نقد عقل محض

معرفی کتاب نقد عقل محض

متنی کلاسیک در حوزۀ فلسفه. کتاب نقد عقل محض، با عنوان اصلی  Kritik der reinen Vernunft و عنوان انگلیسی Critique of Pure Reason، مشهورترین اثر ایمانوئل کانت و از آثار مهم و پایه‌ای و تأثیرگذار تاریخ فلسفه است.
متن اصلی نقد عقل محض کانت اولین بار در سال 1781 به زبان آلمانی منتشر شد. این کتاب بخش اول از سه‌گانه‌ای‌ست که کتاب‌های «نقد عقل عملی» و «نقد قوۀ حکم» کانت از پی آن آمدند و کانت با این سه‌گانه، فلسفۀ انتقادی‌ را بنیان گذاشت.

دربارۀ کتاب نقد عقل محض

ایمانوئل کانت در نقد عقل محض از حدود متافیزیک سخن می‌گوید و از اینکه عقل چقدر و چطور می‌تواند در شناخت متافیزیک توفیق یابد. او در این کتاب، اساس بحث خود را دیدگاه‌های فیلسوفان تجربه‌گرا و خردگرا قرار می‌دهد و بحث خود را با اتکا و نگاه به این دو شاخه از فلسفه پیش می‌برد.
کتاب نقد عقل محض حاوی ایده‌هایی در زمان خود تازه درباب ماهیت مکان و زمان است. کانت در این کتاب از دو نوع دانش و شناخت که یکی پیش از تجربه وجود دارد و دیگری منوط به تجربه است سخن می‌گوید و دربارۀ نحوۀ شکل‌گیری دانش بحث می‌کند و انواع احکام و گزاره‌ها را توضیح و مورد بررسی قرار می‌دهد.
احکام تحلیلی و ترکیبی، کاربرد منطقی فهم، استتیک استعلایی و شناخت محض و شناخت تجربی از جمله موضوعاتی هستند که در کتاب نقد عقل محض مورد بررسی و تحلیل و تفسیر قرار گرفته‌اند.
نقد عقل محض ایمانوئل کانت از مقدمه‌های ویراست‌های اول و دوم کتاب، مقدمۀ اصلی و دو بخش به نام‌های «آموزۀ استعلایی عناصر» و «آموزۀ استعلایی روش» تشکیل شده است.
کتاب نقد عقل محض با ترجمه و مقدمۀ رضا ولی‌یاری و همراه با مقدمۀ نورمن کمپ‌اسمیت، مترجم انگلیسی نقد عقل محض که ترجمۀ فارسی کتاب براساس ترجمۀ او انجام شده، در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.

بخشی از کتاب نقد عقل محض

«متافیزیک علم نظری کاملاً منزوی عقل است، علمی که خیلی فراتر از آموزه‌های تجربه سیر می‌کند و در آن عقل درواقع قرار است شاگرد خودش باشد. متافیزیک فقط متکی به مفاهیم است – و مثل ریاضیات متکی به کاربرد مفاهیم برای شهود نیست. اما با اینکه از همۀ علوم دیگر قدیمی‌تر است و حتی اگر چاه بربریتی نابودگر همۀ علوم دیگر را در خود می‌بلعید متافیزیک برجا می‌ماند، ولی هنوز بخت این را نداشته که پای در مسیر مطمئن علم بگذارد. چون در آن عقل دائماً به بن‌بست می‌خورد، حتی وقتی که قوانینی که تلاش می‌کند، طبق ادعای خودش، بینشی پیشینی نسبت به آن‌ها حاصل کند قوانینی هستند که معمولی‌ترین تجربه‌های ما تأییدشان می‌کنند.»

دربارۀ ایمانوئل کانت، نویسندۀ کتاب نقد عقل محض

ایمانوئل کانت (Immanuel Kant)، متولد 1724 و درگذشته به سال 1804، فیلسوف آلمانی ملقب به «پدر فلسفۀ مدرن» بود. این لقب به این دلیل به او داده شده که کانت در آثارش تجربه‌گرایی و عقل‌گرایی را باهم تلفیق کرد. ایمانوئل کانت را «پدر اخلاق مدرن» و «پدر زیبایی‌شناسی مدرن» نیز لقب داده‌اند. او دارای جایگاهی مهم در عصر روشنگری است.
از کانت آثاری جامع و نظام‌مند در حوزه‌های متافیزیک و زیبایی‌شناسی و معرفت‌شناسی و اخلاق به‌جا مانده است. از همین رو او به یکی از بحث‌برانگیزترین و تأثیرگذارترین چهره‌های فلسفۀ مدرن غرب بدل شده است.
کتاب «نقد عقل محض» چنانکه پیش‌تر نیز در معرفی این اثر اشاره شد، مشهور‌ترین اثر ایمانوئل کانت و بخشی از سه‌گانۀ مهم اوست. از دیگر آثار این فیلسوف بزرگ می‌توان به کتاب‌های «صلح پایدار»، «درس‌های فلسفۀ اخلاق» و «نزاع دانشکده‌ها» اشاره کرد.

کتاب نقد عقل محض برای چه مخاطبانی مناسب است؟

خواندن نقد عقل محض کانت را به همۀ علاقه‌مندان مطالعات فلسفی، خصوصاً آن‌ها که به مطالعۀ آثار کلاسیک و پایه‌ای حوزۀ فلسفه علاقه‌مند هستند، پیشنهاد می‌کنیم.