زندگی آرام

رمان «زندگی آرام» اثر مارگریت دوراس
یک رمان روانشناختی، فلسفی و تراژیک دربارۀ تنهایی، بیگانگی، خشونت، احساس گناه، شرم و عشق. رمان «زندگی آرام»، با عنوان اصلی La Vie tranquille، دومین رمان مارگریت دوراس، نویسندۀ فرانسوی مطرح و سرشناس قرن بیستم، است.
مارگریت دوراس در رمان «زندگی آرام» حال‌وهوای گوتیک جنوبی داستان‌های ویلیام فاکنر را به ذهنی‌نویسی ظریف و ریزبینانۀ مارسل پروست پیوند می‌زند و رمانی می‌آفریند که در آن تنهایی و دلهره‌ها و اضطراب‌های وجودی یک زن، ماهرانه به نمایش گذاشته شده است.
متن اصلی رمان «زندگی آرام» اولین بار در سال 1944 منتشر شده است.

مروری بر رمان «زندگی آرام»
فرانسو، راوی و شخصیت اصلی رمان «زندگی آرام»، دختری‌ست از خانواده‌ای کشاورز و ساکن روستایی به نام بوگ؛ دختری که خانواده‌اش او را نادیده می‌گیرند و به‌حساب نمی‌آورند و او همچون بیگانه‌ای در میان خانواده‌اش زندگی می‌کند.
اما در رمان «زندگی آرام» می‌بینیم که وقتی قتلی اتفاق می‌افتد که همۀ اعضای خانواده کم‌وبیش در وقوع آن مقصرند، یا دست‌کم از وقوع آن شادی‌ای پنهانی را در تهِ دل احساس می‌کنند، ناگهان طوری با فرانسو برخورد می‌شود که گویی او مقصر این قتل است و اوست که باید بابت وقوع این قتل شرمنده باشد و احساس گناه کند.
ماجرای رمان «زندگی آرام» از جایی آغاز می‌شود که ژروم، دایی فرانسو، بر سرِ مسئله‌ای ناموسی با نیکلا، برادر فرانسو، درگیر می‌شود و این درگیری به جراحت شدید و سرانجام مرگ ژروم می‌انجامد. ژروم سربارِ خانواده و مردی بیکاره و پرمدعا و ازخودمتشکر و دردسرساز است که هیچ‌یک از اعضای خانوادۀ فرانسو از او دل خوشی ندارند و برای همین وقتی در دعوا با برادر راوی آن‌طور مجروح می‌شود همه گویی در ژرفای وجود خود از این موضوع خوشحالند و وقتی هم که براثر جراحت شدید می‌میرد خانوادۀ راوی حالتی بی‌تفاوت نسبت به مرگ او دارند و فرانسو را در این مرگ مقصر می‌دانند چون او باعث شده بوده که نیکلا با ژروم درگیر شود.
در ادامۀ رمان «زندگی آرام» می‌بینیم که نیکلا، برادر فرانسو و قاتل ژروم، هم می‌میرد و مرگ او، برخلاف مرگ ژروم، همه را متأثر می‌کند و کارِ مادر و پدر فرانسو را به جنون می‌کشاند و فرانسو هم خانه را برای مدتی ترک می‌کند. در این میان عشقی هم میان فرانسو و مردی به نام تیِن درگرفته است.
در زمانی که فرانسو خانه و خانواده را ترک کرده است، نزدیک هتلی که او در آن مقیم است، مردی در دریا غرق می‌شود و فرانسو را، به‌خاطر اینکه این صحنه را دیده و اقدامی برای کمک به غریق نکرده است، شماتت و از هتلی که در آن اقامت دارد بیرون می‌کنند. فرانسو به خانه برمی‌گردد درحالی‌که بارِ خاطرات تلخ و تنهایی‌ها و رنج‌هایش را به‌دوش می‌کشد و از طرفی آرزو دارد که با تیِن ازدواج کند.
رمان «زندگی آرام» شرح بیگانگی یک دختر از خانواده و محیط پیرامون خویش است. دوراس در این رمان شخصیتی را خلق کرده که هیچ‌کس او را نمی‌بیند؛ شخصیتی که از خانواده و اجتماع طرد شده است و با اضطراب‌های وجودی خود درگیر است. فرانسو در رمان «زندگی آرام»، ضمن کندوکاوِ درون خود، آدم‌های اطرافش را هم با دقت رصد می‌کند و در رفتارها و خُلقیاتشان باریک می‌شود و نیز خود را با طبیعت اطرافش می‌آمیزد و در آن غوطه‌ور می‌شود.
رمان «زندگی آرام» داستان خانواده‌ای تباه و شخصیتی تنها و سرگشته است.
در بخشی از رمان «زندگی آرام» می‌خوانید: «باران نامنظم می‌بارد و با بخاری درخشان فضای بین آسمان و دره را پر می‌کند. آتش، بسته به لحظات روز، کم یا زیاد می‌سوزد. در صبح قرمز است، در شب صورتی، زیرِ خاکستری سفید. کلبه فقط یک پنجره دارد که رو به جنگل باز می‌شود. چیزی جز یک تفنگ به دیوار آویزان نیست. بوی اطمینان‌بخش شیر بسته‌شده‌ی گوسفند با بوی فرّار هیزم‌های خیس‌شده که در دوطرف شومینه تلنبار شده‌اند در هم آمیخته است. پس از رگبار، بوی باران به داخل می‌آید، بر دیوارهای کلبه می‌نشیند و در بوی شیر و آتش حل می‌شود. این بوی سوم بوی خوب تنهایی من است. می‌دانم، بدون اینکه به آن فکر کنم. تا انتها آن را به مشام می‌کشم، تا قدیم‌ترین ژرفاهایش، چیزی که باز و پراکنده بود و حالا بسته است.»

