روح یک زن

کتاب «روح یک زن» اثر ایزابل آلنده
خاطرات و تأملات ایزابل آلنده. کتاب «روح یک زن»، تازه‌ترین اثر ایزابل آلنده، آمیزه‌ای از خاطرات و شرح حال ایزابل آلنده و شرح دیدگاه‌های او درباره موضوعات مختلف و به‌ویژه مسائل زنان است. ایزابل آلنده «روح یک زن» را در قرنطینۀ دوران همه‌گیری کرونا نوشته است. او در این کتاب، ضمن شرح قسمتی از زندگی و خاطرات خود، به تأمل در زن بودن در جهانی مردسالار و توضیح مفهوم فمینیسم از دیدگاه خودش می‌پردازد و از این می‌نویسد که فمینیسم و دفاع از حقوق زنان و طغیان علیه جهان مردسالار چگونه و بر اثر چه عواملی از همان دوران کودکی در وجودش جوانه زده و رشد کرده است.
کتاب «روح یک زن» کتابی است که با خواندن آن، ضمن آشنایی با بخشی از زندگی ایزابل آلنده، به جهان درونی و ذهنی او راه می‌یابیم و با دیدگاه‌هایش درباره موضوعاتی چون عشق، زیبایی، خشونت، فمینیسم و مادی‌گرایی و مصرف‌زدگی افسارگسیختۀ جهان امروز و نیز با مختصات محیط فرهنگی و اجتماعی‌ای که آلنده در آن پرورش یافته است آشنا می‌شویم.
چنانکه اشاره شد آلنده کتاب «روح یک زن» را در دورانی که به خاطر همه‌گیری ویروس کرونا در قرنطینه به‌سر می‌برده نوشته است. به همین مناسبت او در بخشی از این کتاب از کرونا و جهان پس از کرونا سخن می‌گوید.

مروری بر کتاب «روح یک زن»
کتاب «روح یک زن» با خاطراتی از دوران کودکی ایزابل آلنده آغاز می‌شود. آنچه در این کتاب مرکزیت دارد زن و زنانگی و مفهوم فمینیسم و نقد جهان خشن مردسالاری است که آلنده خود در آن بزرگ شده است. آلنده در کتاب «روح یک زن» کشور خود، شیلی، را نمودی از یک جامعۀ مردسالار معرفی می‌کند که خشونت‌های خانوادگی و تبعیض علیه زنان در آن از دیرباز وجود داشته و همچنان هم برقرار است. آلنده از تأثیر فرهنگ مردسالار بر خانواده خود سخن می‌گوید و از اینکه این مردسالاری و احساس ضرورت طغیان علیه آن چگونه شخصیت او را از کودکی شکل داده است. البته آلنده تعریف و تعبیر خاص خود را از فمینیسم و مردسالاری دارد. او در کتاب «روح یک زن» درباره فمینیسم می‌نویسد: «مراد من از فمینیسم ربطی به زنانگی و مردانگی ندارد. آنچه هست مربوط به اندیشه و تفکر است. فمینیسم یک موقعیت فلسفی و قیامی است علیه اقتدار مردانه. فمینیسم راهی است برای رسیدن به یک جهان‌بینی و قدم برداشتن به‌سوی شناختن روابط انسانی. فمینیسم تعهدی است در قبال عدالت و مبارزه‌ای است برای برقراری تساوی بین زن و مرد و آزاد کردن هر کسی، حتی بعضی از مردان، که زیر یوغ سرکوب‌اند. خلاصه، بحث گسترده‌تر از موضوع زن و مرد است. هر کسی که بخواهد در این جامعه مبتنی بر عدالت و برابری زندگی کند در این تعریف می‌گنجد.
جوان که بودم، برای برابری مبارزه می‌کردم. دلم می‌خواست زنان با مردان برابر باشند. می‌خواستم در بازی‌های مردانه شرکت کنم تا این برابری را تحصیل کنم. اما سنم که بالاتر رفت، فهمیدم که احمقانه می‌اندیشیدم. یعنی چه که مثل مردان بازی کنم؟ موضوع تخریب کره زمین و متلاشی کردن رشته‌های اخلاقیِ انسانیت است. فمینیسم به‌معنای این نیست که زنان پا جای پای مردان بگذارند و خودشان تبدیل شوند به عناصر خشونت و تبعیض. اینکه فاجعه است. فمینیسم یعنی اصلاح وضعیت. وقتی وضع اصلاح شود، می‌توان با نیروهای قدرتمند ارتجاعی مانند تصلب فکری، فاشیسم، سنت‌گرایی و بسیاری از مکاتب دیگر مقابله کرد. جای تأسف است که ببینیم میان نیروهای مخالف، زنانی هم هستند که از تغییر هراس دارند و قادر نیستند آینده متفاوتی را مجسم کنند.
اگر مردسالاری مثل یک صخره متصلب باشد، فمینیسم مانند اقیانوس سیلان دارد؛ قدرتمند، عمیق و دربرگیرنده پیچیدگی‌های لایتناهی زندگی است؛ چون موج در حرکت است، جزر و مد دارد، جریان دارد و البته، گاهی طوفان هم به پا می‌کند. فمینیسم چون اقیانوس ایستا نیست. همیشه خروشان و مواج است.»
آلنده در کتاب «روح یک زن» تعریف می‌کند که چگونه با اولین رمانش، «خانۀ ارواح»، توانسته صدای نویسنده‌ای زن از امریکای لاتین را، در دورانی که نویسندگان مرد در ادبیات امریکای لاتین دست بالا را داشته‌اند، به گوش خوانندگانی از سراسر جهان برساند. او همچنین در این کتاب از عشق می‌‌نویسد و از اهمیت و جایگاه مهم عشق در نزد زنان.
از آنجا که کتاب «روح یک زن» در دوران همه‌گیری کرونا نوشته شده، آلنده بخشی از این کتاب را به صحبت درباره زندگی در شرایط کرونایی و جهان پس از کرونا و طرح دیدگاه‌هایش در این باره اختصاص داده است. آلنده به جهانِ پس از کرونا بدبین نیست و معتقد است که کرونا «چون یک هشدار و تکانه‌ای برای اصلاح زندگی ما ضروری بود و این فرصت منحصربه‌فردی است که می‌تواند تغییرات عمیقی ایجاد کند.»

