گذر گاه (تندیس)

کتاب «گذرگاه» اثر جاستين کرونين، ترجمه محمد جوادي، نشر کتابسراي تنديس
رماني آخرالزماني که بخش اول سه‌گانه‌اي مشهور و پرفروش است. کتاب «گذرگاه» اولين رمان سه‌گانه مشهور گذرگاه از جاستين کرونين است که نوشتن آن بيش از ده سال طول کشيده است.
رمان ژانر همواره طرفداران و خوانندگان پروپاقرص خود را داشته و رمان‌هاي آخرالزماني نيز يکي از پرطرفدارترين گونه‌هاي اين دست از رمان‌ها هستند. سه‌گانه گذرگاه نوشته جاستين کرونين، شامل سه رمان با اين عناوين است: «گذرگاه»، «دوازده» و «شهر آينه‌ها». در هر سه اين رمان‌ها ما با تلفيقي از مولفه‌ها و ويژگي‌هاي رمان‌هاي ژانر وحشت، علمي- تخيلي و فانتزي روبرو هستيم. هر سه اين رمان‌ها پس از انتشار با اقبال بسيار خوبي روبرو شدند و مورد توجه منتقدين نيز قرار گرفتند. سه‌گانه گذرگاه پس از چاپ در شمار بهترين‌ آثار ادبيات فانتزي در طول سال‌هاي اخير جاي گرفت و براي مدتي طولاني جزو پرفروش‌هاي نيويورک‌تايمز قرار داشت.
جاستين کرونين براي نوشتن رمان‌هاي «گذرگاه»، «دوازده» و «شهر آينه‌ها» از مکان‌هاي واقعي در قاره آمريکا استفاده کرده و براي آنکه ظرايف و جزئيات روايتش انطباق بيشتري با واقعيت داشته باشد آن مکان‌ها را از نزديک ديده است. او در اين سه‌گانه تصويري از وضعيت ناگوار زندگي در جهان کنوني به دست داده که در آن انسان براي تسلط بر جهان از هر دستاويزي استفاده مي‌کند. کرونين با روايت داستاني پرحادثه و غيرقابل پيش‌بيني نشان داده که پيشرفت‌هاي علمي بيش از آنکه در خدمت انسان باشند در نهايت سبب تباهي او مي‌شود.
پس از انتشار سه‌گانه گذرگاه، شرکت فيلم‌سازي فاکس امتياز ساخت فيلمي بر اساس اين رمان‌ها را خريداري کرد. رمان‌هاي «گذرگاه»، «دوازده» و «شهر آينه‌ها» به گونه‌اي نوشته شده‌اند که مي‌توانند مخاطبان گسترده‌اي داشته باشند و ما در اين آثار با سبکي چندوجهي روبرو هستيم و ويژگي‌هاي چند ژانر ادبي مختلف در روايت اين داستان‌ها به کار گرفته شده است.