دربارۀ مارگریت دوراس، نویسندۀ رمان «زندگی آرام»
مارگریت دوراس (Marguerite Duras)، متولد 1914 و درگذشته به سال 1996، داستان‌نویس، جُستارنویس، فیلمنامه‌نویس، فیلمساز تجربی و نمایشنامه‌نویس فرانسوی بود.
اولین رمان‌های مارگریت دوراس رمان‌هایی نسبتاً متعارف بودند اما او با رمان «مُدِراتوکانتابیله» به نوشتار تجربی رو آورد. دوراس با نویسندگان جنبش «رمان نو» هم در ارتباط بود اگرچه هیچ‌وقت رسماً عضو هیچ دسته و گروهی نشد.
از دوراس آثار متنوعی، اعم از رمان و فیلمنامه و جستار و نمایشنامه و فیلم، به‌جا مانده است. فیلمنامۀ «هیروشیما عشق من» که آلن رنه فیلمی معروف به همین نام را براساس آن ساخت از آثار مطرح مارگریت دوراس است. از دیگر آثار او می‌توان به رمان‌های «عاشق»، «عشق»، «شیدایی لُل. و. اشتاین» و «درد»، نمایشنامۀ «ساوانابای» و مجموعه‌جُستار «تابستان 80» اشاره کرد.
دوراس در سال 1984 به‌خاطر رمان «عاشق» جایزۀ گنکور را دریافت کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «زندگی آرام»
رمان «زندگی آرام» با ترجمۀ انوشه برزنونی در نشر قطره منتشر شده است.
انوشه برزنونی، متولد 1364، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «35 کیلو امید» و «تا در محله گم نشوی» اشاره کرد.
از رمان «زندگی آرام» ترجمۀ فارسی دیگری هم، با عنوان «زندگی آسان»، موجود است که مترجم آن علی مجتهدزاده و ناشرش انتشارات اندیشه مولانا است.