خاکستر

درباره کتاب «خاکستر» نوشته نجيب محفوظ
کتاب «خاکستر» نوشته نجيب محفوظ مجموعه داستان‌هايي واقع‌گرايانه براي دوستداران داستان کوتاه است. نويسنده در کتاب حاضر بعضي از داستان‌هاي پيشين را بازنويسي کرده و با پانزده داستان جديد مجموعه «خاکستر» شکل گرفته است. نجيب محفوظ که موفقيت خوبي در نوشتن داستان کوتاه داشت، نوزده مجموعه داستان کوتاه دارد. داستان‌هاي کوتاه همانگونه که از نامشان پيداست به دليل کوتاه بودن حول محور يک موضوع مي‌چرخند و نويسنده از شاخ و برگ اضافي پرهيز مي‌کند، تا مخاطبش درک بهتري از موضوع داشته باشد. شخصيت‌هاي فرعي نيز در داستان‌هاي کوتاه کم و اندک حضور دارند و يا اصلا به آنها پرداخته نمي‌شود. اما آنچه داستان‌هاي کوتاه را براي مخاطبان جذاب مي‌کند، مهارت نويسنده در بيان موضوع مورد نظرش است. نويسندگان مشهور و با مهارت در داستان‌هاي کوتاه آنچنان ذهن مخاطب را درگير موضوع داستان مي‌کنند که خواننده را به تفکر وامي‌دارند. گاهي مجموعه داستان‌هاي نويسندگان مشهور حول يک موضوع مي‌چرخد اما ديدگاه‌هاي متفاوتي از شخصيت‌هاي گوناگون درباره آن بيان مي‌شود و به همين سبب جذابيت اين داستان‌ براي علاقه‌مندان مطالعه بيشتر مي‌شود. مجموعه داستان‌هاي کتاب «خاکستر» نيز با نشانه‌هايي از واقعيات زندگي از مجموعه‌هاي خواندني براي دوستداران مطالعه است.
درباره مجموعه داستان «خاکستر»
داستان‌هاي مجموعه «خاکستر» را مي‌توان به چهار دسته طبقه‌بندي کرد. دسته اول تصويري ماهرانه از واقعيات زندگي و حوادث تلخ و شيرين آن است. دسته دوم همان واقعيات زندگي با چاشني طنز به مخاطب ارائه مي‌شود و نويسنده در دسته سوم واقعيت و رويا را درهم مي‌آميزد. گروه چهارم هم نمادهايي است که توسط نويسنده در داستان‌هايش به کار گرفته شده است. عناوين برخي از داستان‌ها عبارتند از: قهوه‌خانه‌ي خالي، متهم، حادثه، رؤياي نيمه شب، ميکده‌ي گربه سياه، اتاق شماره دوازده، جنايت، تاريکي، سکوت و...
در بخشي از داستان کتاب «خاکستر» مي‌خوانيم:
«سرانجام، روستا رخ نمود. شب از فراز افق فرود مي‌آمد و مردم در پي گله‌ها، خستگي بر دوش، باز مي‌گشتند و فضاي آغشته به تاريکي تا بي‌کرانه گسترده مي‌شد. ابولخير با پاهاي برآماسيده به سوي روستا پيش مي‌رفت. قلبش از شدت وحشت يخ‌زده و ترس از تپش باش مي‌داشت و به‌ساني دردمند بود که چيزي را احساس نمي‌کرد. آن‌ها که به روستا باز مي‌‌‌‌گشتند، گاهي که نگاهش مي‌کردند، چشمان دهشت‌زده‌شان گرد مي‌شد و دهان‌هاشان باز مي‌ماند. پچ‌پچ‌کنان مي‌رفتند و به او اشاره مي‌کردند و دوستانش نگاه‌شان را به زير مي‌انداختند. دور از ايشان راه مي‌پيمود و به سوي سرنوشت خويش مي‌رفت. اندک‌اندک دور مي‌شد و نگاه‌ها بدرقه‌اش مي‌کردند تا ناپديد شد و چيزي جز آنچه در ياد از يک رويا مي‌ماند، از او باقي نماند. مردم سر تکان مي‌دادند و مي‌گفتند نابود شد، ابولخير به آخر خط رسيد. غمنامه‌ي ابوالخير بازيِ‌بخت بود؛ شبي در انبار بنشن اربابش، جبار، خواب‌بر او چيره شد و چون به خود آمد، چيزي درنيافت جز اينکه در تاريکي گم شده است؛ کجا است؟ چه وقت است؟ در آغاز چيزي دستگيرش نشد و پسان، بوي بنشن در جانش خليد. به عاملي انديشيد که از خوابش پرانده بود. در اين ميان، صدايي شنيد که با ترس و زاري مي‌گفت: «نه!...نه! نه ارباب...»...
درباره نويسنده مجموعه داستان «خاکستر»
نجيب محفوظ عبدالعزيز ابراهيم احمد الباشا نمايشنامه‌نويس و نويسنده مصري است. نجيب محفوظ سال 1911 در قاهره متولد شد. محفوظ تا زمان بازنشستگي در قسمت فرهنگي خدمات کشوري مصر مشغول کار بود. مدتي در وزارت موقوفات کار کرد، سپس مدير سانسور ادار? هنر شد و در نهايت رئيس بنياد حمايت از سينما شد. او همچنين در اواخر سالهاي کارمندي‌اش با سمت مشاور وزير فرهنگ کار کرد.
محفوظ در زندگي حرفه‌اش توانست سال 1988برند? جايز? نوبل ادبيات شود. جالب توجه است که شهرت نجيب محفوظ به حدي است که سال 2001 ديو داگلاس آهنگساز ونوازند? آمريکايي يکي از آهنگ‌هاي آلبومش را به اسم «محفوظ» نامگذاري کرد. در ايران نيز بر اساس کتاب «کوچ? مدق» از نجيب محفوظ فيلمي به نام کافه ستاره در سال 1385 ساخته شد. محفوظ در رمان‌هاي نخستين خود زمان مصر باستان را به تصوير مي‌کشيد اما در اثر بزرگش که با نامThe Cairo Trilogy يا سه‌گان? مصر شناخته مي‌شود جامع? مدرن مصر را توصيف کرده است. اين سه رمان زندگي سه نسل از خانواده‌هاي مختلف را در قاهره از جنگ جهاني اول تا بعد از کودتاي نظامي سال 1952 که سبب سقوط شاه فاروق شد را بيان مي‌کند. ديدگاهي هوشمندانه به تغييرات اجتماعي در مصر يکي از موارد جذابيت در اين رمان‌هاي سه‌گانه است. او در مدت زندگي‌اش حدود 40 رمان و داستان کوتاه و 30 نمايشنامه نوشت.
رمان‌هاي بيشتر شناخته‌شد? او عبارتند از؛
Thief and the Dogs The يا دزد و سگ‌ها
The Beggarيا گدا و Miramar يا ميرامار.
ناگفته نماند: موفقيت‌هاي او سال 1963به عنوان يک داستان کوتاه‌نويس با Duny? All?h Gods World يا دنياي خدا ثابت شده ‌است.
سرانجام نجيب محفوظ سال 2006 چشم از جهان فروبست.
درباره ترجمه فارسي مجموعه داستان «خاکستر»
مجموعه داستان کوتاه «خاکستر» را محمدرضا مرعشي‌پور به فارسي برگردانده است. انتشارات نيلوفر کتاب حاضر را براي علاقه‌مندان به مطالعه چاپ و منتشر کرده است.
رتبه مجموعه داستان «خاکستر» در گودريدز: 3 از 5