کتاب «مشروعيت عصر مدرن» نوشت? هانس بلومنبرگ
پاسخي فلسفي و مستدل به ديدگاهي که مدرنيته را نسخ? سکولاريز? آخرتشناسي مسيحي و الهيات قرون وسطايي ميداند. کتاب «مشروعيت عصر مدرن» درواقع پاسخ هانس بلومنبرگ به کارل لوويت و نقد نظري? لوويت دربار? سکولاريسم و خاستگاه مدرنيته است.
بلومنبرگ در کتاب «مشروعيت عصر مدرن» با رويکردي نقادانه و استدلالي به بحث دربار? ديدگاهي ميپردازد که مدرنيته را فرزند نامشروع عصر پيشامدرن و آخرتشناسي مسيحي ميداند. او در اين کتاب از مشروعيت عصر مدرن دفاع ميکند.
ريچارد رورتي کتاب «مشروعيت عصر مدرن» را «تاريخ عظيمي فراگير از مسير انديش? اروپايي که در مقياس هگل – هايدگر عرضه شده است» وصف ميکند.
همچنين استفان هولمز دربار? کتاب «مشروعيت عصر مدرن» مينويسد: «علوم مدرن، قرنها مناقش? الهياتي را در خود دفن کردهاند. هانس بلومنبرگ اين مناقشهها را دوباره از زير خاک بيرون ميکشد و در دوراهيها و بنبستهاي جزم مسيحي بازانديشي ميکند، جزمي که محرکهايي فکري را براي انقلاب علمي پديد آورد... اما بلومنبرگ صرفاً مطالعهاي عالمانه، موشکافانه و روشنگر را در باب پسزمين? ديني علم مدرن ننوشته است. او کتابي فلسفي نيز نوشته است که پاسخي مبارزهجويانه به اين سخن تاريک رومانتيک است که بيش از آمريکا در آلمان رايج بوده: اينکه عصر مدرن "در مقام يک کل، بهنحوي از انحاء نامشروع است."»
متن اصلي کتاب «مشروعيت عصر مدرن» اولين بار در سال 1966 منتشر شده است.
مروري بر کتاب «مشروعيت عصر مدرن»
محرک اصلي بحث فلسفي و مفصلي که هانس بلومنبرگ در کتاب «مشروعيت عصر مدرن» پيش ميکشد، نظري? کارل لوويت دربار? خاستگاه مسيحي مدرنيته است. بهاعتقاد کارل لوويت، عصر مدرن و انديش? پيشرفتِ مندرج در مدرنيته، شکل سکولار آخرتشناسي مسيحي است. لوويت معتقد بود مدرنيته، برخلاف آنچه فيلسوفان مدرن ادعا ميکنند، نه گسستي بنيادين از سنت بلکه نسخهاي استحالهيافته و سکولار از آن است.
بلومنبرگ در کتاب «مشروعيت عصر مدرن» با استدلال و طرح مباحثي فلسفي و تاريخي درباب مدرنيته و خاستگاه آن، به ديدگاه لوويت در اين باره پاسخ ميدهد و به نقد اين ديدگاه ميپردازد. او در اين کتاب، برخلاف لوويت، معتقد است که انديش? پيشرفت مندرج در مدرنيته با تاريخ پيوند دارد و به فرايندي وابسته است که در درون تاريخ به کار ميافتد نه بيرون آن.
اگر لوويت، با مرتبط دانستن خاستگاه مدرنيته به آخرتشناسي مسيحي، بر اين ديدگاه پاي ميفشرد که عاملي از بيرونِ تاريخ، نقط? پايان را بر تاريخ جهان ميگذارد، درعوض بلومنبرگ در کتاب «مشروعيت عصر مدرن» در پاسخ به او استدلال ميکند که انديش? پيشرفت برپاي? منطقي دروني عمل ميکند و بيانگر انتخابهاي انسان است و مشروعيت خود را نه از عاملي بيرون تاريخ و وابسته به تقدير بلکه از خوداثباتي انسان و مسئوليت انسان در قبال تقدير خود ميگيرد.
