مجموعه دانشنامه فلسفه استنفورد 5: زیبایی شناسی

کتاب «دانشنام? فلسف? استنفورد (5) : زيبايي‌شناسي» به‌قلم جمعي از نويسندگان
آشنايي با مباحث و مفاهيم کليدي و جريان‌ها و مکاتب و رويکردهاي گوناگون حوز? زيبايي‌شناسي و فلسف? هنر از طريق مدخل‌هايي از کتاب آنلاين «دانشنام? فلسف? استنفورد». در پنجمين مجلد از ترجم? فارسي گزيده‌اي از مدخل‌هاي کتاب «دانشنام? فلسف? استنفورد»، با عنوان «زيبايي‌شناسي»، مدخل‌هايي را به‌قلم نويسندگان مختلف مي‌خوانيد که در آن‌ها به توضيح اصطلاحات و مباحث مهم و رايج در زيبايي‌شناسي و فلسف? هنر و معرفي بعضي رويکردهاي مهم فلسفي و فرهنگي و اجتماعي و سياسي در نقد و تفسير آثار هنري پرداخته شده است.
کتاب «دانشنام? فلسف? استنفورد»، با عنوان اصلي Stanford Encyclopedia of Philosophy، که کتاب «زيبايي‌شناسي» ترجم? فارسي بخشي از مدخل‌هاي آن است، درواقع يک دايره‌المعارف آنلاينِ فلسفه است که به‌صورت رايگان در دسترس کاربران اينترنت قرار دارد و تحت مديريت دانشگاه استنفورد منتشر مي‌شود. مدخل‌هاي اين دايره‌المعارف را متخصصاني از سراسر جهان مي‌نويسند.
در ايران، چندي‌ست که انتشارات ققنوس اقدام به انتشار ترجم? گزيده‌اي از مدخل‌هاي «دانشنام? فلسف? استنفورد» کرده و اين مدخل‌ها را در مجلداتي مختلف، که برحسب موضوع دسته‌بندي شده‌اند، به‌صورت کتاب کاغذي منتشر مي‌کند. سرپرست و ويراستار اين پروژه مسعود عليا است و مترجم‌هاي مختلفي در ترجم? فارسي مدخل‌هاي هر کتاب از اين مجموعه با او همکاري مي‌کنند.
کتاب «زيبايي‌شناسي»، چنانکه پيش‌تر اشاره شد، جلد پنجم از کتاب‌هاي منتشر شده در چارچوب اين پروژه است. اين کتاب، منبعي کارآمد براي آشنايي اوليه با موضوعات و مباحث و مفاهيم کليدي و رويکردها و مکاتب و نظريه‌ها و جريان‌هاي مختلف حوز? فلسف? هنر و زيبايي‌شناسي است.

