کتاب «فتح پلاسان» اثر اميل زولا، ترجمه هوشنگ اميرمکري، نشر نيلوفر
اميل زولا سلسله رمانهاي بيست جلدي «روگن- ماکار» را در سال 1893 پس از بيستوپنج سال کارکردن به پايان رساند. اين رمانها با «دارايي خانواده روگن» آغاز ميشود و با «دکتر پاسکال» به پايان ميرسد. طرح ابتدايي زولا در اين رمانها توصيف دوران موسوم به امپراتوري دوم فرانسه بود. رمان «فتح پلاسان» که در سال 1875 منتشر شد يکي از بهترين رمانهاي مجموعه رمانهاي روگن- ماکار است.
رمان «فتح پلاسان» درواقع چهارمين رمان از سلسله رمانهاي روگن- ماکار است. ماجراهاي کتاب «فتح پلاسان» در شهري به نام پلاسان ميگذرد و ما در آن با روايتي از فريبکاريهاي سياسي براي کسب قدرت و ثروت روبرو هستيم.
به طور کلي دوراني که زولا قصد داشت در اين رمانهايش توصيف کند دوران خودکامگي و دزدي و تباهي بود و در کتاب «فتح پلاسان» با وجهي ديگر از اين تباهي روبرو ميشويم.
زولا که ميخواست نوعي از رمان تجربي بنويسد در وصف هر موردي جزئياتي کامل از آن به دست ميداد و براي اين منظور براي نوشتن داستانهايش دست به تحقيقها و پژوهشهايي گسترده ميزد. اين ويژگي در رمان «فتح پلاسان» هم وجود دارد.
مروري بر کتاب «فتح پلاسان»
رمان «فتح پلاسان» در شهري کوچک به نام پلاسان روايت شده و تصويري از رقابتهاي سياسي همراه با انواع سالوسيها و توطئههاي شرارتآميزي است که در مقطعي از دوران امپراتوري ناپلئون سوم جريان دارد و حتي در جايي کوچک چون پلاسان نيز تاثير ميگذارد.
کتاب «فتح پلاسان» با توصيفي از زندگي خانواده موره آغاز ميشود و آنچه سير وقايع را دچار تغيير ميکند ورود يک کشيش به زندگي آنها است. اين کشيش طبقه بالاي خانه آنها را اجاره ميکند. او آبهفوژا نام دارد و همراه با مادر مسنش زندگي ميکند. ورود آنها از همان آغاز با حسي از ناخوشايندي همراه است: «موره حرکتي از روي عدم رضايت کرد. او زودتر از پسفردا انتظار مستاجرش را نداشت. هنگامي که داشت به سرعت از جايش بلند ميشد آبهفوژا در آستانه در راهرو ظاهر شد. او مرد بلندقامت و نيرومندي بود. صورتي چهارگوش با خطوطي محو و رنگي پريده داشت. پشت سر او، در سايهاش، زني مسن ايستاده بود که به طور حيرتانگيزي به وي شبيه بود اما قامت کوچکتر و حالت زمختتري داشت. آنها وقتي سفره چيده شده را ديدند هر دو حرکتي حاکي از ترديد از خود نشان دادند و آنگاه آهسته و بي سروصدا خود را عقب کشيدند بيآنکه راهرو را به کلي ترک کنند. هيکل بلند سياهپوش کشيش روي سپيدي شاديانگيزي ديوار آهکاندود همچون لکهاي از ماتم جلوه ميکرد.»
اين کشيش پس از ورود به پلاسان و جاگير شدن در آن، تلاشي شوم براي قدرت گرفتن ميکند و دسيسههايي ميچيند که اهالي شهر با تبعاتش روبرو ميشوند.
در کتاب «فتح پلاسان» پاي دو شاخه از خانواده روگن- ماکار در اين ماجراها وجود دارد. اين اگرچه رماني است مربوط به قرن نوزدهم اما مثل بسياري ديگر از آثار زولا مسايلي که در آن مطرح شده همچنان امروزي و معاصر به نظر ميرسند.
