سفر دور و دراز به وطن و دو نمایشنامه دیگر

کتاب «سفر دور و دراز به وطن و دو نمایشنامۀ دیگر» اثر یوجین اونیل
سه نمایشنامه از دریا و دنیای دریانوردان. کتاب «سفر دور و دراز به وطن و دو نمایشنامۀ دیگر» مجموعۀ سه نمایشنامه از یوجین اونیل است که اونیل در نگارش آن‌ها از تجربه‌های خود از سفرهای کاری دریایی‌اش مایه گرفته است.
یوجین اونیل در دوره‌ای از زندگی‌اش روی کشتی کار می‌کرد و تجاربی دست ‌اول از عالم دریانوردی و خُلقیات دریانوردان داشت و دنیای خشن دریانوردان و محیط دریا را خوب می‌شناخت.
اونیل در نمایشنامه‌هایی که ترجمه‌هایشان را در کتاب «سفر دور و دراز به وطن» می‌خوانید، تجربه‌های خود از دریا و زندگی دریانوردی را دستمایۀ خلق درام‌هایی قرار داده که در همۀ آن‌ها شاهد کشمکش انسان با طبیعت دریا و نیز تأثیر دریا و زندگی روی کشتی بر خُلق‌وخوی انسان‌ هستیم.
نمایشنامه‌های کتاب «سفر دور و دراز به وطن» همچنین، با ایجاد موقعیت‌های دراماتیک بر پهنۀ بیکران دریا، بر بعضی مسائل و کشمکش‌های بنیادین آدمی سخن می‌گویند.
گفتنی‌ست که نمایشنامۀ «سفر دور و دراز به وطن» این کتاب یکی از نمایشنامه‌هایی است که منبع اقتباس فیلمی به همین نام، به‌ کارگردانی جان فورد، کارگردان بزرگ سینمای کلاسیک، و بازیگری جان وین، بازیگر مشهور سینما، بوده است. این فیلم، اقتباسی از چند نمایشنامۀ یوجین اونیل، از جمله نمایشنامۀ «سفر دور و دراز به وطن»، است.

مروری بر کتاب «سفر دور و دراز به وطن»
آن‌چه هر سه نمایشنامۀ کتاب «سفر دور و دراز به وطن» یوجین اونیل را به هم ربط می‌دهد، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، حضور دریا، به‌عنوان پس‌زمینۀ وقایع این هر سه نمایشنامه، است.
اونیل در نمایشنامه‌های کتاب «سفر دور و دراز به وطن» از تأثیر دریا و زندگی روی کشتی بر خُلقیات آدم‌هایی می‌نویسد که زندگی‌شان در دریا و روی کشتی‌ها می‌گذرد و به‌واسطۀ نوع زندگی دشوار‌شان، طبیعتی خشن پیدا می‌کنند و گاه نیز کارشان به جنون و توهم می‌کشد.
نمایشنامه‌های کتاب «سفر دور و دراز به وطن» نمایش دهندۀ تعصبات، بدبینی‌ها و هراس‌هایی هستند که از روابط محدود روی کشتی و محیط محدودی که دریانوردان در آن به‌سر می‌برند، پدید می‌آید. اونیل در این نمایشنامه‌ها نشان می‌دهد که دریا با همۀ وسعت خود چگونه می‌تواند محدودیت و تنگنایی را برای آدم‌هایی که مدام روی دریا زندگی می‌کنند اما گویی با خُلق‌وخوی دریا خو نگرفته و با آن آشتی نکرده‌اند، رقم زند و طبیعتی خشن به آن‌ها ببخشد. از این لحاظ می‌توان نمایشنامه‌های کتاب «سفر دور و دراز به وطن» را نمایشنامه‌هایی با رنگ‌وبویی ناتورالیستی به‌شمار آورد؛ نمایشنامه‌هایی که نشانگر آدم‌هایی تحت فشار نیروی طبیعت هستند و رفتارهایشان را همین فشار است که شکل می‌دهد.
در نمایشنامه‌های کتاب «سفر دور و دراز به وطن» همچنین می‌بینیم که دریا چگونه می‌تواند دریانوردان را، در لحظاتی هم که روی دریا نیستند، افسون خود کند و کارشان را به جنون بکشاند.
کتاب «سفر دور و دراز به وطن» شامل نمایشنامه‌های «سفر دور و دراز به وطن»، «آنجا که دو راه به‌ هم می‌رسند» و «روغن نهنگ» است.
نمایشنامۀ «سفر دور و دراز به وطن» از این کتاب، داستان یک جاشوی ساده‌دل است که دلش برای وطنش تنگ شده اما دقیقاً همان وقت که قرار است مزدش را به او بدهند و او به کشور و سرِ خانه و زندگی‌اش بازگردد، عده‌ای او را می‌ربایند تا از او در یک کشتیِ دیگر کار بکشند.
نمایشنامۀ «آنجا که دو راه به هم می‌رسند» از کتاب «سفر دور و دراز به وطن» دربارۀ ناخدایی دیوانه است که هرشب، منتظر گنجی دفن شده در یکی از جزیره‌های اقیانوس آرام، از بام خانه‌اش دریا را می‌پاید و چشم‌به‌راه است که کشتی‌اش با این گنج از راه برسد.
نمایشنامۀ «روغن نهنگ»، که سومین و آخرین نمایشنامۀ کتاب «سفر دور و دراز به وطن» است، به‌نحوی تداعی‌گر رمان بزرگ و مشهور «موبی‌دیک» هرمان ملویل است. این نمایشنامه دربارۀ ناخدای خشن و متعصب و سنگدل یک کشتی شکار نهنگ است که کشتی‌اش در میان یخ‌ها گیر کرده است.

