آنچه با پول نمی توان خرید

کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» اثر مایکل سندل
نقدی فلسفی و اخلاقی به سیاست‌های نئولیبرالیستی که منجر به کالایی شدن و پولی شدن همه‌چیز و از جمله روابط اجتماعی شده است. مایکل سندل در کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» نشان داده که نابرابری‌های اجتماعی چگونه همبستگی اجتماعی را از بین می‌برد.
کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» با عنوان فرعی «مرزهای اخلاقی بازار» از آثار مهم مایکل سندل به شمار می‌رود که اولین‌بار در سال 2012 منتشر شد. این کتابی است درباره دست‌درازی پول و بازار به ساحتی از زندگی که زمانی هنجارهای غیربازاری بر آن حاکم بودند.
مباحثی که در کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» طرح شده، نشان می‌دهد که بازار اثرش را در تمام وجوه زندگی انسانی می‌گذارد و ارزش‌های بازار گاهی ارزش‌های دیگر را، ارزش‌هایی را که باید حفظ کنیم، از میدان به در می‌کنند.
سندل در کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» بر روی اثرات مخرب سیاست‌های نئولیبرال دست گذاشته و می‌گوید با سلطه سرمایه تمام وجوه زندگی ما وجه اجتماعی خود را از دست می‌دهد.

مروری بر کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید»
سندل در کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» می‌گوید ما در دورانی زندگی می‌کنیم که تقریبا هر چیزی خرید و فروش می‌شود. به گفته او در چند دهه اخیر بازارها و ارزش‌های بازاری به طور بی‌سابقه‌ای بر زندگی ما حاکم شده‌اند و در این در حالی است که ما با انتخاب خودمان به این نقطه نرسیده‌ایم و این وضعیتی است که بر سر ما آوار شده است.
در کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» استدلال شده که در وضعیتی که همه‌چیز به کالایی برای فروش تبدیل شده است، نابرابری و فساد در ابعادی بی‌سابقه گسترش خواهند یافت. در جامعه‌ای که همه‌چیزش قابل فروش باشد زندگی برای افراد بی‌بضاعت سخت می‌شود. با گسترش نابرابری دسترسی بخش‌های وسیعی از جامعه به خدمات پزشکی، آموزش و هر آن‌چیزی که باید در اختیار عموم جامعه باشد محدود یا ناممکن می‌شود. سندل می‌گوید در چند دهه اخیر به خانواده‌های کم‌درآمد یا میانه‌حال واقعا سخت گذشته و نه فقط فاصله میان فقیر و غنی بیشتر شده، بلکه کالایی شدن همه چیز به پول اهمیت بیشتری داده و نیش نابرابری را گزنده‌تر کرده است.
سندل با ذکر مثال‌هایی در کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» می‌گوید بعضی چیزهای خوب زندگی ما اگر صورت کالا پیدا کند فاسد می‌شوند و ارزش‌شان را از دست می‌دهند. او می‌گوید برای این‌که ببینیم جایگاه بازار کجاست و کجا نباید به بازار اجازه دخالت داد، باید ببینیم چیزهایی از قبیل بهداشت، آموزش، زندگی خانوادگی، هنر، یا تکالیف مدنی را چگونه ارزش‌یابی کنیم. اینها مسایل اخلاقی و سیاسی است نه صرفا اقتصادی. برای حل آنها ما باید مورد به مورد درباره معنی اخلاقی این چیزها و راه درست ارزش‌گذاری آنها بحث کنیم.
از سوی دیگر سندل در کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» بر روی مسئله فساد تاکید کرده است. او به مخرب بودن بازارها اشاره می‌کند و می‌گوید قیمت گذاشتن روی چیزهای خوب زندگی ممکن است مایه فساد آنها شود.
سندل می‌گوید بحث مهم مفقود در سیاست معاصر بحث نقش و نفوذ بازار است. او این پرسش‌ها را مطرح کرده که: ما اقتصاد بازار می‌خواهیم یا جامعه بازاری؟ بازار باید چه نقشی در حیات اجتماعی و روابط شخصی داشته باشد؟ ما چگونه می‌توانیم تعیین کنیم که چه چیزهایی قابل خرید و فروش است و چه چیزهایی نباید متاثر از ارزش‌های بازار باشد؟ پول کجا نباید حکمرانی کند؟ سندل در کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» به این پرسش‌ها پاسخ داده است.
کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» شامل پیش‌گفتاری با عنوان «بازار و اخلاق» و پنج بخش با این عناوین است: «نوبت‌شکنی»، «مشوق‌ها»، «بازار چگونه اخلاق را به حاشیه می‌راند»، «بازار در زندگی و مرگ» و «حقوق نام‌گذاری».
سندل در بخشی از کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» درباره تهی شدن جامعه از اخلاق نوشته: «موضع داوری نکردن در مورد ارزش‌ها در بطن تفکر بازاری نهفته و علت بیشتر جذابیت آن است. اما اکراه ما از ورود به بحث‌های اخلاقی و معنوی، توام با اقبال ما به بازار، گران تمام شده: گفتمان عمومی ما را از نیروی اخلاقی و مدنی خالی کرده و، در مقابل، به سیاست فن‌سالارانه و مدیرمآبانه که امروزه جوامع بسیاری گرفتارش شده‌اند کمک کرده است. بحث درباره مرزهای اخلاقی بازار به ما، یعنی مردم، اجازه می‌دهد ببینیم کجا بازار به نفع ما کار می‌کند و کجا جای یکه‌تازی بازار نیست. همچنین اگر نظریات مختلف در مورد زندگی خوب در عرصه عمومی مطرح شود، روح تازه‌ای در کالبد سیاست ما می‌دمد. چون در غیر این صورت، چنین بحث‌هایی امکان طرح پیدا نمی‌کنند. اگر شما بپذیرید که خرید و فروش بعضی چیزها آنها را حقیر یا فاسد می‌کند، باید این را هم بپذیرید که برخی شیوه‌های ارزش‌گذاری آن چیزها مناسب‌تر از روش‌های دیگر است. تا باور نداشته باشیم که بعضی صورت‌های چیزی مثل فرزندپروری یا شهروندی از صورت‌های دیگر بهتر است، صحبت از فساد آن چیز بی‌معنی است.»
سندل در کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» معتقد است که اقتصاد بازار یک ابزار برای سامان‌دهی فعالیت‌های تولیدی است و ابزار باارزش و کارآمدی هم هست. جامعه بازاری یک شیوه زندگی است که در آن ارزش‌های بازار در هر جنیه‌ای از زندگی انسان رخنه کرده‌اند. در این جامعه، روابط اجتماعی به شکل بازاری از نو ساخته می‌شوند.

