامی رایج بود. او احتمالا نوه ریچارد شکسپیر، کشاورزی اهل اسنیترفیلد، دهکده‌ای در چهار مایلی استراتفورد بوده. ویلیام شکسپیر در 23 آوریل 1564 در استراتفورد ایون در انگلستان، حدود 35 کیلومتری جنوب شرق بیرمنگام به دنیا آمد. پدرش، جان شکسپیر، تاجر پارچه و از صاحب‌منصبان دولتی استراتفورد بود و مادرش، مری آردن، دختر یکی از زمینداران آن منطقه بود. شکسپیر در دبستان جدید شاه درس خواند و دستور زبان لاتین را آنجا آموخت. در سال 1582 و در هجده سالگی با آن هتوی 26 ساله ازدواج کرد و شش ماه بعد نخستین فرزندش متولد شد. در زندگی شکسپیر دوره‌ای وجود دارد که با عنوان سال‌های گمشده شناخته می‌شود چرا که اطلاعاتی درباره این دوره از زندگی او در دست ما نیست. با این حال میتوانیم بگوییم که شکسپیر در فاصله سال‌های بین 1580 تا 1585 نمایشنامه‌نویسی را آغاز می‌کند و شواهد می‌گوید که تا سال 1592 بسیاری از نمایش‌نامه‌های او اجرا شده بود. تردیدی وجود ندارد که شکسپیر پیش از آنکه به عنوان نمایش‌نامه‌نویس شناخته شود به عنوان بازیگر به شهرت رسیده بود. در مورد مذهب شکسپیر نیز اختلاف نظر وجود دارد. همچنین درباره چگونگی مرگ او نیز اطلاعات زیادی در اختیار ما نیست. در روایت‌های مربوط به او روز تولد و درگذشتش یکی است: 23 آوریل عید جورج قدیس. شکسپیر در روز پنج‌شنبه 25 آوریل 1616 به خاک سپرده شد. شکسپیر تئاتر خود را گلوب به معنای کره یا جهان نامیده بود و شعارش این بود که جهان سراسر صحنه بازی است. ترجمه آثار شکسپیر به فارسی از اواخر دوران قاجار شروع شد. «اتللو» و «به تربیت درآوردن دختر تندخو» نخستین ترجمه‌های شکسپیر در ایران بودند. «هملت»، «رومئو و ژولیت»، «مکبث»، «تاجر ونیزی»، «حکایت زمستانی»، «رویایی به شب نیمه تابستان» و «طوفان» برخی دیگر از نمایشنامه‌های شکسپیر هستند.

درباره ترجمه کتاب «ریچارد سوم»
کتاب «ریچارد سوم» با ترجمه عبدالله کوثری در نشر نی منتشر شده است.
عبدالله کوثری، متولد 1325 در همدان، از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مترجمان سال‌های اخیر ایران است که آثار متعددی به خصوص در زمینه ادبیات با ترجمه او منتشر شده است. کوثری پیش از آنکه به ترجمه بپردازد شعرهایی در نشریات مختلف منتشر کرده بود و درواقع به عنوان شاعر شناخته می‌شد و حتی در ده شب گوته نیز شعر خوانده بود. کوثری تحصیلات دانشگاهی‌اش را در رشته اقتصاد در دانشگاه ملی سابق سپری کرد و پس از آن مدتی برای تکمیل زبان انگلیسی به انگلستان رفت و پس از بازگشت به ایران در کتابخانه دانشگاه ملی به کار مشغول شد. او تا چند سال به عنوان مترجم و ویراستار با پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها همکاری داشت اما در سال 1359 با کناره‌گیری از این مشاغل به عنوان مترجم حرفه‌ای به کار مشغول شد و البته گاهی نیز به ویراستاری پرداخت. در کار ترجمه کوثری تمرکز ویژه‌ای بر ادبیات امریکای لاتین داشته و تعدادی از شاهکارهای نویسندگان امریکای لاتین توسط او به فارسی برگردانده شده‌اند. او جوایزی هم برای ترجمه کسب کرده است. «دن کاسمورو»، «حکومت نظامی»، «ایران، جامعه کوتاه مدت»، «ریچارد سوم»، «ائوریپیدس»، «سنکا»، «جنگ آخر زمان»، «سور بز»، «پوست انداختن» و «مرگ در آند» برخی از ترجمه‌های عبدالله کوثری هستند.