ریچارد سوم

کتاب «ريچارد سوم» اثر ويليام شکسپير، ترجمه عبدالله کوثري، نشر ني
نمايشنامه‌اي مربوط به دوران اوليه کار ويليام شکسپير که جزو آثار مهم او به شمار مي‌رود. کتاب «ريچارد سوم»، که در ابتدا با عنوان «تراژدي شاه ريچارد سوم» منتشر شده بود، در سال 3-1592 نوشته شد و از نوشته‌هاي اوليه شکسپير به شمار مي‌رود.
نمايشنامه «ريچارد سوم» اثري است که در دوران حيات خود شکسپير مورد توجه و محبوب بود. خوانندگان و تماشاگران از همان ابتدا استقبال زيادي از اين اثر کردند تا جايي که بين سال‌هاي 1597 و 1622 هفت چاپ از اين نمايشنامه منتشر شد. اما اين‌ها چاپ‌هايي است که به دست ما رسيده و احتمالا چاپ‌هاي ديگري از کتاب هم وجود داشته که خبري از آنها در دست ما نيست.
از اشارات مردم در آن دوره چنين برمي‌آيد که کتاب «ريچارد سوم» همپاي آثار مشهوري چون «رومئو و ژوليت» و «هملت» هوادار داشته است.
نمايشنامه «ريچارد سوم» از آثار طولاني شکسپير است و پس از «هملت» طولاني‌‌ترين نمايشنامه او به شمار مي‌رود.
عبدالله کوثري، مترجم کتاب «ريچارد سوم»، ترجمه‌اش از اين کتاب را به بهرام بيضايي تقديم کرده است. او در ترجمه «ريچارد سوم» متن مک‌ميلن را به عنوان ماخذ اصلي در نظر داشته و متن پنگوئن را هم در کنار آن مدنظر داشته است. آن‌طور که او خود توضيح داده، در حين کار، ويراست ديگري از نمايشنامه «ريچارد سوم» به دستش مي‌رسد که اين نيز در حين ترجمه به کمکش مي‌آيد. همچنين تماشاي چندباره اجراي «ريچارد سوم» به کارگرداني لارنس اوليويه و بازي خود او در نقش ريچارد نيز به او در درک بهتر اين متن دشوار کمک کرده است.

مروري بر کتاب «ريچارد سوم»
نمايشنامه «ريچارد سوم» از حيث تاريخي پس از نمايشنامه سه‌قسمتي «شاه هنري ششم» جاي مي‌گيرد. تمام صاحب‌نظران و منتقدان بر اين نظرند که قدرت کلام شکسيپر در کتاب «ريچارد سوم» به خصوص در تک‌گويي‌ها و همچنين چيره‌دستي او در آفرينش سيماي هيولاوار اما پرکشش ريچارد، اين نمايشنامه را جزو مهم‌ترين و محبوب‌ترين کتاب‌هاي شکسيپر قرار داده است.
تصويري که شکسپير در کتاب «ريچارد سوم» از ريچارد به دست داده، نشان دهنده مهارت او در خلق شخصيت‌ها است. ريچارد در اين کتاب شکسپير، مرد گوژپشتِ کژاندامِ زشت‌سيمايي است که در قساوت و کين‌توزي و دروغ و دغل بي‌همتا است.
زبان نمايشنامه «ريچارد سوم»، مثل اغلب آثار شکسپير، صلابت و شيوايي و ايجاز بسياري دارد و ترجمه مترجمي چون عبدالله کوثري باعث شده که اين ويژگي‌هاي اثر در زبان فارسي نيز بازتاب داشته باشد.
برخي منتقدان به اين نکته هم اشاره کرده‌اند که در کتاب «ريچارد سوم» نشانه‌هايي از سبک تراژدي‌هاي سنکا ديده مي‌شود براي مثال بخش‌هايي از تک‌گويي‌هاي ريچارد يادآور گفتارهاي آترئوس در نمايشنامه «توئستس» است و در جايي ديگر سخنان دوشس يورک کم‌وبيش همان گفتار هکوبه در «زنان تروا» است.
کتاب «ريچارد سوم» در دوران خود شکسپير در صحنه تئاتر اجرا شد و با استقبال بسياري هم روبرو شد. از قرن هفدهم تا امروز نمايشنامه «ريچارد سوم» با برداشت‌هاي گوناگون، بارها اجرا شده است. اين نمايشنامه همچنين در سينما هم بسيار مورد توجه بوده است.

