سنجش خرد ناب

معرفی سنجش خرد ناب اثر ایمانوئل کانت

متن بنیادین فلسفه نوین با نثری سرد و خشک که کار اصلی‌اش سنجش آرام و شمرده خرد است. کتاب سنجش خرد ناب از آثار برجسته ایمانوئل کانت و از مهم‌ترین کتاب‌های تاریخ فلسفه به شمار می‌رود.
سنجش خرد ناب نخستین‌بار در سال 1781 در شهر ریگا منتشر شد. از آن زمان تا امروز این اثر بارها در کشورهای گوناگون و به زبان‌های گوناگون منتشر شده است.
رساله سنجش خرد ناب کتابی است بسیار غنی و سخت دشوار. این اثر نه تنها یکی از غنی‌ترین و سرشارترین نوشته‌های فلسفی تمام دوران‌ها است، بلکه  همچنین یکی از دیریاب‌ترین و دشواخوان‌ترین کتاب‌ها است. 
خود کانت گفته است که به مدت دوازده سال درباره رساله سنجش خرد ناب اندیشه می‌کرده اما نوشتن آن را طی چهار یا پنج ماه انجام داده است. با این‌حال تصور بر این است که از سال 1776 یا 1777 یادداشت‌برداری‌هایش برای این کتاب را آغاز کرده اما کار اصلی نوشتن را در میانه سال 1780 انجام داده است.
نکته قابل توجه درباره این کتاب این که در سال 1827 سنجش خرد ناب از سوی واتیکان در فهرست کتاب‌های ممنوعه قرار گرفت.

درباره کتاب سنجش خرد ناب

سنجش خرد ناب نقطه آغاز مهم‌ترین دوران حیات فکری کانت یعنی دوران انتقادی و شاخص‌ترین اثر این دوران به شمار می‌رود گرچه خود کانت معتقد بود که اوج این دوران نقد قوه حکم است.
بسیاری از منتقدان معتقدند که سنجش خرد ناب شاهکار و مهم‌ترین اثر کانت به شمار می‌رود. قدرت فلسفی کانت با این کتاب به کامل‌ترین شکلی به نمایش درآمد.
رساله سنجش خرد ناب از دو بخش آموزه استعلایی عناصر و آموزه استعلایی روش تشکیل شده است و رویکرد کانت در کل اثر استعلایی است یعنی در پی یافتن عناصر غیرتجربی و مستقل از تجربه برای بنای ساختمان شناخت نظری است. درواقع مقصود کانت از خرد ناب عقل آزاد از تجربه یا پیش از تجربه است. 
میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی ترجمه سنجش خرد ناب را به طور عمده بر پایه ویراست رایموند شمیت انجام داده است.سنجش خرد ناب حتی در زمان انتشارش برای آلمانی‌زبان‌های فرهیخته نیز اثری دشوار به شمار می‌رفت و مترجم در توضیحات مفصلش به مسایل پیش‌روی ترجمه و روشی که در پیش گرفته پرداخته است.
مترجم سنجش خرد ناب می‌گوید خود را موظف دیده که ظاهر جمله‌های کانت را حفظ کند، و بر آن بوده که هیچ میزانی از دانش واقعی یا خیالی نمی‌تواند این حق را به او بدهد که اندیشه‌های کانت را در قالب‌هایی به‌یکباره مستقل از جمله‌بندی و حتی نقطه‌گذاری خود کانت عرضه کند. او همچنین خود را موظف دیده نثری در فارسی برگزیند که دست‌کم به میزانی ویژگی‌های نثر متن اصلی را بازتاباند. 

خلاصه کتاب سنجش خرد ناب

پیشگفتار ویراست نخست سنجش خرد ناب با ترجمه قابل توجه ادیب‌سلطانی این‌گونه آغاز می‌شود: «خرد آدمی در رده‌ای از شناخت‌های خویش دارای این سرنوشت ویژه است که پرسش‌هایی سربار آن می‌شوند که آنها را نمی‌تواند کنار زند، زیرا این پرسش‌ها به وسیله خود طبیعت خرد در برابر خرد نهاده می‌شوند؛ ولی خرد این پرسش‌ها را پاسخ نیز نمی‌تواند بگوید، زیرا این پرسش‌ها از سراسر توانش خرد آدمی فراتر می‌روند. خرد بدون گناهِ خود در این وضع آشفته گرفتار می‌شود: او از آغازه‌هایی شروع می‌کند که کاربردشان در جریان تجربه پرهیزناپذیر است، و همهنگام این کاربرد به وسیله تجربه به سانی رسا تضمین شده است.»

درباره ایمانوئل کانت نویسنده کتاب سنجش خرد ناب

ایمانوئل کانت، فیلسوف بزرگ آلمانی که او را به عنوان پدر فلسفه مدرن هم می‌شناسند، در آوریل 1724 در کونیگسبرگ، یکی از شهرهای پروس شرقی، متولد شد. در هجده سالگی به عنوان دانشجوی الهیات در دانشگاه کونیگسبرگ پذیرفته شد اما کمی بعد از الهیات دلزده شد و به ریاضیات و فیریک توجه کرد. با مطالعه آثار نیوتن نسبت به پیشرفت‌های علم آگاهی بیشتری پیدا کرد. گرایش اصلی کانت اما به اندیشه‌ورزی و فلسفه بود و در این عرصه بخشی از مهم‌ترین متون تاریخ فلسفه را منتشر کرد. کانت از برجسته‌ترین چهر‌ه‌های تاریخ فلسفه و به طور خاص از مهم‌ترین فیلسوفان عصر روشنگری محسوب می‌شود. آثار او در زمینه اخلاق و زیبایی‌شناسی نیز جریان‌ساز و بسیار تاثیرگذار بوه‌اند. کانت در سال 1804 از دنیا رفت. از دیگر آثار مشهور کانت می‌توان به «نقد قوه حکم» و «نقد عقل عملی» اشاره کرد که هر دو به فارسی هم ترجمه شده‌اند.

کتاب سنجش خرد ناب برای چه کسانی مناسب است؟

سنجش خرد ناب را مهم‌ترین اثر کانت دانسته‌اند و از این‌رو مطالعه این کتاب برای خوانندگانی که به شکلی جدی فلسفه را دنبال می‌کنند ضروری است. همچنین خوانندگانی که با اندیشه کانت آشنایی زیادی ندارند برای خواندن و درک بهتر سنجش خرد ناب می‌توانند از کتاب‌هایی که درباره آثار کانت به فارسی منتشر شده‌اند، و به شرح و تفسیر آثار او پرداخته‌اند، کمک بگیرند.