کلکسیون شن

کتاب «کلکسیون شن» نوشتۀ ایتالو کالوینو
نوشته‌هایی در باب همه‌چیز. «کلکسیون شن» مجموعه‌ای است شامل جستارها و نوشته‌هایی متنوع و شیرین و پُر از ظرافت و باریک‌بینی از ایتالو کالوینو است که او آن‌ها را از پاریس برای روزنامه‌های ایتالیایی می‌فرستاده است. «کلکسیون شن» کتابی است که موضوعات مختلف، از شرح گشت‌وگذار در موزه‌ها تا ادبیات و سفر به نقاط گوناگون جهان و...، را دربرمی‌گیرد. در پشت همۀ نوشته‌های کتاب «کلکسیون شن» قصه‌نویس و قصه‌گویی متفکر و باریک‌بین و شوخ‌طبع را می‌بینیم که خوب می‌داند چطور همه‌چیز را به هم ربط بدهد یا به بیانی دیگر ربط میان چیزهای به‌ظاهر بی‌ربط را کشف کند.
کالوینو در کتاب «کلکسیون شن» شیوه نگاه کردن به چیزها را به ما می‌آموزد. گفتنی است که در بخشی از این کتاب، که به شرح سه سفر کالوینو اختصاص دارد، شرح او از سفر به ایران نیز آمده است.

مروری بر کتاب «کلکسیون شن»
نوشته‌های کتاب «کلکسیون شن» در چهار بخش تنظیم شده‌اند که عبارتند از: «کلکسیون شن»، «پرتو نگاه»، «گزارش‌هایی از چیزهای شگفت‌انگیز» و «شکل زمان». ایتالو کالوینو در کتاب «کلکسیون شن» با تخیل بی‌کران خود واقعیت را سکوی پرش به دنیای ناشناخته‌ها می‌کند و از دم‌ِ دستی‌ترین چیزها دستمایه‌ای می‌سازد برای تأمل در جهان و سفر به گذشته و اعماق اساطیری جهان کهن و بازگشت به اکنون و سیری در جهان مدرن. کالوینو در «کلکسیون شن» همه‌چیز را در چشم‌اندازی تاریخی و هستی‌شناختی قرار می‌دهد و زندگی‌های پنهان در اشیاء را جستجو می‌کند و آنها را در تخیل خود بازسازی می‌کند. از چشم تیزبین کالوینو هر چیزی می‌تواند روایتگر تاریخ طولانی حیات انسان در زمین و تاریخ طولانی جهان باشد. او که جستارنویس و قصه‌گو و قصه‌پردازی قهار است در جستارهای کتاب «کلکسیون شن» با کشاندن واقعیت به عرصۀ خیالپردازی می‌کوشد به درون چیزها راه یابد و حافظۀ اشیاء را بخواند و از این طریق زندگی‌های انباشته در آن‌ها را کشف کند. «کلکسیون شن» کتاب تأمل است؛ کتابی که هیجان و شیرینی ماجراجویی و قصه‌گویی را با تفکر و نکته‌سنجی و کنجکاوی‌هایی که خاص جستارهای هنرمندانه است می‌آمیزد و ما را با خود به سفری شگرف می‌برد؛ سفری که گاه جغرافیایی است و گاه سفر در درون اشیاء و پدیده‌هاست و در همۀ این موارد کالوینو می‌کوشد از ظاهر هر چیز عبور کند و به جان و جوهر پدیده‌ها راه یابد و مفهوم آن‌ها را دستمایۀ تأمل قرار دهد. «کلکسیون شن» را چه بسا بتوان نوعی فلسفه‌ورزی از طریق مشاهده امور ملموس که انسان در زندگی روزانه با آن‌ها برخورد می‌کند به شمار آورد. کالوینو در جستارهای این کتاب با نکته‌سنجی به جزئیات این امور ملموس می‌پردازد و می‌کوشد آن‌ها را از منظری تازه بنگرد و ما را نیز وادارد که حجاب عادت را از مقابل چشمانمان برداریم و آنچه را که شاید عادی به نظر برسد جور دیگر ببینم و راز درون چیزها و قصه‌ها و سرگذشت‌های انباشته در آن‌ها را تخیل کنیم و پیش چشم آوریم.
بعضی مطالبی که در کتاب «کلکسیون شن» می‌خوانید عبارتند از: «جدید، همانند جهان جدید»، «مسافر در نقشه‌ی جغرافیا»، «موزه‌ی هیولاهای مومی»، «میراث اژدها»، «پیش از الفبا»، «شگفتی‌های اخبار جنایی»، «داستان درون یک نقاشی»، «نویسندگانی که نقاشی می‌کنند»، «خاطره‌ی رولان بارت»، «شهر مکتوب: کتیبه‌ها و دیوارنوشته‌ها» و «خانم مسن با کیمونوی بنفش».
در بخش چهارم کتاب «کلکسیون شن»، با عنوان «شکل زمان»، شرح سفرهای کالوینو به مکزیک و ژاپن و ایران آمده است.

