کتاب «به سوی فانوس دریایی» اثر ویرجینیا وولف
داستانی رمزی، شهودی و سموبلیک درباره گذران لحظهها و جاودانگی. کتاب «به سوی فانوس دریایی» که از آثار برجسته ویرجینیا وولف به شمار میرود اولینبار در سال 1926 منتشر شد و بلافاصله پس از انتشار مورد توجه و استقبال گسترده منتقدان انگلیسی و امریکایی قرار گرفت.
تصویرپردازیهای داستان، استحکام و صلابت سبک روایت و نثر شاعرانه اثر برخی از ویژگیهای رمان «به سوی فانوس دریایی» است که مورد ستایش منتقدان قرار گرفته است.
ویرجینا وولف در رمان «به سوی فانوس دریایی»، مثل برخی دیگر از رمانهایش، قراردادها و قواعد مرسوم رماننویسی را رعایت نکرده و با جسارت اثری نوشته که موجب شگفتی خوانندگانش خواهد شد.
برخی منتقدان گفتهاند که وولف در کتاب «به سوی فانوس دریایی» نگاهی به عرصه نقاشی داشته و رمانش را بر اساس تابلوی سه قسمتی یا سهلتهای نوشته است.
در کتاب «به سوی فانوس دریایی» وولف به اندیشهها، سخنان بیان نشده، هیجانات، محرومیتها و تمایلات شخصیتهای داستان توجه کرده است.
مروری بر کتاب «به سوی فانوس دریایی»
«به سوی فانوس دریایی» رمانی رمزی و سمبولیک است. هرکدام از شخصیتهای داستان به نوعی نماینده یا نشانه گونهای خاص از تلقی و طرز فکر نسبت به جهان و زندگی است.
همانطور که صالح حسینی، مترجم کتاب «به سوی فانوس دریایی» هم نوشته، چارچوب طرح داستانی این رمان ساده است. «به سوی فانوس دریایی» رمانی است در سه قسمت که بخش نخستاش، پنجره، درباره آقا و خانم رامزی و فرزندان و میهمانان آنها در یک روز تعطیل است. روزی از روزهای پایانی ماه سپتامبر و چند سالی پیش از وقوع جنگ جهانی اول.
بخش دوم رمان «به سوی فانوس دریایی» با عنوان زمان میگذرد، شرح دگرگونی و خرابی خانه رامزی است. درگرفتن جنگ مانع آمدن خانواده میشود. در این بخش میبینیم که خانم رامزی میمیرد، اندرو رامزی در جنگ کشته میشود و پرو رامزی هم هنگام زایمان میمیرد.
بخش سوم رمان «به سوی فانوس دریایی» که فانوس دریایی نام دارد، به ده سال پس از رویدادهای بخش نخست مربوط است. در این بخش باقیماندگان خانواده رامزی و برخی از میهمانان بخش نخست برمیگردند. لیلی بریسکو نقاشیاش را که ده سال پیش آغاز کرده بود در حالتی از کشف و شهود تمام میکند. او زیر نفود این حالت موفق میشود دلالت حقیقی خانم رامزی متوفی، کل خانواده رامزی و صحنه فراروی خود را در پیوند درستی ببیند.
صالح حسینی، مترجم کتاب «به سوی فانوس دریایی» در بخشی از یادداشت کوتاهش در ابتدای این اثر درباره مضمون این رمان نوشته: «در داستانی که در آن به سفر دریایی پرداخته میشود، خواننده معمولا انتظار توفان و کشتی شکستگی و نظایر آن را دارد. ولی این رمان، رمان ماجراجویانهای نیست و از توفان و کشتی شکستگی هم خبری نیست. فانوس دریایی رمز است و اشخاص داستان هم به یک معنی رمزیاند، همانگونه که زمینه داستان و اعمال آدمها هم صورت رمزی دارد. در حقیقت رمز فانوس دریایی در تار و پود کل رمان بافته شده است. ساختار سه بخشی کتاب فرانمود پرتوافکنی فانوس دریایی است. به این معنی که بخش یا حرکت نخست با پرتوافکنی یا ضربه سوم فانوس دریایی را ممثَل میسازد.»
