کتاب «زندگينام? نيما يوشيج» نوشت? مصطفي اسلاميه
شرح زندگي پدر و بنيانگذار شعر نو ايران، بهقلم مصطفي اسلاميه. کتاب «زندگينام? نيما يوشيج: به کجاي اين شب تيره» سرگذشتنامهاي است که به روايت زندگي علي اسفندياري، متخلص به نيما يوشيج، ميپردازد و زندگي اين شاعر پرآوازه، مدرن و جريانساز را، از بدو تولد تا پايان عمر و در متن رويدادهاي دوراني مهم و پرحادثه از تاريخ معاصر ايران که نيما زاده و پرورد? آن بود، به تصوير ميکشد.
کتاب «زندگينام? نيما يوشيج» دريچهاي است به دنياي شعري نيما يوشيج؛ دريچهاي که اين دنياي شعري را در چشمانداز تاريخ و روزگاري که نيما در آن زيست و وقايعي که شعر او را از خود متأثر کرد و بهنحوي در شعر او به زباني هنري و ادبي بازتاب يافت، به ما ميشناساند.
با خواندن کتاب «زندگينام? نيما يوشيج» درمييابيم که تحولي که نيما در شعر فارسي رقم زد چه آبشخورها و خاستگاههاي فکري و فرهنگي و اجتماعي و سياسياي داشت و از چه چيزهايي مايه ميگرفت و اين تحول در پاسخ به چه نياز و ضرورتي بود و در واکنش به چه چيز و مسائل و رويدادهاي چه دوراني.
مروري بر کتاب «زندگينام? نيما يوشيج»
مصطفي اسلاميه روايت خود از زندگي و زمان? نيما يوشيج را در کتاب «زندگينام? نيما يوشيج»، پس از ارائ? سالشماري از زندگي او و مقدمهاي در توضيح روزگار نيما و پيوند آن روزگار با اشعار او، با شرح دوران کودکي نيما آغاز ميکند و آنگاه به نوجواني و داستان دلدادگي نيما ميرسد و نيز به دورههاي بعدي زندگي شخصي و ادبي او.
در کتاب «زندگينام? نيما يوشيج» زيست ادبي و شخصي نيما و تحولات او را دورهبهدوره دنبال ميکنيم و اين زيست ادبي و شخصي را، در متن حيات اجتماعي و سياسي و فرهنگي ايرانِ روزگار نيما يوشيج، به تماشا مينشينيم و با وجوه مختلف کار ادبي اين شاعر مهم و تأثيرگذار معاصر آشنا ميشويم.
شناخت زندگي و زمان? هر هنرمند و شاعر و نويسنده ميتواند درک دقيقتر و روشنتري از آثار او به ما ارائه دهد و کتاب «زندگينام? نيما يوشيج» نيز در پي ارائ? چنين درکي به خواننده است. به همين دليل است که در اين کتاب، هم به شعر و کار ادبي نيما پرداخته شده و هم به زمان? او و ويژگيهاي عصري که نيما در آن زيست و رويدادهاي مهم آن عصر.
کتاب «زندگينام? نيما يوشيج: به کجاي اين شب تيره» از سالشمار زندگي نيما و مقدمه و ده فصل تشکيل شده است.
فصلهاي دهگان? کتاب «زندگينام? نيما يوشيج» عبارتند از: «کودکي، نوجواني، دلدادگي»، «افسانه و نبرد شاعرانه»، «ساز ناکوک آسماني»، «سرباز فولادين»، «در بارفروش»، «در آستارا»، «نقد رمان»، «ققنوس»، «نيما و حزب توده» و «گوش به زنگ کاروان».
در بخشي از کتاب «زندگينام? نيما يوشيج» ميخوانيد: «نيما از نادر شاعران دوران معاصر است که به شيوهي حافظ همهي ديدهها و تجربههاي سياسي و تاريخي دوران خود را در سرودههايش گنجاند. او چه بسا براي روايت درست همان تجربههاي زيستهاش بود که ناگزير شد قالب کهن را بشکند و براي دستيابي به سادگي و رسايي بيان شعرياش طرحي نو دراندازد. از اين رو زيبايي سرودههايش هنگامي به کمال مينمايد و به ژرفي دريافت ميشود که در بستر زماني پرورش و آفرينششان خوانده شوند، وگرنه در سرودههايي از اين دست تنها خوشآهنگي و غناي تصويري "نازکآراي تن ساق گلي که به جانش پروردم..."، "منم از هر که در اين ساعت غارتزدهتر..." باقي ميماند و بس. همچنان که آگاهي به زمان سرايش "در ميخانه ببستند..."، "هوا دلگير، درها بسته، سرها در گريبان..."، موج موج خزر از سوگ سيهپوشاناند..."، "کباب قناري بر آتش سوسن و ياس..." ميتواند راز و رمز شکوهمندي و کماليافتگي آن سرودههاي حافظ، اخوان ثالث، شفيعي کدکني، شاملو را بگشايد.
در کار شاعران سرزمينهاي ديگر نيز همينطور است. مثلاً تفاوت بسيار است اگر فقط بخوانيم:
هنوز ميبارد باران، هنوز ميبارد باران،
به تيرگي بخت آدمي،
به سياهي باختهاي ما،
به کوري هزار و نهصد و چهل ميخ صليب...
تا آنکه بدانيم شاعر (اديت سيتول) آن را در زمان بمباران لندن، در 1940، سروده است.»
کتاب «زندگينام? نيما يوشيج: به کجاي اين شب تيره» در انتشارات نيلوفر منتشر شده است.
دربار? مصطفي اسلاميه، نويسند? کتاب «زندگينام? نيما يوشيج»
مصطفي اسلاميه، متولد 1320 در تهران و درگذشته به سال 1394، نويسنده و مترجم ايراني بود. اسلاميه روزنامهنگاري و کار در راديو را هم در کارنام? کاري خود داشت. او مدت کوتاهي، در دوران رياست سعيد نفيسي، به راديو رفت و در کنار بيژن مفيد به کار نقشخواني راديويي مشغول شد و مدت کوتاهي هم بهعنوان روزنامهنگار در روزنام? «اطلاعات» کار کرد. بعد از آن در مؤسس? انتشارات فرانکلين استخدام شد و در اين مؤسسه، زير نظر نجف دريابندري، به نمونهخواني و همکاري در امور مربوط به ترجمه پرداخت.
از ترجمههاي مصطفي اسلاميه ميتوان به کتابهاي «تئاتر تجربي از استانيسلاوسکي تا پيتر بروک» و «روزنکرانتز و گيلدنسترن مردهاند» و از آثار تأليفي او ميتوان به نمايشنام? «رضاخان ماکسيم» و کتاب «فولاد قلب: زندگينام? دکتر محمد مصدق» اشاره کرد.