مروري بر کتاب «زيبايي‌شناسي»
در کتاب «زيبايي‌شناسي» از مجموع? «دانشنام? فلسف? استنفورد» ترجم? چهارده مدخل مربوط به حوز? زيبايي‌شناسي و فلسف? هنر را مي‌خوانيد. مدخل‌هاي ترجمه و منتشر شده در کتاب «زيبايي‌شناسي» مفاهيم و موضوعاتي مهم و پُر کابرد در حوز? زيبايي‌شناسي و نقد و تفسير آثار هنري را دربرمي‌گيرند و راهنمايي کارآمد براي مخاطبان آثار هنري و هنرمندان و منتقدان و دانشجوياني هستند که تازه وارد وادي خلق و توليد اثر هنري، نقد هنر و تحصيل در شاخه‌هاي مختلف هنر شده‌اند و مي‌خواهند با مفاهيم مربوط به حوز? زيبايي‌شناسي و فلسف? هنر و بعضي مکاتب و رويکردهاي نظري مطرح در اين حوزه، يک آشنايي اوليه پيدا کنند.
عناوين مدخل‌هاي کتاب «زيبايي‌شناسي» عبارتند از: «تعريف هنر» نوشت? تامس آداجيان و ترجم? فائزه جعفريان، «زيبايي» نوشت? کريسپين سارتوِل و ترجم? فائزه جعفريان، «هنر مفهومي» نوشت? اليزابت شِلِکِنز و ترجم? بيتا شمسيني، «دست‌ساخته» نوشت? ريستو هيلپينن و ترجم? بيتا شمسيني، «زيبايي‌شناسي امر روزمره» نوشت? يوريکو سايتو و ترجم? کاوه بهبهاني، «مفهوم امر زيبايي‌شناختي» نوشت? جيمز شلي و ترجم? محمدرضا ابوالقاسمي، «داوري زيبايي‌شناختي» نوشت? نيک زنگويل و ترجم? محمدرضا ابوالقاسمي، «تاريخ هستي‌شناسي هنر» نوشت? پِيزلي ليوينگستون و ترجم? ابراهيم لطفي، «فلسف? موسيقي» نوشت? اندرو کَنيا و ترجم? گلنار نريماني، «فلسف? فيلم» نوشت? تامس وارتنبرگ و ترجم? گلنار نريماني، «فلسف? هنر ديجيتال» نوشت? کاترين تامسون – جونز و ترجم? گلنار نريماني، «زيبايي‌شناسي اگزيستانسياليستي» نوشت? ژان – فيليپ درانتي و ترجم? هدي ندايي‌فر، «زيبايي‌شناسي فمينيستي» نوشت? کرولين کورسماير و ترجم? نوشين شاهنده و «زيبايي‌شناسي گودمن» نوشت? الساندرو جووانلّي و ترجم? هدي ندايي‌فر.
هر يک از مدخل‌هاي چهارده‌‌گان? کتاب «زيبايي‌شناسي» شامل چندين موضوع و مبحث مرتبط با همان مدخل است. از جمله موضوعات و مباحثي که در مدخل‌هاي کتاب «زيبايي‌شناسي» درباره‌شان توضيح داده شده مي‌توان به اين‌ها اشاره کرد: الزامات تعريف هنر، تعاريف سنتي و معاصر هنر، عينيت و ذهنيت، برداشت‌هاي فلسفي از زيبايي، توصيف و ارزيابي دست‌ساخته‌ها، آشنايي‌زدايي از امر آشنا، زيبايي‌شناسي منفي، کيفيت زيبايي‌شناختي روزمره، زيبايي‌شناسي حال‌وهوا و زيبايي‌شناسي اجتماعي، زيبايي‌شناسي عمل‌مدار، محو کردن مرز ميان هنر و زندگي، اهميت زيبايي‌شناسي روزمره، مفهوم ذوق، داوري ذوقي، يگانه‌انگاري و رقيبان آن، هستي‌شناسي موسيقي، موسيقي و عواطف، فهم موسيقي، موسيقي و ارزش، ايد? فلسف? فيلم، ماهيت فيلم، فيلم و شأن مؤلف، روايت فيلم، فيلم و جامعه، فيلم به ‌مثابه فلسفه، تصاوير ديجيتال، ارج‌شناسي آثار هنري در رسانه‌هاي ديجيتال، بنيان‌هاي متافيزيکي زيبايي‌شناسي اگزيستانسياليستي، هست? پديدارشناسان? زيبايي‌شناسي اگزيستانسياليستي، هنر به‌ مثابه آشکارسازي جهان، هنر به مثابه بيان اختيار انسان، هنر و پوچي، هستي‌شناسي اثر هنري، نظري? بيان، نظام هنرها از منظري اگزيستانسياليستي، مقولات زيبايي‌شناختي و نقدهاي فمينيستي، شيو? عمل فمينيستي و مفهوم هنر، بدن در هنر و فلسفه، دسته‌بندي و برساختن جهان‌ها، نظري? نظام‌هاي نمادين در زبان‌هاي هنر و نگاه‌هاي نو به موضوعات زيبايي‌شناختي.
کتاب «دانشنام? فلسف? استنفورد (5): زيبايي‌شناسي» در انتشارات ققنوس منتشر شده است.

دربار? مسعود عليا، سرپرست و ويراستار ترجم? فارسي مجموع? «دانشنام? فلسف? استنفورد»
مسعود عليا، متولد 1354، مترجم ايراني و پژوهشگر حوز? فلسفه است. عليا داراي ليسانس زبان و ادبيات فارسي از دانشگاه تهران، فوق ليسانس فلسفه از دانشگاه شهيد بهشتي و دکتراي فلسفه از مؤسس? حکمت و فلسفه است. او استاديار گروه فلسف? هنر دانشگاه هنر است.
از ترجمه‌هاي مسعود عليا مي‌توان به کتاب‌هاي «وضع بشر»، «بيماري منتهي به مرگ»، «از وجود به موجود»، «حيات ذهن»، «جنبش پديدارشناسي: درآمدي تاريخي» و «ديباچه‌اي بر فلسف? قرون وسطي» و از آثار تأليفي او مي‌توان به کتاب‌ «کشف ديگري همراه با لويناس» اشاره کرد.
ترجم? مسعود عليا از کتاب «جنبش پديدارشناسي: درآمدي تاريخي» برند? جايز? کتاب سال شده است.