درباره ایتالو کالوینو، نویسنده کتاب «کلکسیون شن»
ایتالو کالوینو (Italo Calvino)، متولد 1923 و درگذشته به سال 1985، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار و جستارنویس ایتالیایی بود. کالوینو در کوبا و از مادر و پدری گیاه‌شناس متولد شد. تا پنج سالگی در کوبا بود و بعد از آن به ایتالیا رفت. در جوانی و در دوران دوران جنگ جهانی دوم به نهضت مقاومت ایتالیا پیوست. سپس عضو حزب کمونیست ایتالیا شد و مدتی هم با روزنامۀ «لونیتا» که از روزنامه‌های حزب کمونیست ایتالیا بود و نشریات کمونیستی دیگری همکاری کرد. از جمله مطالبی که برای روزنامۀ «لونیتا» می‌نوشت و بابت‌شان جایزه هم دریافت کرد یادداشت‌های سفرش به اتحاد جماهیر شوروی بود. کالوینو اما در سال 1957 از حزب کمونیست بیرون آمد. او در دهۀ 60 به همراه الیو ویتورینی نشریۀ ادبی «منابو» را درآورد.
ایتالو کالوینو را از نویسندگان پست‌مدرن به شمار آورده‌اند. طنز و فانتزی و گره زدن تخیل و افسانه و واقعیت از ویژگی‌های اصلی سبک نویسندگی کالوینو است. او همچنین نویسنده‌ای است که به تاریخ نظر دارد و این را به‌ویژه در سه‌گانۀ معروف او به نام «نیاکان ما»، که از سه رمان «ویکنت دونیم‌شده» و «بارون درخت‌نشین» و «شوالیۀ ناموجود» تشکیل شده است، می‌بینیم. او در ژانر علمی ـ تخیلی نیز نوشته است. کالوینو همچنین ادبیات کلاسیک را خوب خوانده بود و مقالاتش در کتاب «چرا باید کلاسیک‌ها را خواند» گواه اشراف او بر ادبیات کلاسیک است.
از دیگر آثار کالوینو می‌توان به «اگر شبی از شب‌های زمستان مسافری»، «کمدی‌های کیهانی»، «کاخ سرنوشت‌های متقاطع» و «شهرهای نامرئی» اشاره کرد.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «کلکسیون شن»
کتاب «کلکسیون شن» با ترجمۀ هاله ناظمی در انتشارات هرمس منتشر شده است. هاله ناظمی، متولد 1341 در تهران، مترجم ایرانی و فارغ‌التحصیل کارشناسی مترجمی زبان ایتالیایی از دانشگاه تهران است. ناظمی کار ترجمه‌ را از سال 1370 آغاز کرد. نخستین ترجمه‌های او مقالات ادبی و هنری و قصه‌هایی کوتاه بود که در نشریات گوناگون منتشر می‌شد. ناظمی تا کنون آثار مختلفی را از ادبیات ایتالیایی به فارسی ترجمه کرده است که از جملۀ آن‌ها می‌توان به «یک زندگی دیگر»، «سرنوشت در دست کلوتیلد» و «برای رفتن به آن دنیا خیلی زود است» اشاره کرد.

رتبۀ کتاب «کلکسیون شن» در گودریدز: 3.86 از 5.