گذر گاه (تندیس)

کتاب «گذرگاه» اثر جاستین کرونین، ترجمه محمد جوادی، نشر کتابسرای تندیس
رمانی آخرالزمانی که بخش اول سه‌گانه‌ای مشهور و پرفروش است. کتاب «گذرگاه» اولین رمان سه‌گانه مشهور گذرگاه از جاستین کرونین است که نوشتن آن بیش از ده سال طول کشیده است.
رمان ژانر همواره طرفداران و خوانندگان پروپاقرص خود را داشته و رمان‌های آخرالزمانی نیز یکی از پرطرفدارترین گونه‌های این دست از رمان‌ها هستند. سه‌گانه گذرگاه نوشته جاستین کرونین، شامل سه رمان با این عناوین است: «گذرگاه»، «دوازده» و «شهر آینه‌ها». در هر سه این رمان‌ها ما با تلفیقی از مولفه‌ها و ویژگی‌های رمان‌های ژانر وحشت، علمی- تخیلی و فانتزی روبرو هستیم. هر سه این رمان‌ها پس از انتشار با اقبال بسیار خوبی روبرو شدند و مورد توجه منتقدین نیز قرار گرفتند. سه‌گانه گذرگاه پس از چاپ در شمار بهترین‌ آثار ادبیات فانتزی در طول سال‌های اخیر جای گرفت و برای مدتی طولانی جزو پرفروش‌های نیویورک‌تایمز قرار داشت.
جاستین کرونین برای نوشتن رمان‌های «گذرگاه»، «دوازده» و «شهر آینه‌ها» از مکان‌های واقعی در قاره آمریکا استفاده کرده و برای آنکه ظرایف و جزئیات روایتش انطباق بیشتری با واقعیت داشته باشد آن مکان‌ها را از نزدیک دیده است. او در این سه‌گانه تصویری از وضعیت ناگوار زندگی در جهان کنونی به دست داده که در آن انسان برای تسلط بر جهان از هر دستاویزی استفاده می‌کند. کرونین با روایت داستانی پرحادثه و غیرقابل پیش‌بینی نشان داده که پیشرفت‌های علمی بیش از آنکه در خدمت انسان باشند در نهایت سبب تباهی او می‌شود.
پس از انتشار سه‌گانه گذرگاه، شرکت فیلم‌سازی فاکس امتیاز ساخت فیلمی بر اساس این رمان‌ها را خریداری کرد. رمان‌های «گذرگاه»، «دوازده» و «شهر آینه‌ها» به گونه‌ای نوشته شده‌اند که می‌توانند مخاطبان گسترده‌ای داشته باشند و ما در این آثار با سبکی چندوجهی روبرو هستیم و ویژگی‌های چند ژانر ادبی مختلف در روایت این داستان‌ها به کار گرفته شده است.