دربارۀ یوجین اونیل، نویسندۀ کتاب «سفر دور و دراز به وطن»
یوجین گلادستون اونیل (Eugene Gladstone ONeill)، متولد 1888 و درگذشته به سال 1953، نمایشنامه‌نویس ایرلندی – امریکایی بود. اونیل از نمایشنامه‌نویسان برجستۀ قرن بیستم و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات سال 1936 است. او همچنین تنها نمایشنامه‌نویسی است که چهار جایزۀ پولیتزر نمایشنامه‌نویسی را بُرده است.
از اونیل به‌عنوان نمایشنامه‌نویسی با سبک شاعرانه و یکی از اولین نمایشنامه‌نویسانی یاد می‌شود که تنیک‌های درام رئالیستی را در امریکا معرفی کردند. او در نمایشنامه‌هایش اغلب از زندگی تلخ و تراژیک کارگران و مردم حاشیه‌ای و طرد شده و فرودست جامعه می‌نوشت و از خشونت و بی‌رحمی و تیرگیِ حاکم بر روابط و مناسبات انسانی. شخصیت‌های آثار او اغلب به حاشیه راندگانی هستند که، به‌رغم تلاش برای حفظ امیدها و آرزوهای خود، سرانجام در یأس و تاریکی فرومی‌غلتند.
نمایشنامۀ «سیر روز در شب» یوجین اونیل اغلب در فهرست بهترین نمایشنامه‌های امریکایی قرن بیستم، در کنار نمایشنامه‌های «اتوبوسی به نام هوس» تنسی ویلیامز و «مرگ فروشنده» آرتور میلر، قرار دارد. از دیگر آثار او می‌توان به نمایشنامه‌های «گوریل پشمالو»، «امپراتور جونز»، «نخستین آدم»، «همه فرزندان خدا بال دارند» و «لازاروس خندید» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «سفر دور و دراز به وطن»
کتاب «سفر دور و دراز به وطن و دو نمایشنامۀ دیگر» با ترجمۀ یدالله آقاعباسی در نشر بیدگل منتشر شده است.
یدالله آقاعباسی، متولد 1331 در کرمان، پژوهشگر تئاتر و ادبیات نمایشی، نمایشنامه‌نویس، کارگردان و بازیگر تئاتر و مترجم ایرانی است. آقاعباسی دارای لیسانس مدیریت و لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه کرمان، فوق‌لیسانس اطلاع‌رسانی و علوم کتابداری از دانشگاه تهران و دکترای ادبیات نمایشی از دانشگاه شهید باهنر کرمان است. او از دهۀ 50 خورشیدی به عرصۀ کارگردانی و بازیگری تئاتر وارد شد.
آقاعباسی، علاوه بر آثاری به‌قلم خودش، آثاری از نویسندگانی چون محمود دولت‌آبادی، بهرام بیضایی، شون اوکیسی، ماکس فریش و... را نیز روی صحنه برده و در اجراهای تئاتری بسیاری، به‌عنوان بازیگر، روی صحنه رفته است.
نوشتن نمایشنامۀ نوجوان از دیگر فعالیت‌های او در زمینۀ تئاتر و ادبیات نمایشی است.
از آثار تألیفی یدالله آقاعباسی می‌توان به کتاب‌ پژوهشی «دانشنامۀ نمایش ایرانی: جستارهایی در فرهنگ و بوطیقای نمایش ایرانی»، کتاب آموزشی «نمایش خلاق: قصه‌گویی و تئاترهای کودکان و نوجوانان» و مجموعه نمایشنامه‌های «سنگ فرسنگ» و «سنگ تیمارخوار: هفت نمایش‌نامه برای نوجوانان» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «سرگرمی‌ساز»، «امپراتور جونز»، «چراغی در بالاخانه»، «سقوط به بالا»، «فصل بارانی» و «آنجا که پیاده‌رو پایان می‌پذیرد» اشاره کرد.
از یدالله آقاعباسی دفتر شعری هم با عنوان «و دریا هماره می‌آشوبد» و نیز دو اثر داستانی به نام‌های «بم، مهر بی‌ریای رودابه» و «به جستجوی تو» منتشر شده است.
کتاب «دانشنامۀ نمایش ایرانی» او، که رسالۀ دکترایش بوده، برندۀ جایزۀ فارابی شده است.
گفتنی‌ست که از سه نمایشنامۀ کتاب «سفر دور و دراز به وطن» ترجمۀ فارسی دیگری هم موجود است. این نمایشنامه‌ها قبلاً، با ترجمۀ صفدر تقی‌زاده و محمدعلی صفریان، در یک کتاب به چاپ رسیده‌اند. ترجمۀ تقی‌زاده و صفریان از این سه نمایشنامه را اولین بار انتشارات نیل در سال 1337 منتشر کرد اما چاپ فعلی این ترجمه در انتشارات نریمان منتشر شده است.