کلمات

کتاب «کلمات» اثر سیلویا پلات
شعرهایی برآمده از ژرفای درد و رنج. کتاب «کلمات» ترجمه‌ای است از منتخبی از اشعار سیلویا پلات، همراه با ترجمۀ مصاحبه‌ای با این شاعر پرآوازۀ امریکایی قرن بیستم.
کتاب «کلمات» امکانی است برای آشنایی با جهان شعری غریب و تلخ سیلویا پلات. در شعرهایی که در کتاب «کلمات» از سیلویا پلات گردآوری و ترجمه شده‌اند با شاعری دردآشنا مواجه می‌شویم که زخم‌های روحی خود را به زخم‌ها و رنج‌های عمومی و تاریخی پیوند می‌زند و هراس‌ها و اضطراب‌های زندگی را با تصاویر و تعبیرات پرقدرت شاعرانه بیان می‌کند.
شعرهای کتاب «کلمات» از زندگی در رنج و تاریکی و نیز از مرگ سخن می‌گوید. سیلویا پلات همچنین، چنانکه خود در مصاحبه‌ای که ترجمۀ آن در ابتدای کتاب «کلمات» آمده است می‌گوید، شاعری تاریخ‌نگر است. هولوکاست و کشتار یهودیان در دوران آلمان نازی یکی از دغدغه‌های اصلی اوست و شعرهایی از کتاب «کلمات» بیانگر همین دغدغه‌اند.

مروری بر کتاب «کلمات»
سیلویا پلات، همان‌طور که رزا جمالی در مقدمه‌اش بر ترجمۀ شعرهای او در کتاب «کلمات» توضیح می‌دهد، «شاعری جزئی‌نگر و ریزپرداز است و به موشکافی در جزئیات پدیده‌ها می‌پردازد.»
در شعرهای کتاب «کلمات» هر چیز عادی گویی پیچشی غریب یافته و به تصویری کابوس‌وار بدل شده که بیانگر حسیات و تجربیات رنج‌بار درونی شاعر و پیوند این حسیات و تجربیات با درونی‌ترین حسیات و تجربیات رنج‌بار بشری، در سطحی عمومی و نیز در چشم‌اندازی تاریخی، است.
پلات در شعرهای کتاب «کلمات» از مرگ می‌گوید و از تاریکی و وجوه تاریک زندگی و از دردی که تا ژرفای آدمی رخنه کرده است. او به واکاوی عمیق‌ترین لایه‌های روح خود می‌پردازد و رنج و عذاب روح را از اعماق خود بیرون می‌کشد و به کلمه بدل می‌کند.
او خود، در مصاحبه‌ای که پیتر اور با او انجام داده و ترجمۀ فارسی‌اش در کتاب «کلمات» آمده است، دربارۀ تبدیل تجربۀ شخصی به شعر و ارتباط شعرهایش با تجربه‌های حسی‌اش و نیز دربارۀ ضرورت ارتباط دادن تجربۀ شخصی به تجربۀ عمومی در شعر، می‌گوید: «فکر می‌کنم شعرهایم از جوشش و تجربیاتِ حسی‌ام برمی‌آیند اما باید بگویم که تنها با نیشتری است که از فریاد درونم باخبر می‌شوم. معتقدم که تجربه را باید در اختیار بگیریم و روی آن کار کنیم، حتی شدیدترینِ آن‌ها چون دیوانگی و جنون و شکنجه و رنج باید با هوش و آگاهی به نوشتن دربیاید؛ تجربیات شخصی خیلی مهمند اما مطمئناً نباید یک جعبۀ دربسته باشند و شبیه نگاه کردن به آیینه خودشیفتگی ایجاد کنند؛ معتقدم که باید نقب بزنند و به رویدادها و فجایعی بزرگ‌تر که از آن نشئت گرفته‌اند، اشاره‌ای داشته باشند؛ وقایعی چون هیروشیما و داخاو و نظیر آن.»
کتاب «کلمات» از گفت‌وگوی پیتر اور با سیلویا پلات و بیست شعر از او تشکیل شده است. شعرهایی که از سیلویا پلات در کتاب «کلمات» می‌خوانید عبارتند از: «لبه»، «رقیب»، «مرگ به اتفاق هم»، «شقایق‌ها در تیرماه»، «بریدگی»، «آینه»، «کلمات»، «کودک»، «پدر»، «از آب گذشتن»، «ماه و درختِ کاج»، «لاله‌ها»، «خانم لازاروس»، «زنِ بی‌کودک»، «قارچ‌ها»، «عاشقانۀ دختر شیدا»، «آمدنِ جعبۀ زنبوردانی»، «استعاره‌ها»، «خواستگار» و «کودکِ مُرده».