کتاب «مشروعيت عصر مدرن» از چهار فصل تشکيل شده است.
فصلهاي چهارگان? کتاب «مشروعيت عصر مدرن» عبارتند از: «سکولاريزاسيون: نقد مقول? خطاي تاريخي»، «مطلقالعناني الهياتي و خوداثباتي بشري»، «"محاکم?" کنجکاوي نظري» و «سويههاي آستان? دوراني: کوزايي و نولايي».
بلومنبرگ در کتاب «مشروعيت عصر مدرن» ابتدا به خاستگاه الهيات مسيحي قرون وسطايي و زمين? تاريخي پديد آمدن آن ميپردازد و آنگاه از اين موضوع سخن ميگويد که مدرنيته چگونه و تحت چه شرايطي پديد آمد.
چنانکه در مقدم? زانيار ابراهيمي بر ترجم? فارسي کتاب «مشروعيت عصر مدرن» اشاره و تأکيد شده، بلومنبرگ در اين کتاب، نافي ربط مدرنيته با قرون وسطي و آخرتشناسي مسيحي آن دوران نيست اما او اين ارتباط را از منظري متفاوت با منظر کساني ميبيند که معتقدند مدرنيته همان نسخ? سکولار الهيات قرون وسطايي است.
کتاب «مشروعيت عصر مدرن» نقط? تلاقي تاريخنگاري و فلسفه است.
دربار? هانس بلومنبرگ، نويسند? کتاب «مشروعيت عصر مدرن»
هانس بلومنبرگ (Hans Blumenberg)، متولد 1920 و درگذشته به سال 1996، فيلسوف و مورخ آلماني است. از بلومنبرگ بهعنوان يکي از مهمترين فيلسوفان قرن بيستم آلمان ياد ميشود. از دستاوردهاي نظري او، نظريهاش دربار? رابط? استعارهها با حقيقت است. از ديد بلومنبرگ آنچه استعارهها بيان ميکنند نزديکترين چيز به حقيقت و دورترين چيز از ايدئولوژيها است.
از آثار هانس بلومنبرگ ميتوان به کتابهاي «فاصل? هستيشناختي: بررسي بحران پديدارشناسي هوسرل»، «پيدايش جهان کوپرنيک» و «خوانايي جهان» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «مشروعيت عصر مدرن»
کتاب «مشروعيت عصر مدرن» با ترجمه و پيشگفتار زانيار ابراهيمي و نيز مقدمهاي از مترجم، با عنوان «منطق تشديد بهمثابه مکانيسم خروج»، در انتشارات پگاه روزگار نو منتشر شده است.
زانيار ابراهيمي، متولد 1367 در سنندج، مترجم ايراني است. ابراهيمي داراي دکتراي علوم سياسي از دانشگاه تهران است. از ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «داستايوسکي و فلسفه: جستارهايي دربار? جنايت و مکافات»، «برهوت معنوي جهان: گنوسيسم و فلسفه آلمان پس از جنگ»، «زئوسِ غريبهنواز: اوديسه به روايت هيوبرت دريفوس»، «مرا اسماعيل صدا کن: موبيديک به روايت هيوبرت دريفوس»، «واتسونها به بيرمنگام ميروند»، «جنگ چکاوکها»، «شهريار منجي: معناي شاهکار ماکياولي»، «پايان الهي يا بشري تاريخ: مجادله بلومنبرگ، لوويت و اشميت درباب سکولاريزاسيون و مدرنيته»، «مقدم? کيمبريج بر والتر بنيامين»، «سال گذشته در مارينباد»، «روزي روزگاري در امريکا»، «ريشههاي الهياتي مدرنيته» و «الهيات سياسي پولس» اشاره کرد.
