فتح پلاسان

کتاب «فتح پلاسان» اثر امیل زولا، ترجمه هوشنگ امیرمکری، نشر نیلوفر
امیل زولا سلسله رمان‌های بیست جلدی «روگن- ماکار» را در سال 1893 پس از بیست‌و‌پنج سال کار‌کردن به پایان رساند. این رمان‌ها با «دارایی خانواده روگن» آغاز می‌شود و با «دکتر پاسکال» به پایان می‌رسد. طرح ابتدایی زولا در این رمان‌ها توصیف دوران موسوم به امپراتوری دوم فرانسه بود. رمان «فتح پلاسان» که در سال 1875 منتشر شد یکی از بهترین رمان‌های مجموعه رمان‌های روگن- ماکار است.
رمان «فتح پلاسان» درواقع چهارمین رمان از سلسله رمان‌های روگن- ماکار است. ماجراهای کتاب «فتح پلاسان» در شهری به نام پلاسان می‌گذرد و ما در آن با روایتی از فریب‌کاری‌های سیاسی برای کسب قدرت و ثروت روبرو هستیم.
به طور کلی دورانی که زولا قصد داشت در این رمان‌هایش توصیف کند دوران خودکامگی و دزدی و تباهی بود و در کتاب «فتح پلاسان» با وجهی دیگر از این تباهی روبرو می‌شویم.
زولا که می‌خواست نوعی از رمان تجربی بنویسد در وصف هر موردی جزئیاتی کامل از آن به دست می‌داد و برای این منظور برای نوشتن داستان‌هایش دست به تحقیق‌ها و پژوهش‌هایی گسترده می‌زد. این ویژگی در رمان «فتح پلاسان» هم وجود دارد.

مروری بر کتاب «فتح پلاسان»
رمان «فتح پلاسان» در شهری کوچک به نام پلاسان روایت شده و تصویری از رقابت‌های سیاسی همراه با انواع سالوسی‌ها و توطئه‌های شرارت‌آمیزی است که در مقطعی از دوران امپراتوری ناپلئون سوم جریان دارد و حتی در جایی کوچک چون پلاسان نیز تاثیر می‌گذارد.
کتاب «فتح پلاسان» با توصیفی از زندگی خانواده‌ موره آغاز می‌شود و آنچه سیر وقایع را دچار تغییر می‌کند ورود یک کشیش به زندگی آنها است. این کشیش طبقه بالای خانه آنها را اجاره می‌کند. او آبه‌فوژا نام دارد و همراه با مادر مسنش زندگی می‌کند. ورود آنها از همان آغاز با حسی از ناخوشایندی همراه است: «موره حرکتی از روی عدم رضایت کرد. او زودتر از پس‌فردا انتظار مستاجرش را نداشت. هنگامی که داشت به سرعت از جایش بلند می‌شد آبه‌فوژا در آستانه در راهرو ظاهر شد. او مرد بلندقامت و نیرومندی بود. صورتی چهارگوش با خطوطی محو و رنگی پریده داشت. پشت سر او، در سایه‌اش، زنی مسن ایستاده بود که به طور حیرت‌انگیزی به وی شبیه بود اما قامت کوچک‌تر و حالت زمخت‌تری داشت. آنها وقتی سفره چیده ‌شده را دیدند هر دو حرکتی حاکی از تردید از خود نشان دادند و آن‌گاه آهسته و بی‌ سروصدا خود را عقب کشیدند بی‌آن‌که راهرو را به کلی ترک کنند. هیکل بلند سیاه‌پوش کشیش روی سپیدی شادی‌انگیزی دیوار آهک‌اندود همچون لکه‌ای از ماتم جلوه می‌کرد.»
این کشیش پس از ورود به پلاسان و جاگیر شدن در آن، تلاشی شوم برای قدرت گرفتن می‌کند و دسیسه‌هایی می‌چیند که اهالی شهر با تبعاتش روبرو می‌شوند.
در کتاب «فتح پلاسان» پای دو شاخه از خانواده روگن- ماکار در این ماجراها وجود دارد. این اگرچه رمانی است مربوط به قرن نوزدهم اما مثل بسیاری دیگر از آثار زولا مسایلی که در آن مطرح شده همچنان امروزی و معاصر به نظر می‌رسند.
زولا در رمان «فتح پلاسان» با نثری تغزلی و سبک روایی قابل توجه به شرح خلقیات و ژرفای اخلاقی و روانی شخصیت‌های داستان پرداخته و آنها را چنان که در باطن در اندیشه منافع خود هستند نشان داده است.