دربارۀ سیلویا پلات
سیلویا پلات (Sylvia Plath)، متولد 1932 و درگذشته به سال 1963، شاعر و داستان‌نویس امریکایی بود. پلات از شاعران مطرح شعر موسوم به شعرِ اعتراف است؛ شعری که شاعر در آن بی‌پرده از خودش، تجربیات شخصی‌اش و زخم‌های روحی‌اش می‌گوید.
پلات تحصیلکردۀ دانشگاه کمبریج در انگلستان بود. در دوران حضور در انگلستان با تد هیوز، شاعر مشهور انگلیسی، آشنا شد و با او ازدواج کرد. ازدواج آن‌ها البته دوامی نیاورد اما پلات از تد هیوز صاحب دو فرزند شد.
پلات و هیوز بعد از ازدواجشان به امریکا رفتند و در بوستون ساکن شدند. در همین دوره است که سیلویا پلات، ضمن تدریس در دانشگاه، در کارگاه‌های شعر رابرت لاول شرکت می‌کند. آن سکستون، شاعر امریکایی، نیز در این کارگاه‌ها حضور داشت. آشنایی با رابرت لاول و آن سکستون بسیار بر جهان شعری سیلویا پلات اثر می‌گذارد و او را به‌جانب شعر اعتراف می‌کشانَد.
مرگ، رستگاری، رستاخیز، خشم، انتقام، عشق و نومیدی از مضامین اصلی اشعار سیلویا پلات هستند.
سیلویا پلات در سال 1963 به زندگی خود پایان داد. او در سال 1982، یعنی وقتی نزدیک بیست سال از مرگش می‌گذشت، به‌خاطر مجموعه‌ای از اشعارش که اولین بار در سال 1981 منتشر شد، جایزۀ پولیتزر را گرفت. پلات چهارمین نفری بود که بعد از مرگ، این جایزه را گرفت.
از آثار سیلویا پلات می‌توان به دفترهای شعر «کلوسوس و شعرهای دیگر» و «آریل» و رمان «حباب شیشه» اشاره کرد.
از سیلویا پلات آثاری هم در حوزۀ ادبیات کودکان به جا مانده است که «آشپزخانۀ خانم گیلاس» از جملۀ آن‌هاست.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «کلمات»
کتاب «کلمات» با ترجمه و مقدمۀ رزا جمالی در نشر ثالث منتشر شده است.
رزا جمالی، متولد 1356 در تبریز، شاعر، منتقد ادبی و مترجم ایرانی است. جمالی دارای لیسانس ادبیات نمایشی از دانشگاه هنر و فوق لیسانس ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران است. او همچنین از شرکت‌کنندگان کارگاه شعر رضا براهنی بوده است.
جمالی همکاری با نشریات مختلفی چون «نامۀ کانون نویسندگان ایران»، «آدینه»، «کارنامه»، «دنیای سخن» و... را، به‌عنوان منتقد شعر، در کارنامۀ کاری خود دارد. مجموعه‌ای از مقالاتی که او برای نشریات نوشته است در کتابی با عنوان «مکاشفاتی در باد» منتشر شده است.
از آثار شعری رزا جمالی می‌توان به کتاب‌های «این مُرده سیب نیست یا خیار است یا گلابی»، «برای ادامه این ماجرای پلیسی قهوه‌ای دم کرده‌ام...» و «این ساعتِ شنی که به خواب رفته است...» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «لبه: گزینه‌ای از شعر انگلیسی‌زبان»، «دریانوردی به سمت بیزانس: گزیده اشعار ویلیام باتلر ییتس» و «زنبق وحشی: گزیده اشعار لوئیز گلوک» اشاره کرد.
از رزا جمالی نمایشنامه‌ای هم با عنوان «سایه» منتشر شده است.