مترجم «به سوی فانوس دریایی» همچنین میگوید که موضوع این رمان به سیاق دیگر رمانهای جریان سیال ذهن، «شناخت» است و وسیله شناخت فانوس دریایی است که در وجود خانم رامزی تجلی یافته است. او سبب میشود که اشخاص داستان یکدیگر را بشناسند و با خود و دیگران به یگانگی برسند. پس از مرگ خانم رامزی کسانی که هنوز به شناخت نرسیدهاند با رفتن به فانوس دریایی به شناخت دست پیدا میکند. لیلی بریسکو درست در همین لحظه است که به اشراق میرسد و نقاشیاش را تمام میکند.
از منظری دیگر، بخش اول رمان «به سوی فانوس دریایی» ، تصویری است از دنیای سبز عشق و زیبایی در زمینهای طبیعی. در بخش دوم نیروهای ویرانگری به این جهان حمله میکنند و زمینه این بخش در ارتباط با فصل و تاریخ و ماورای طبیعت است. بخش سوم نیز ماجرای بازگشت شخصیتهای داستان به همان دنیای سبز بخش اول است. آنها تلاش میکنند سعادت پیش از جنگ را بازیابند و برقرار کنند.
درباره ویرجینیا وولف نویسنده کتاب «به سوی فانوس دریایی»
ویرجینیا وولف، رماننویس، مقالهنویس و مدافع حقوق زنان، در 25 ژانویه سال 1882 در خانه شماره 22 هایدپارک گیت، کنزینگتن با نام ادلین ویرجینیا استیون متولد شد. پدر و مادرش هر دو اهل فرهنگ و ادبیات بودند. ویرجینیا وولف مانند اغلب دختران همعصرش از تحصیل در مدرسه و دانشگاه محروم بود و در خانه آموزش میدید. اما در این زمان او به کتابخانه پدرس دسترسی داشت و خواندن پیگیرانه کتابها جانشینی برای تحصیلات مدرسه بود. مرگ مادر و پس از آن مرگ پدر دو بحران روحی برای ویرجینیا به همراه داشت. ویرجینیا که بیوقفه کتاب میخواند خیلی زود دریافت که میخواهد نویسنده شود. او از سال 1905 نوشتههایش را در ضمیمه ادبی تایمز منتشر میکرد. به جز این، او برای حق رای زنان و دیگر حقوق آنها تلاش میکرد. اولین اثر ویرجینا وولف با عنوان «سفر به بیرون» در سال 1915 منتشر شد. دوران داستاننویسی وولف حدود سی سال از 1912 تا 1941 را در برمیگیرد. در این میان البته مسائلی چون بیماری و نوشتن نقد ادبی و مقالاتی اجتماعی وقفههایی در رماننویسی او به وجود میآوردند. با این حال او نُه رمان بسیار قابل توجه نوشت که برخی از آنها از شاهکارهای مسلم قرن بیستم به شمار میروند. یادداشتهای روزانه و نامههای او نیز منتشر شدهاند که آنها نیز خواندنیاند. وولف در سال 1941 درگذشت. «خانم دلوی»، «موجها»، «سالها»، «به سوی فانوس دریایی»، «اتاقی از آن خود» و «سه گینی» برخی از آثار ترجمه شده ویرجینیا وولف به فارسی هستند.
درباره ترجمه کتاب «به سوی فانوس دریایی»
کتاب «به سوی فانوس دریایی» با ترجمه صالح حسینی در نشر نیلوفر منتشر شده است.
صالح حسینی، متولد 1325 در کرمانشاه، مترجم، منتقد ادبی و مدرس دانشگاه است. او از دانشگاه جرج واشینگتن مدرک دکتری زبان انگلیسی دریافت کرده و پس از بازگشت به ایران به عنوان مترجم و مدرس دانشگاه مشغول کار شد و از آغاز دهه شصت به انتشار ترجمههایش پرداخت. از او آثاری در زمینه نظریه ترجمه و نقد ادبی نیز منتشر شده است. «به سوی فانوس دریایی»، «خشم و هیاهو»، «برخیز ای موسی»، «دل تاریکی» و «1984» برخی از ترجمههای صالح حسینی هستند.