درباره امیل زولا نویسنده کتاب «فتح پلاسان»
امیل زولا از نویسندگان مشهور ادبیات کلاسیک است که در سال 1840 از پدری ایتالیایی و مادری فرانسوی در پاریس متولد شد. زولا نویسنده‌ای بسیار پرکار بود و از نظر حجم آثار حتی از ویکتور هوگو هم پرکارتر بود. زولا نویسنده‌ای آزاد‌ی‌خواه با گرایش‌های سوسیالیستی بود و این گرایش در آثار مختلف او قابل مشاهده است. زولا خود را بنیانگذار مکتب ناتورالیسم یا طبیعت‌گرایی می‌دانست. او در خانواده‌‌ای متولد شد که از نظر مالی شرایط مناسبی نداشتند و از این‌رو تحصیلات پیوسته و مطلوبی نداشت اما با این‌حال زولا با هوشمندی و پشتکارش و با تکیه بر استعداد سرشارش به نویسنده‌ای بسیار فرهیخته و توانمند تبدیل شد. زولا به واسطه فروش آثار پرتعدادش به فردی توانگر تبدیل شد و خانه‌اش بدل به مرکزی برای دور هم جمع شدن نویسندگان و هنرمندان روشنفکران شد. زولا به جز نویسندگی، به روزنامه‌نگاری هم می‌پرداخت و در این عرصه نقطه‌ای درخشان در کارنامه او باقی مانده است. زولا که روزنامه‌نگاری آزادی‌خواه و متعهد بود در سال 1898 در ماجرای مشهور دریفوس، سروان یهودی توپخانه که با اتهام جاسوسی روبرو شده بود، مقاله یا به تعبیری نامه‌ای سرگشاده با عنوان «من متهم می‌کنم» نوشت و در آن رئیس‌جمهور وقت را مخاطب قرار داد و در مقابل واپس‌گرایان کلیسا و محافظه‌کاران نظامی از بیگناهی دریفوس دفاعی قاطعانه کرد. زولا با این متن امنیت حرفه‌ای و آرامش زندگی‌اش را به خطر انداخت. او را محاکمه کردند و به دو سال زندان و پرداخت سه هزار فرانک محکوم شد. زولا در سال 1902 در 62 سالگی درگذشت. در سال 1908 پیکر او را به آرامگاه مشاهیر در پانتئون منتقل کردند و در کنار ویکتور هوگو به خاک سپردند. در سال 1998 رئیس‌جمهور فرانسه مراسم بزرگداشت سده زولا را برگزار کرد. زولا در سال‌های حیاتش رمان‌ها و داستان‌های زیادی نوشت. رمان‌های روگن- ماکار که به بیست کتاب می‌رسد، سرگذشت خاندانی فرضی است که اعضایش در طی قرنی که مدعی آزادی و حقیقت بود ابایی از به بیراهه رفتن برای کسب ثروت بیشتر نداشتند. «ژرمینال»، «پول و زندگی»، «شکست»، «شاهکار»، «مرگ الیویه بکای» و «حمله به آسیاب» برخی از کتاب‌های زولا هستند که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «فتح پلاسان»
کتاب «فتح پلاسان» با ترجمه هوشنگ امیرمکری در نشر نیلوفر منتشر شده است.
هوشنگ امیرمکری (1302- 1386) مترجم و دیپلمات ایرانی بود. او سمت‌های چون عضویت در هیات‌های نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد و مدیرکلی امور بین‌الملل را بر عهده داشت. آخرین سمت او تا پیش از بازنشستگی در سال 1358 سفارت ایران در لهستان بود. او با زبان‌های فرانسه و انگلیسی کاملا آشنا بود و با زبان آلمانی نیز آشنایی داشت. «تاریخ انقلاب روسیه» و جلد هفتم «تاریخ جهان» دیگر ترجمه‌های امیرمکری هستند.