زولا در رمان «فتح پلاسان» با نثري تغزلي و سبک روايي قابل توجه به شرح خلقيات و ژرفاي اخلاقي و رواني شخصيتهاي داستان پرداخته و آنها را چنان که در باطن در انديشه منافع خود هستند نشان داده است.
درباره اميل زولا نويسنده کتاب «فتح پلاسان»
اميل زولا از نويسندگان مشهور ادبيات کلاسيک است که در سال 1840 از پدري ايتاليايي و مادري فرانسوي در پاريس متولد شد. زولا نويسندهاي بسيار پرکار بود و از نظر حجم آثار حتي از ويکتور هوگو هم پرکارتر بود. زولا نويسندهاي آزاديخواه با گرايشهاي سوسياليستي بود و اين گرايش در آثار مختلف او قابل مشاهده است. زولا خود را بنيانگذار مکتب ناتوراليسم يا طبيعتگرايي ميدانست. او در خانوادهاي متولد شد که از نظر مالي شرايط مناسبي نداشتند و از اينرو تحصيلات پيوسته و مطلوبي نداشت اما با اينحال زولا با هوشمندي و پشتکارش و با تکيه بر استعداد سرشارش به نويسندهاي بسيار فرهيخته و توانمند تبديل شد. زولا به واسطه فروش آثار پرتعدادش به فردي توانگر تبديل شد و خانهاش بدل به مرکزي براي دور هم جمع شدن نويسندگان و هنرمندان روشنفکران شد. زولا به جز نويسندگي، به روزنامهنگاري هم ميپرداخت و در اين عرصه نقطهاي درخشان در کارنامه او باقي مانده است. زولا که روزنامهنگاري آزاديخواه و متعهد بود در سال 1898 در ماجراي مشهور دريفوس، سروان يهودي توپخانه که با اتهام جاسوسي روبرو شده بود، مقاله يا به تعبيري نامهاي سرگشاده با عنوان «من متهم ميکنم» نوشت و در آن رئيسجمهور وقت را مخاطب قرار داد و در مقابل واپسگرايان کليسا و محافظهکاران نظامي از بيگناهي دريفوس دفاعي قاطعانه کرد. زولا با اين متن امنيت حرفهاي و آرامش زندگياش را به خطر انداخت. او را محاکمه کردند و به دو سال زندان و پرداخت سه هزار فرانک محکوم شد. زولا در سال 1902 در 62 سالگي درگذشت. در سال 1908 پيکر او را به آرامگاه مشاهير در پانتئون منتقل کردند و در کنار ويکتور هوگو به خاک سپردند. در سال 1998 رئيسجمهور فرانسه مراسم بزرگداشت سده زولا را برگزار کرد. زولا در سالهاي حياتش رمانها و داستانهاي زيادي نوشت. رمانهاي روگن- ماکار که به بيست کتاب ميرسد، سرگذشت خانداني فرضي است که اعضايش در طي قرني که مدعي آزادي و حقيقت بود ابايي از به بيراهه رفتن براي کسب ثروت بيشتر نداشتند. «ژرمينال»، «پول و زندگي»، «شکست»، «شاهکار»، «مرگ اليويه بکاي» و «حمله به آسياب» برخي از کتابهاي زولا هستند که به فارسي ترجمه شدهاند.
درباره ترجمه کتاب «فتح پلاسان»
کتاب «فتح پلاسان» با ترجمه هوشنگ اميرمکري در نشر نيلوفر منتشر شده است.
هوشنگ اميرمکري (1302- 1386) مترجم و ديپلمات ايراني بود. او سمتهاي چون عضويت در هياتهاي نمايندگي ايران در سازمان ملل متحد و مديرکلي امور بينالملل را بر عهده داشت. آخرين سمت او تا پيش از بازنشستگي در سال 1358 سفارت ايران در لهستان بود. او با زبانهاي فرانسه و انگليسي کاملا آشنا بود و با زبان آلماني نيز آشنايي داشت. «تاريخ انقلاب روسيه» و جلد هفتم «تاريخ جهان» ديگر ترجمههاي اميرمکري هستند.