درباره ایزابل آلنده، نویسنده کتاب «روح یک زن»
ایزابل آلنده، متولد 1942 در پرو، داستان‌نویس و نویسنده آثار غیرداستانی و روزنامه‌نگار شیلیاییِ ساکن و تبعۀ امریکاست. پدرش، توماس آلنده، دبیر دوم سفارت شیلی در پرو و پسرعموی سالوادور آلنده، رئیس جمهور شیلی در سالهای 1970 تا 1973، بود. او در سال 1945 زن و فرزندان خود را رها کرد و ناپدید شد. با ناپدیدی پدر، مادرِ ایزابل آلنده با بچه‌هایش به شیلی بازگشت. چند سال بعد مادر با مرد دیگری ازدواج کرد که او هم دیپلمات بود و به‌واسطۀ شغل ناپدری بخشی از کودکی و دوران تحصیل ایزابل آلنده در لبنان و بولیوی گذشت. از کودکی به مطالعه علاقه داشت و ویلیام شکسپیر نویسنده مورد علاقه‌اش بود. سالوادور آلنده که رییس جمهور شیلی شد، ناپدریِ ایزابل آلنده را به سفیری شیلی در آرژانتین منصوب کرد. بعد از کودتای پینوشه و سرنگونی دولت آلنده، به مادر و پدرخوانده ایزابل آلنده سوء‌قصد شد که البته آن‌ها از این سوء‌قصد جان سالم به‌در بردند. ایزابل نیز به مرگ تهدید شد و به ونزوئلا گریخت. در سیزده سالی که در ونزوئلا بود برای یکی از معروف‌ترین روزنامه‌های آن کشور مقاله می‌نوشت و مدتی هم به‌عنوان مدیر مدرسه مشغول به کار شد. نخستین رمان ایزابل آلنده با عنوان «خانۀ ارواح»، که مشهورترین اثر اوست، در سال 1982 و بعد از دوران شکوفایی ادبیات امریکای لاتین منتشر شد و آلنده را به‌عنوان نویسنده‌ای مطرح به دنیا شناساند.
آثار داستانی ایزابل آلنده عمدتاً از نوع ادبیات رئالیسم جادویی‌اند. از دیگر آثار او می‌توان به «گلبرگی از دریا»، «جنگل کوتوله‌ها» و «دخترِ بخت» اشاره کرد.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «روح یک زن»
کتاب «روح یک زن» با ترجمۀ علی‌اکبر عبدالرشیدی در نشر نون منتشر شده است. علی‌اکبر عبدالرشیدی، متولد 1328 در کرمان، روزنامه‌نگار، مترجم، نویسنده، خبرنگار و مجری تلویزیون است. عبدالرشیدی دارای فوق لیسانس زبان‌شناسی از دانشگاه تهران و دارای مدرک ام‌فیل در رشتۀ روابط بین‌الملل از دانشگاه برادفورد است. او در سال 1997 به خاطر مستندی به نام «هجران» به همراه محمدرضا کاشانی خطیب جایزه هوسو بونکای ژاپن را دریافت کرد. عبدالرشیدی در برنامه‌‌های گوناگون زنده و ضبط‌شده تلویزیون ایران به‌عنوان مجری حضور داشته و سه بار جایزه بهترین مجری برنامه‌های زنده تلویزیونی را گرفته است.
از آثار تألیفی علی‌اکبر عبدالرشیدی می‌توان به کتاب‌های «زبان‌های ساختگی» و «سیر تحول و تکامل ژورنالیسم» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «مأموریت در تهران: خاطرات ژنرال هایزر»، «شرح زندگی شخصی رهبر انقلاب کوبا، فیدل کاسترو»، «خبرنگار: قصه‌ها و خاطرات حرفه‌ایِ باب دوترو»، «حقایقی که باید گفت»، «نفَس» و «جهان پساکرونا» اشاره کرد.

رتبۀ کتاب «روح یک زن» در گودریدز: 4.07 از 5.