مروري بر کتاب «گذرگاه»
رمان «گذرگاه» که بخش اول سه‌گانه عظيم جاستين کرونين است اثري پرفروش بوده و به بسياري از زبان‌ها ترجمه شده است.
کتاب «گذرگاه» اولين‌بار در سال 2010 منتشر شد و براي مدتي طولاني در فهرست پرفروش‌ترين آثار نيويورک‌تايمز قرار داشت. علاوه بر اين، اين رمان با ستايش نويسندگان شناخته‌شده‌اي چون استيون کينگ روبرو شد.
تم اصلي داستاني که در کتاب «گذرگاه» روايت شده در سال 2006 و به پيشنهاد دختر جاستين کرونين در ذهن او شکل مي‌گيرد. کرونين براي نوشتن اين رمان فضاهايي را انتخاب مي‌کند که خود از نزديک از آنجاها شناخت داشته؛ او همچنين براي آنکه به خواننده تصويري دقيق‌تر و باورپذيرتر ارايه کند تمام جزئيات فضاهاي توصيف شده در داستان را دوباره از نزديک مشاهده مي‌کند و براي مدتي در آن فضاها زندگي مي‌کند.
رمان «گذرگاه» کتابي حجيم است اما ماجراهايش چنان پرکشش است که خواننده هر چه پيش مي‌رود به خواندن مشتاق‌تر مي‌شود. مترجم اين رمان در بخشي از پيشگفتارش درباره چالش‌هاي ترجمه کتاب «گذرگاه» نوشته: «اولين و شايد به‌نوعي مهم‌ترين چالش پيش‌رو، سبک نويسنده و استفاده‌ او از جمله‌هاي بسيار بلند، گاه تا چهار خط بود. از اين رو کوشيده‌ام تا ترجمه‌ اين جمله‌هاي پيچيده و بلند چنان باشد تا ضمن حفظ سبک نويسنده، جمله‌هاي فارسي نيز به همان ميزان جذاب و البته روان باشد. موضوع مهم ديگر، تعدد راوي‌هاي داستان و تفاوت گونه‌هاي زباني آن‌ها بود. با وجود آن‌که راوي اصلي داستان، داناي کُل است، در بخش‌هاي مختلف و به‌تناوب راوي‌ها تغيير مي‌کنند که هرکدام زبان خاص خود، و در نتيجه واژه‌ها، اصطلاح‌ها و جمله‌بندي‌هاي مختلفي دارند. حتي گفت‌وگوها نيز از نظر ميزان شکسته‌نويسي با هم متفاوت است. چالش ديگر در ترجمه‌ اين کتاب، تغييرهاي زماني زياد با بازه‌ها‌ي بسيار بلند است که همراه با فلاش‌بک‌هاي متعدد و تک‌گويي‌هاي راوي‌ها بر تعليق و پيچيدگي رمان افزوده است. به بيان ديگر، همزمان که داستان روايت خطي دارد از نوعي جريان سيال ذهن نيز بهره مي‌گيرد.»
اين ويژگي‌هايي که مترجم کتاب «گذرگاه» به بخشي از آنها اشاره کرده همگي به جذابيت داستان افزوده‌اند. به اين ترتيب، رمان «گذرگاه» هم به لحاظ سبکي و شيوه روايت حايز اهميت است و هم داستاني جذاب و پرحادثه است و به اين خاطر است که طيف گسترده‌اي از خوانندگان از اين رمان استقبال کرده‌اند.
رمان «گذرگاه» از همان سطرهاي ابتدايي‌اش نشان مي‌دهد که چگونه واقعيت با تمام جزئياتش با تخيل درهم‌آميخته است: «قبل از آن‌که دختري از ناکجاآباد شود، کودکي اهل آيووا بود. دختري که ناگهان سروکله‌اش پيدا شد. اولين، آخرين و تنها کسي که هزار سال عمر کرد. ‌نامش اِمي بود. اِمي هارپر بِلافُنته. روزي که اِمي به‌دنيا آمد، مادرش، جانت، نوزده‌ساله بود. جانت نام مادرش را، که در خردسالي از دست داده بود، روي نوزاد خود گذاشت. قسمت دوم نام او را از اسم خانم هارپر لي، نويسنده‌ رمان کشتنِ مرغ مقلد، گرفت. اين کتابِ مورد علاقه‌ جانت بود؛ و در حقيقت تنها کتابي‌ که در تمام سال‌هاي دبيرستان موفق به خواندنش شد. مي‌توانست اسم او را، مثل دخترک قصه، اسکات بگذارد چون دلش مي‌خواست دختر کوچولوي خودش را هم مثل او بزرگ کند، سرسخت و زيرک و بانمک. خودش هيچ‌وقت نتوانست اين‌گونه باشد. اما اسکات اسم پسر بود و او نمي‌خواست دخترش مجبور باشد يک‌عمر چنين چيزي را براي همه توضيح دهد.»
رمان «گذرگاه» و به طور کلي سه‌گانه گذرگاه جاستين کرونين مورد توجه منتقدان مختلفي قرار داشته و برخي اين اثر را با آثار نويسندگان مطرحي چون کورمک مک‌کارتي و مارگارت اتوود مقايسه کرده‌اند.

درباره جاستين کرونين نويسنده کتاب «گذرگاه»
جاستين کرونين از نويسندگان معاصر آمريکايي است که در سال 1962 در نيواينگلَند آمريکا به‌دنيا آمد. کرونين پس از تحصيلات متوسطه، دوره کارشناسي را در دانشگاه هاروارد و در رشته ادبيات انگليسي پشت سر گذاشت و سپس براي ادامه تحصيل به دانشگاه آيووا رفت. او پس از فارغ‌التحصيل شدن به عنوان مدرس در دانشگاه رايس در تگزاس شروع به فعاليت کرد. کرونين به عنوان نويسنده، تاکنون چندين رمان منتشر کرده که سه گانه گذرگاه را مي‌توان اثر مشهورتر او دانست. او براي آثارش جوايز مختلفي از جمله جايزه‌ي همينگوي و جايزه استفتن کرين را به‌دست آورده است.

درباره ترجمه کتاب «گذرگاه»
کتاب «گذرگاه» با ترجمه محمد جوادي در نشر کتابسراي تنديس منتشر شده است.
محمد جوادي، متولد 1359 در تهران، مترجمي است که از زبان‌هاي انگليسي و فرانسه به ترجمه مي‌پردازد. او زبان انگليسي را پيش از ورود به دانشگاه آموخته بود و در دانشگاه علامه طباطبايي هم به تحصيل در رشته مترجمي زبان فرانسه پرداخت. او از آغاز دهه هشتاد به ترجمه مشغول شد و تا امروز آثار زيادي در زمينه‌هاي ادبيات و روان‌شناسي به فارسي برگردانده است. «کارآگاهان وحشي»، «تاريک‌تر از جادو»، «همه ما شبي در تخت‌هايمان خواهيم سوخت»، «شرور»، «مزرعه سنگي»، «سربازان سالاميس»، «داستان‌هاي ماشين تحرير» و «شواليه‌هاي روشنايي» از ديگر ترجمه‌هاي او هستند.