مروری بر کتاب «گذرگاه»
رمان «گذرگاه» که بخش اول سه‌گانه عظیم جاستین کرونین است اثری پرفروش بوده و به بسیاری از زبان‌ها ترجمه شده است.
کتاب «گذرگاه» اولین‌بار در سال 2010 منتشر شد و برای مدتی طولانی در فهرست پرفروش‌ترین آثار نیویورک‌تایمز قرار داشت. علاوه بر این، این رمان با ستایش نویسندگان شناخته‌شده‌ای چون استیون کینگ روبرو شد.
تم اصلی داستانی که در کتاب «گذرگاه» روایت شده در سال 2006 و به پیشنهاد دختر جاستین کرونین در ذهن او شکل می‌گیرد. کرونین برای نوشتن این رمان فضاهایی را انتخاب می‌کند که خود از نزدیک از آنجاها شناخت داشته؛ او همچنین برای آنکه به خواننده تصویری دقیق‌تر و باورپذیرتر ارایه کند تمام جزئیات فضاهای توصیف شده در داستان را دوباره از نزدیک مشاهده می‌کند و برای مدتی در آن فضاها زندگی می‌کند.
رمان «گذرگاه» کتابی حجیم است اما ماجراهایش چنان پرکشش است که خواننده هر چه پیش می‌رود به خواندن مشتاق‌تر می‌شود. مترجم این رمان در بخشی از پیشگفتارش درباره چالش‌های ترجمه کتاب «گذرگاه» نوشته: «اولین و شاید به‌نوعی مهم‌ترین چالش پیش‌رو، سبک نویسنده و استفاده‌ او از جمله‌های بسیار بلند، گاه تا چهار خط بود. از این رو کوشیده‌ام تا ترجمه‌ این جمله‌های پیچیده و بلند چنان باشد تا ضمن حفظ سبک نویسنده، جمله‌های فارسی نیز به همان میزان جذاب و البته روان باشد. موضوع مهم دیگر، تعدد راوی‌های داستان و تفاوت گونه‌های زبانی آن‌ها بود. با وجود آن‌که راوی اصلی داستان، دانای کُل است، در بخش‌های مختلف و به‌تناوب راوی‌ها تغییر می‌کنند که هرکدام زبان خاص خود، و در نتیجه واژه‌ها، اصطلاح‌ها و جمله‌بندی‌های مختلفی دارند. حتی گفت‌وگوها نیز از نظر میزان شکسته‌نویسی با هم متفاوت است. چالش دیگر در ترجمه‌ این کتاب، تغییرهای زمانی زیاد با بازه‌ها‌ی بسیار بلند است که همراه با فلاش‌بک‌های متعدد و تک‌گویی‌های راوی‌ها بر تعلیق و پیچیدگی رمان افزوده است. به بیان دیگر، همزمان که داستان روایت خطی دارد از نوعی جریان سیال ذهن نیز بهره می‌گیرد.»
این ویژگی‌هایی که مترجم کتاب «گذرگاه» به بخشی از آنها اشاره کرده همگی به جذابیت داستان افزوده‌اند. به این ترتیب، رمان «گذرگاه» هم به لحاظ سبکی و شیوه روایت حایز اهمیت است و هم داستانی جذاب و پرحادثه است و به این خاطر است که طیف گسترده‌ای از خوانندگان از این رمان استقبال کرده‌اند.
رمان «گذرگاه» از همان سطرهای ابتدایی‌اش نشان می‌دهد که چگونه واقعیت با تمام جزئیاتش با تخیل درهم‌آمیخته است: «قبل از آن‌که دختری از ناکجاآباد شود، کودکی اهل آیووا بود. دختری که ناگهان سروکله‌اش پیدا شد. اولین، آخرین و تنها کسی که هزار سال عمر کرد. ‌نامش اِمی بود. اِمی هارپر بِلافُنته. روزی که اِمی به‌دنیا آمد، مادرش، جانت، نوزده‌ساله بود. جانت نام مادرش را، که در خردسالی از دست داده بود، روی نوزاد خود گذاشت. قسمت دوم نام او را از اسم خانم هارپر لی، نویسنده‌ رمان کشتنِ مرغ مقلد، گرفت. این کتابِ مورد علاقه‌ جانت بود؛ و در حقیقت تنها کتابی‌ که در تمام سال‌های دبیرستان موفق به خواندنش شد. می‌توانست اسم او را، مثل دخترک قصه، اسکات بگذارد چون دلش می‌خواست دختر کوچولوی خودش را هم مثل او بزرگ کند، سرسخت و زیرک و بانمک. خودش هیچ‌وقت نتوانست این‌گونه باشد. اما اسکات اسم پسر بود و او نمی‌خواست دخترش مجبور باشد یک‌عمر چنین چیزی را برای همه توضیح دهد.»
رمان «گذرگاه» و به طور کلی سه‌گانه گذرگاه جاستین کرونین مورد توجه منتقدان مختلفی قرار داشته و برخی این اثر را با آثار نویسندگان مطرحی چون کورمک مک‌کارتی و مارگارت اتوود مقایسه کرده‌اند.

درباره جاستین کرونین نویسنده کتاب «گذرگاه»
جاستین کرونین از نویسندگان معاصر آمریکایی است که در سال ۱۹۶۲ در نیواینگلَند آمریکا به‌دنیا آمد. کرونین پس از تحصیلات متوسطه، دوره کارشناسی را در دانشگاه هاروارد و در رشته ادبیات انگلیسی پشت سر گذاشت و سپس برای ادامه تحصیل به دانشگاه آیووا رفت. او پس از فارغ‌التحصیل شدن به عنوان مدرس در دانشگاه رایس در تگزاس شروع به فعالیت کرد. کرونین به عنوان نویسنده، تاکنون چندین رمان منتشر کرده که سه گانه گذرگاه را می‌توان اثر مشهورتر او دانست. او برای آثارش جوایز مختلفی از جمله جایزه‌ی همینگوی و جایزه استفتن کرین را به‌دست آورده است.

درباره ترجمه کتاب «گذرگاه»
کتاب «گذرگاه» با ترجمه محمد جوادی در نشر کتابسرای تندیس منتشر شده است.
محمد جوادی، متولد 1359 در تهران، مترجمی است که از زبان‌های انگلیسی و فرانسه به ترجمه می‌پردازد. او زبان انگلیسی را پیش از ورود به دانشگاه آموخته بود و در دانشگاه علامه طباطبایی هم به تحصیل در رشته مترجمی زبان فرانسه پرداخت. او از آغاز دهه هشتاد به ترجمه مشغول شد و تا امروز آثار زیادی در زمینه‌های ادبیات و روان‌شناسی به فارسی برگردانده است. «کارآگاهان وحشی»، «تاریک‌تر از جادو»، «همه ما شبی در تخت‌هایمان خواهیم سوخت»، «شرور»، «مزرعه سنگی»، «سربازان سالامیس»، «داستان‌های ماشین تحریر» و «شوالیه‌های روشنایی» از دیگر ترجمه‌های او هستند.