چشم اندازهایی از تاریخ معاصر جهان 10: فروپاشی اتحاد شوروی

کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی» ویراستۀ مایرا ایمل
شوروی چگونه و چرا فروپاشید و مردم تحت سیطرۀ شوروی از فروپاشی آن چه حسی داشتند و زندگی در عصر پساشوروی را چطور می‌بینند؟ کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی»، با عنوان اصلی The Dissolution of the Soviet Union، از مجموعۀ «چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان» به این موضوع می‌پردازد و فروپاشی روسیۀ کمونیستی و تبعات و تأثیرات آن را از زوایا و دیدگاه‌های گوناگون مورد بررسی قرار می‌دهد.
در کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی»، مانند دیگر کتاب‌های مجموعۀ «چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان»، چشم‌اندازهای گوناگون و متنوعی به موضوع مورد بحث، که در این کتاب فروپاشی حکومت کمونیستی شوروی است، گشوده شده تا مخاطبان یک دید و درک اولیه و نسبتاً جامع از رویدادی مهم در تاریخ معاصر جهان پیدا کنند.
مجموعه کتاب‌های «چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان»، با عنوان اصلی Perspectives on Modern World History، مجموعه‌ای است که در آن از دیدگاه‌های مختلف به رویدادهای مهم و سرنوشت‌ساز تاریخ معاصر جهان پرداخته شده است. در هر جلد از کتاب‌های این مجموعه، با استفاده از منابع دست اول و دوم، اطلاعات زمینه‌ای، مباحث پیرامونی و روایت‌های اول‌شخص افراد، رویدادی مهم در تاریخ معاصر جهان مرور می‌شود و مورد بررسی قرار می‌گیرد.
کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی» و دیگر کتاب‌های مجموعۀ «چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان»، چنانکه در پیشگفتار این مجموعه توضیح داده شده، «برای طیف وسیعی از خوانندگان طراحی شده است، افرادی که می‌خواهند نه‌تنها دربارۀ تاریخ بلکه دربارۀ رویدادهای جاری، سیاست، حکومت، روابط بین‌المللی، و جامعه‌شناسی بیشتر بدانند – دانش‌آموزان و دانشجویانی که برای انجام دادن تکالیف یا در مورد بحث‌های کلاسی تحقیق می‌کنند، معلمان و کادر آموزشی که به دنبال مطالب تکمیلی‌اند، و آن‌هایی که می‌خواهند تاریخ را بهتر بفهمند.»
هر جلد از کتاب‌های این مجموعه به‌نحوی تدوین شده‌ که رویدادی پیچیده را توضیح دهد، جرقۀ بحث دربارۀ آن رویداد را بزند و نوری بتاباند بر دیدگاه بشری‌ای که پسِ پشتِ مهمترین رویدادهای جهان در دهه‌های اخیر وجود دارد.
متن اصلی کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی» اولین بار در سال 2010 منتشر شده است. ویراستار این کتاب مایرا ایمل است.

مروری بر کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی»
سقوط حکومت کمونیستی شوروی، که موضوع کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی» است، بدون شک یکی از بزرگ‌ترین، مهمترین و تأثیرگذارترین رویدادهای تاریخ قرن بیستم است. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، عمرِ یکی از بزرگترین حکومت‌های توتالیتر جهان که سال‌های سال درهای خود را به روی دنیای بیرون بسته بود و به یکی از نمادهای اصلی توتالیتاریسم بدل شده بود به پایان رسید و روسیه وارد عصر تازه‌ای شد. این رویداد همچنین به جنگ سرد پایان داد و دنیا را نیز وارد دورانی تازه کرد.
استقلال بسیاری از کشورهایی که جزوی از شوروی بودند از دیگر پیامدهای فروپاشی روسیۀ کمونیستی بود.
کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی» به ابعاد و وجوه گوناگون این فروپاشی بزرگ و ریشه‌ها و علل و عوامل و همچنین تبعات و تأثیرات آن می‌پردازد و روایت‌ها و دیدگاه‌های مختلفی را در این باره و دربارۀ زمینۀ تاریخی این رویداد ارائه می‌دهد.
در کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی» همچنین صدای مردمی از سنین مختلف، چه اهل خود روسیه و چه اهل سرزمین‌هایی که با فروپاشی شوروی به استقلال دست یافتند، منعکس شده است؛ مردمی که هم زندگی تحت سیطرۀ حکومت کمونیستی شوروی را تجربه کرده‌اند و هم دوران بعد از فروپاشی شوروی را و نیز مردمی که بعد از این فروپاشی، در جمهوری‌های استقلال‌یافته از روسیه متولد شده‌اند و اولین نسل دوران پساشوروی به حساب می‌آیند. این نسل در کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی»، ضمن بیان تجربه‌های خودشان از زندگی در عصر پساشوروی، نظرهای مثبتی را هم که دربارۀ زندگی در دوران اتحاد جماهیر شوروی شنیده‌اند بازگو می‌کنند. در این کتاب همچنین دانشجویی نوزده‌ساله از زندگی در روسیۀ جدید، کیفیت آموزش، تفاوت‌های نگرش خودش و پدرش، رشد تجاری‌سازی، نگرشش به دولت و چگونگی تغییراتی که در روسیه رخ داده است سخن می‌گوید.
کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی» از مقدمه، سه بخش با عنوان‌های «زمینۀ تاریخی فروپاشی اتحاد شوروی»، «مباحث پیرامون فروپاشی اتحاد شوروی» و «روایت‌های شخصی»، فهرست اصطلاحات و گاهشمار تشکیل شده است.
ظهور و سقوط اتحاد شوروی، کودتای ناموفق سال 1991 علیه میخائیل گورباچف، ریشه‌یابی فروپاشی اتحاد شوروی، پرسترویکا و روایت آذربایجانی‌ها از روز فروپاشی شوروی از جمله موضوعات و روایت‌هایی دربارۀ اتحاد شوروی و فروپاشی آن هستند که در کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی» به آن‌ها پرداخته شده و از آن‌ها سخن رفته است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی»
کتاب «فروپاشی اتحاد شوروی» با ترجمۀ فاطمه شاداب در انتشارات ققنوس منتشر شده است.
فاطمه شاداب، متولد 1346، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «واترگیت»، «جنگ خلیج فارس»، «جنبش دانشجویی دهۀ 1960»، «مودراها: یوگا با انگشتان»، «سقوط وال‌استریت» و «درمان طبیعی افسردگی» اشاره کرد.