درباره ويليام شکسپير نويسنده کتاب «ريچارد سوم»
ويليام شکسپير بزرگ‌ترين شاعر و نمايشنامه‌نويس انگلستان است اما با اين حال مدارک در دست ما درباره زندگي او هم پراکنده و ناچيز است و هم در مواردي گنگ و نارسا. شکسپير در قرن شانزدهم ميلادي متولد شد و در آن دوره اين نام در وارويک‌شاير نامي رايج بود. او احتمالا نوه ريچارد شکسپير، کشاورزي اهل اسنيترفيلد، دهکده‌اي در چهار مايلي استراتفورد بوده. ويليام شکسپير در 23 آوريل 1564 در استراتفورد ايون در انگلستان، حدود 35 کيلومتري جنوب شرق بيرمنگام به دنيا آمد. پدرش، جان شکسپير، تاجر پارچه و از صاحب‌منصبان دولتي استراتفورد بود و مادرش، مري آردن، دختر يکي از زمينداران آن منطقه بود. شکسپير در دبستان جديد شاه درس خواند و دستور زبان لاتين را آنجا آموخت. در سال 1582 و در هجده سالگي با آن هتوي 26 ساله ازدواج کرد و شش ماه بعد نخستين فرزندش متولد شد. در زندگي شکسپير دوره‌اي وجود دارد که با عنوان سال‌هاي گمشده شناخته مي‌شود چرا که اطلاعاتي درباره اين دوره از زندگي او در دست ما نيست. با اين حال ميتوانيم بگوييم که شکسپير در فاصله سال‌هاي بين 1580 تا 1585 نمايشنامه‌نويسي را آغاز مي‌کند و شواهد مي‌گويد که تا سال 1592 بسياري از نمايش‌نامه‌هاي او اجرا شده بود. ترديدي وجود ندارد که شکسپير پيش از آنکه به عنوان نمايش‌نامه‌نويس شناخته شود به عنوان بازيگر به شهرت رسيده بود. در مورد مذهب شکسپير نيز اختلاف نظر وجود دارد. همچنين درباره چگونگي مرگ او نيز اطلاعات زيادي در اختيار ما نيست. در روايت‌هاي مربوط به او روز تولد و درگذشتش يکي است: 23 آوريل عيد جورج قديس. شکسپير در روز پنج‌شنبه 25 آوريل 1616 به خاک سپرده شد. شکسپير تئاتر خود را گلوب به معناي کره يا جهان ناميده بود و شعارش اين بود که جهان سراسر صحنه بازي است. ترجمه آثار شکسپير به فارسي از اواخر دوران قاجار شروع شد. «اتللو» و «به تربيت درآوردن دختر تندخو» نخستين ترجمه‌هاي شکسپير در ايران بودند. «هملت»، «رومئو و ژوليت»، «مکبث»، «تاجر ونيزي»، «حکايت زمستاني»، «رويايي به شب نيمه تابستان» و «طوفان» برخي ديگر از نمايشنامه‌هاي شکسپير هستند.

درباره ترجمه کتاب «ريچارد سوم»
کتاب «ريچارد سوم» با ترجمه عبدالله کوثري در نشر ني منتشر شده است.
عبدالله کوثري، متولد 1325 در همدان، از مهم‌ترين و شناخته‌شده‌ترين مترجمان سال‌هاي اخير ايران است که آثار متعددي به خصوص در زمينه ادبيات با ترجمه او منتشر شده است. کوثري پيش از آنکه به ترجمه بپردازد شعرهايي در نشريات مختلف منتشر کرده بود و درواقع به عنوان شاعر شناخته مي‌شد و حتي در ده شب گوته نيز شعر خوانده بود. کوثري تحصيلات دانشگاهي‌اش را در رشته اقتصاد در دانشگاه ملي سابق سپري کرد و پس از آن مدتي براي تکميل زبان انگليسي به انگلستان رفت و پس از بازگشت به ايران در کتابخانه دانشگاه ملي به کار مشغول شد. او تا چند سال به عنوان مترجم و ويراستار با پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها همکاري داشت اما در سال 1359 با کناره‌گيري از اين مشاغل به عنوان مترجم حرفه‌اي به کار مشغول شد و البته گاهي نيز به ويراستاري پرداخت. در کار ترجمه کوثري تمرکز ويژه‌اي بر ادبيات امريکاي لاتين داشته و تعدادي از شاهکارهاي نويسندگان امريکاي لاتين توسط او به فارسي برگردانده شده‌اند. او جوايزي هم براي ترجمه کسب کرده است. «دن کاسمورو»، «حکومت نظامي»، «ايران، جامعه کوتاه مدت»، «ريچارد سوم»، «ائوريپيدس»، «سنکا»، «جنگ آخر زمان»، «سور بز»، «پوست انداختن» و «مرگ در آند» برخي از ترجمه‌هاي عبدالله کوثري هستند.