فواره‌های نپتون

رمان «فواره‌های نپتون» نوشتۀ ریکی دوکورنه
یک رمان غنایی و شاعرانۀ جذاب، در سبک رئالیسم جادویی و در ستایش آب. رمان «فواره‌های نپتون»، با عنوان اصلی The Fountains of Neptune، رمانی است که اسطوره و افسانه و فانتزی و تاریخ و مؤلفه‌های رئالیسم جادویی و پست‌مدرن را باهم دارد.
ریکی دوکورنه در رمان «فواره‌های نپتون» تاریخ را از طریق اسطوره و افسانه روایت می‌کند تا از سطح تاریخ به عمق و ژرفای آن نقب بزند.
رمان «فواره‌های نپتون» همچنین رمانی دربارۀ حافظه و فراموشی و ماهیت خواب و خاطره است و دربارۀ پیوند حافظه و تاریخ. این رمان یکی از رمان‌های چهارگانۀ ریکی دوکورنه، موسوم به «چهارگانۀ عناصر»، است که دوکورنه آن را ملهم از اندیشه‌های گاستون باشلار، فیلسوف فرانسوی، نوشته است.
نشریۀ «آتلانتیک ریویو» در وصف رمان «فوراه‌های نپتون» و نیکولا، شخصیت اصلی این رمان، می‌نویسد: «شاید یک موبی‌دیک امروزی یا حتی موج‌های ویرجینیا وولف که لابه‌لای حریر دریا پیچیده شده. ریکی دوکورنه صدای دریا را لای کلمه‌ها جا داده و نیکولا را هرگز فراموش نمی‌کنیم.»
متن اصلی رمان «فواره‌های نپتون» اولین بار در سال 1989 منتشر شده است.

مروری بر رمان «فواره‌های نپتون»
راوی و شخصیت اصلی رمان «فواره‌های نپتون» مردی به نام نیکولاست که از خوابی طولانی برخاسته است؛ خوابی به‌درازای دو جنگ جهانی و فاصلۀ بین این دو جنگ. ماجرا از این قرار است که نیکولا در سال 1914، سال شروع جنگ جهانی اول، پس از اینکه قتل مادرش را به چشم می‌بینید، در آب می‌افتد و به کُمایی طولانی و چنددهه‌ای فرومی‌رود و بعد از جنگ جهانی دوم، در بندری در فرانسه، از خواب برمی‌خیزد و به جهان واقعی برمی‌گردد و می‌کوشد گذشته‌اش را و تاریخ را، از طریق خیال‌پردازی و اسطوره و افسانه و قصه، بازسازی کند.
کودکی نیکولا در بین ملوانان و دریانوردان گذشته است و به‌طور کلی، عنصر آب، از بین عناصر چهارگانه، در زندگی او و در رمان «فواره‌های نپتون» جایی ویژه دارد و این رمان از «چهارگانۀ عناصر» ریکی دوکورنه، دربارۀ عنصر آب است. بی‌دلیل نیست که اولیور ساکس، نویسندۀ کتاب «مردی که زنش را با کلاه اشتباه می‌گرفت»، رمان «فواره‌های نپتون» را ستایشی از آب دانسته است.
رمان «فواره‌های نپتون» رمانی است که اسطوره و افسانه در آن نقشی ویژه در بازیابی خاطرات و گذشته ایفا می‌کند و از طریق همین اسطوره و افسانه است که گذشتۀ راوی احضار می‌شود.
رمان «فواره‌های نپتون» نه تاریخ، بلکه رؤیای تاریخ و نه واقعیت، بلکه رؤیای واقعیت است. در این رمان، واقعیت چنان در بحر خیال غوطه‌ور است که وجهی شاعرانه به خود می‌گیرد و با وهم می‌آمیزد و واقعیت و تاریخ و افسانه و اسطوره را به ژرفای ناخودآگاه آدمی و کهن‌الگوهای او پیوند می‌زند.
در بخشی از رمان «فواره‌های نپتون» می‌خوانید: «هم‌زمان با کندن هرزگیاه‌های باغ‌راه‌های کِی، به خط خاطراتم نظم می‌دهم؛ واقعیت و رؤیاها و بهشت و جهنم را از هم باز می‌کنم. این روزها کار دیگری نمی‌کنم جز تلاش برای تفسیر آن چرخ‌های مبهم، آن سایه‌های مواج، آن فریادهای ورای فریاد، داستانی که زیر همه‌ی داستان‌ها جاری است: داستان خودم.
حتی هنوز هم فریادها را می‌شنوم. تشخیص نمی‌دهم که صدای پدرم است که می‌شنوم یا مادرم، یا صدای قاتل‌های مادرم. غوغای عظیمی در جانم فرو شده و با هر نفس صدایش را می‌شنوم، حتی اگر – مثل آب فواره‌های فروپاشنده‌ی کِی – آرام شده باشد، آموخته باشد که نجوا کند.
کِی نوشته:
نیکولا بازمانده‌ی یک رابطه‌ی سه‌گانه است و شاهد تراژدی خانوادگی‌اش بوده و با کما به آن پاسخ داده. مثالی از این تکان‌دهنده‌تر برای اِگویی که از خود دست شسته، نمی‌توان پیدا کرد.»

دربارۀ ریکی دوکورنه، نویسندۀ رمان «فواره‌های نپتون»
ریکی دوکورنه (Rikki Ducornet)، متولد 1943، نویسنده، شاعر و تصویرگر امریکایی است. او نویسنده و شاعری متأثر از سوررئالیسم و نیز متأثر از ایدۀ کهن عناصر چهارگانۀ آب، آتش، خاک و هوا است.
طبیعت، جادو، اروس، قدرتِ متجاوز و نیاز درونی به مقابله با آن، انتقال درک اخلاقی، براندازی، امر زیبا و تخیل خلاق عناصر مضمونی اصلی آثار دوکورنه هستند. او آثارش را با طرحی از پیش اندیشیده شروع نمی‌کند و می‌گذارد که داستان از دل سوژه‌هایی که درباره‌شان می‌نویسد بیرون بیاید و شکل بگیرد.
از دوکورنه، علاوه بر شعر و داستان بزرگسال، آثاری هم برای کودکان و نیز دو اثر غیرداستانی منتشر شده است. او، به‌جز نوشتن، به تصویرگری و کار هنری نیز می‌پردازد و برای کتابهایی از نویسندگان مختلف، از جمله خورخه لوئیس بورخس و رابرت کوور، تصویرسازی کرده است.
از آثار ریکی دوکورنه می‌توان به رمان «ورود به آتش» و دفتر شعر «خواهران عجیب‌وغریب» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «فواره‌های نپتون»
رمان «فواره‌های نپتون» با ترجمۀ عاطفه احمدی در نشر برج منتشر شده است.
عاطفه احمدی، متولد 1368 در تهران، مترجم ایرانی است. او دارای لیسانس ادبیات نمایشی است و به‌عنوان مترجم، علاوه بر ترجمۀ کتابهای گوناگون، همکاری با نشریات مختلف، از جمله مجله‌های «24» و «همشهری داستان»، را هم در کارنامۀ کاری خود دارد.
از ترجمه‌های عاطفه احمدی می‌توان به کتابهای «راز کفش هلندی»، «شنژن: سفری به چین» و «یانگون: سفری به برمه» اشاره کرد.