درباره مایکل سندل نویسنده کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید»
مایکل سندل، نویسنده، فیلسوف سیاسی و از چهره‌های مطرح نظریه اجتماعی و علوم سیاسی در سال 1953 در امریکا متولد شد و استاد دانشگاه هاروارد است. او در آثارش به نقد بازار آزاد و لیبرالیسم پرداخته است. سندل به نحله جامعه‌گرایان یا جماعت‌گرایان تعلق دارد و از منتقدان نظریه عدالت جان رالز به شمار می‌رود. سندل به خصوص به خاطر دوره عدالت که سال‌ها در هاروارد تدریس کرده شناخته می‌شود. همچنین آثار او نیز شهرتی زیاد دارند و به زبان‌های متعددی ترجمه شده‌اند. «استبداد شایستگی»، «لیبرالیسم و محدودیت‌های آن»، «عدالت»، «انسان بی‌نقص» و «اخلاق در سیاست» برخی دیگر از آثار سندل است که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید»
کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید» با ترجمه حسن افشار در نشر مرکز منتشر شده است.
حسن افشار، متولد 1332 در میاندوآب، مترجم ایرانی است. افشار به دلیل شغل پدرش که در میاندوآب ماموریت داشت در این شهر به دنیا آمد اما تمام دوران تحصیل‌اش را در تهران گذراند. او در سال 1353 در حالی که ایام پایانی خدمت سربازی را می‌گذراند به دانشگاه رفت. او در سال سوم رشته معماری و شهرسازی بود که قید اتمام تحصیل در این رشته را زد و برای تحصیل در رشته سینما به امریکا رفت. حسن افشار از ابتدای ورود به دانشگاه به شکل تفننی ترجمه می‌کرد اما در امریکا به شکل جدی‌تری به ترجمه پرداخت و اولین اثری که ترجمه کرد کتاب «تاریخ سینما» بود. او تاکنون آثار متعددی در زمینه‌های مختلف به خصصوص در زمینه‌های مختلف ترجمه کرده است. «لیبرالیسم و محدودیت‌های عدالت»، «آنچه با پول نمی‌توان خرید»، «تاریخ مختصر جمهوری وایمار»، «سه رساله پیشا نقدی» و «نیمه‌شب در کتاب‌فروشی افکار نورانی» برخی از ترجمه‌های حسن افشار هستند.