کتاب «خنديدن در خانهاي که ميسوخت» نوشته «شهرام شيدايي»
در هر دهه و دورهاي از گذر ايام، با توجه به نسل جديد سليقههاي گوناگوني هم در جامعه به وجود ميآيد. سليقهها تغيير ميکند و برخي موارد براي نسل جوان مهم يا بياهميت ميشود. اما آنچه بر جامعه ايراني از گذشتههاي دور تا به امروز تغيير نکرده است، علاقه به شاعر و شعر است ولي سليقهي هر نسل در هر دهه متنوع و گوناگون بوده است. ايرانيان از گذشته تا امروز شاعران را گرامي داشتهاند و هر نسلي با سليقهي خود شاعران را برگزيده است. در دهه هفتاد شهرام شيدايي مترجم و شاعري بود که طرفداراني را به خود جلب کرد و مورد استقبال مخاطباني قرار گفت.
عليرضا بهنام شاعر و منتقد درباره شهرام شيدايي گفته است: «شهرام شيدايي از جمله شاعراني است که نگاهش بيشتر به سمت گرايشهاي زباني ـ عرفاني در شعر فارسي بود. او آدمي نبود که اهل باند بازي يا گروه بازي باشد. يک رويه شخصي براي خودش داشت که يک جوري ميشود گفت، ريشه اين رويه به کارهاي رويايي ميرسيد. شهرام بيشتر سعي ميکرد به نوعي در ميان خلاء موجود بين شعر فرم گرا و شعر محتواگرا سکني داشته باشد. او راه شخصي خودش را ميرفت و آدمي بود که اهل معرفت شخصي بود. آدمي بود که اهل دنبال کردن مکاشفههاي شخصي بود. از تصنع و نشان دادن خودش به دور بود.»
درباره کتاب «خنديدن درخانهاي که ميسوخت»
«خنديدن درخانهاي که ميسوخت» دفتر شعري است که براي آشنايي بيشتر شعري از کتاب را ميخوانيم:
نياز به تاريکي داريم نياز به روشنايي
و بيشتر از اين ديگر نميتوان گرسنگي کشيد
در خواب ديدن انديشيدن
گرسنگي در دوست داشتن
ما وقت زمين را گرفتهايم
و هيچ نکردهايم
بعد از پيکاسو
ديگر هيچ کس نفس نميکشد
ديگر کسي خواب جديدي نميبيند
ما مردهايم و بلد نيستيم حرف بزنيم.
حتي ما جلو کنده شدن يک برگ را از شاخهاي
نميتوانيم بگيريم
به کتابها استناد کردن دل بستن مسخره است.
زبانهايي که ما با آنها حرف ميزنيم همه بيگانهاند
فکر کن، باد چيزي را ترجمه نميکند.
پنگوئنها شعر نميگويند
اما زندگي ميکنند
ماسههاي ساحل
پرندهها و درختها
همه، بي نياز شعر، ادامه ميدهند.
ما اينجا مينشينيم
و چيزي از ساحلها را، پرندهها و شهرها را
روي کاغذها ميگذاريم.
_که چه؟_
يک روز ميشنوي آدمها عوض شدهاند
کلمه «من» حذف شده
و هيچکس خاطرهاي براي بالارفتن از خود
يا برگشتن پيدا نميکند.
يک روز ميشنوي
همه چيز خنثي شده
و «زمان» کاري به کار کسي ندارد.
يک روز:
بالا آمدن دريا عددي ميخواهد
عاشق نشدن من عددي
و زير خاک بودن تو
با فرمولهاي رياضيات و فيزيک روشن نميشود.
يک روز:
کسي که سکوت ميکند
بازي را مسخره کرده
ما که حرف ميزنيم
باختهايم.
يک روز:
ميداني که زمين
براي چرخيدن خود بايد از ما حرف بکشد.
مدت هاست که شعرهايم را به جاي آدمها
براي کتم که رو به رويم آويختهام ميخوانم.
«مسئوليت صداها و چهرهها با کيست؟
درباره نويسنده کتاب «خنديدن در خانهاي که ميسوخت»
شهرام شيدايي شاعر و مترجم ايراني بود. او سال 1346 در سراب آذربايجان شرقي متولد شد.
از فعاليتهاي هنري و ادبي او ميتوان به همکاري با گروه فرهنگ فارسي در مرکز نشر دانشگاهي و مديريت فرهنگي انتشارات کلاغ اشاره کرد. شيدايي همچنين توانست در گردهمايي تجربههايترجمه در دانشگاه کراکوف لهستان شرکت و سخنراني کند. او همکاري با دانشنامهي ادب فارسي (تأليف و ترجمهي مدخلهايي از ترکي آذري (سيريليک و عربي) و ترکي استانبولي (عثماني و معاصر) براي جلد پنجم و ششم) در کارنامه فعاليتش دارد.
از ديگر فعاليتهاي شاعر فقيد ايراني سال1386 شرکت و سخنراني در اولين سمپوزيوم بينالمللي ترجمه و نشر ادبيات ترکي در دانشگاه بغاز ايچي استانبول ـ ترکيه بوده است. همچنين شرکت و شعرخواني در گردهمايي بينالمللي شعر در اَسکيحيصار ـ ترکيه از کارهاي شيدايي بوده است. او در کنار شعر به کار ترجمه شاعران مشهور نيز ميپرداخت همچنين در مدت کوتاه عمرش توانست مجموعه داستاني هم منتشر کند.
آثار شهرام شيدايي عبارتند از: آتشي براي آتشي ديگر (مجموعه شعر)، آدمها روي پل (ترجمه، منتخب شعرهاي ويسلاوا شيمبورسکا، شاعربانوي لهستاني و برنده نوبل ادبي ـ ترجمه همراه مارک اسموژنسکي و چوکا چکاد) شايد ديگر نتوانم بگويم، (ترجمه شعرهاي صالح عطايي، بلکه داها دئينمهديم، همراه چوکا چکاد)، ثبت نام از کساني که سوار کشتي نشدهاند (مجموعه داستان از هشت نويسنده ايراني) پناهندهها را بيرون ميکنند (مجموعه داستان)، خنديدن در خانهاي که ميسوخت (مجموعه شعر) رنگ قايقها مال شما (ترجمه آثار اورهان ولي).
شهرام شيدايي 2 آذر 1388 در سن 42 سالگي بر اثر سرطان درگذشت.
درباره ناشر کتاب «خنديدن در خانهاي که ميسوخت»
کتاب «خنديدن در خانهاي که ميسوخت» توسط نشر کلا غ سفيد براي دوستداران شعر منتشر شده است.
