پرندگان می روند در پرو بمیرند

کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» اثر رومن گاری
مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه رومن گاری که وجهی دیگر از داستان‌نویسی او را نشان می‌دهند. رومن گاری رمان‌نویسی چیره‌دست بود اما داستان‌های کوتاه کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» نشان می‌دهند که او در نوشن داستان کوتاه نیز تا چه حد توانا بوده است.
کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» شامل شانزده داستان کوتاه است که اولین‌بار در سال 1962 منتشر شد.
رومن گاری نویسنده‌ای غیرمعمول بود تا جایی که کتاب‌هایی را با نام مستعار و به شکل ناشناس منتشر کرد که از قضا آثاری مهم هم بودند. مشهورترین نام مستعار رومن گاری، امیل آژار است که با این نام برنده جایزه معتبر گنکور هم شد بی‌آنکه کسی بداند امیل آژار در اصل همان رومن گاری است که پیش‌تر این جایزه را برده است. ویژگی‌های غیرمعمول رومن گاری در آثارش و از جمله در داستان‌های کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» هم دیده می‌شود.
در داستا‌ن‌های کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» با فضاهای غیرمعمول و گاه جعلی و قلابی روبرو می‌شویم با این‌حال این داستان‌ها هریک گوشه‌ای از زمانه‌ای را که رومن گاری در آن می‌زیست نشان می‌دهد.

مروری بر کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند»
در داستان اول کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند»، که داستانی با همین عنوان است، با مردی روبرو هستیم که پس از حوادث و تجربه‌های زیاد جایی در پرو ساکن می‌شود که یک ویژگی متمایز دارد و آن اینکه پرندگان برای مردن به آن نقطه می‌روند. این داستان فضایی عجیب دارد. مردی که کمی شاعر است و کمی خیالباف، پس از جنگ و درگیری در اسپانیا و شرکت در جنبش‌های چریکی در فرانسه و کوبا، به گوشه‌ای در پرو پناه برده است تا به دور از هیاهو به زندگی‌اش ادامه دهد. اما در این نقطه از پرو، در کوهپایه‌های آند، این ویژگی عجیب وجود دارد که انگار نقطه پایان پرندگانی است که به آنجا می‌آیند تا بمیرند: «شاید مکان مقدس‌شان بود، مثل بنارس هند که مومنان می‌روند آنجا تا جان‌شان را هدیه کنند: می‌آمدند تا لاشه‌شان را بیندازند این‌جا، قبل از آن که جان از تن‌شان بیرون رود.» این یکی از اتفاقاتی است که در این داستان از کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» با آن روبرو می‌شویم.
در داستانی دیگر از کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» که «به افتخار پیشتازان سرافرازمان» نام دارد، به وضعیت ایالات متحده در دوره جنگ سرد توجه شده است. رومن گاری در این داستان از منظری خاص به رابطه میان دانش و قدرت در جهان مدرن توجه کرده است. در این داستان از مجموعه داستان «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند»، در گوشه و کنار امریکا استخرهایی بنا شده‌اند که یک ویژگی عجیب دارند و آن اینکه مخصوص نسل یا گونه جدیدی از آدم‌هایی است که در آب زندگی می‌کنند و قرار است از این طریق با بلوک شرق مقابله کنند. این آدم‌ها محصول پیشرفت دانش هستند اما دانشی که در اختیار سلطه قدرت قرار گرفته است. رومن گاری در این داستان از کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» اگرچه تصویری خیالی به دست داده اما این تصویر پایی در واقعیت دارد و هم نشان دهنده فضای جنگ سرد است و هم کنایه‌ای است به افسانه‌های مربوط به پیشرفت دانش و سعادت جمعی انسان‌ها. در اینجا ما ما با ناآدم‌هایی روبروییم که پیشتازان سرافراز مرزهای جدید امریکا هستند و از ماهی و مگس و کرم تغذیه می‌کنند. حیوان-سربازهای داستان رومن گاری از فضای آزاد دورند و به دلیل شرایط زیستی‌شان باید همواره در زیر آب زندگی کنند.
در داستان «مرگ» از کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» نیز با موقعیت‌های غیرعادی دیگری روبرو هستیم. در این داستان با تصویری از مبارزات اتحادیه کارگری امریکا روبروییم که در لحظه سرنوشت‌سازی قرار دارد اما قهرمان سابق اتحادیه درست در این لحظه از مبارزه عقب کشیده و در وضعیت موجود حل و ادغام شده است. او که روزگاری می‌گفت ثروت جهان حاصل تلاش کارگران است حالا در لحظه حیاتی مبارزه کارگران در ویلایی اشرافی در ایتالیا به زندگی‌اش ادامه می‌دهد.
کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» شامل شانزده داستان با این عناوین است: «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند»، «عود»، «آدم‌پرست»، «مرگ»، «قلابی»، «بازی سرنوشت»، «قدرت و شرافت»، «همشهری کبوتر»، «برگی از تاریخ»، «دیوار» (داستانی ساده برای نوئل)، «اوضاع در ارتفاعات کلیمانجارو روبه‌راه است»، «موضوع سخنرانی: شجاعت»، «زمینی‌ها»، «تشنه سادگی‌ام»، «تاریخی‌ترین داستان تاریخ»، «به افتخار پیشتازان سرافرازمان».

درباره رومن گاری نویسنده کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند»
رومن گاری، نویسنده، فیلمنامه‌نویس، کارگردان، خلبان و دیپلمات فرانسوی، در سال 1914 در لیتوانی متولد شد. مادرش زنی نیمه‌اشرافی و بازیگر تئاتر فرانسوی مسکو بود. خود رومن گاری در جایی گفته بود که «یک قطره خون فرانسوی ندارم اما فرانسه در رگ‌هایم جاری است.» مادرش به فرانسه علاقه زیادی داشت و می‌خواست به فرانسه برود تا فرزندش آنجا متولد شود اما کمی دیر به صرافت سفر افتاده بود و رومن در میانه راه در لهستان به دنیا آمد و تا چهارده‌سالگی نیز آنجا ماند. مادر رومن گاری زنی بود کم‌نظیر که در ورشو و بعد در نیس چندباری خیاط‌خانه‌هایی راه انداخت و به ثروت رسید و ورشکست شد. او به پسرش گفته بود که تو نویسنده‌ای فرانسوی خواهی شد و به سفارت فرانسه خواهی رسید و نشان لژیون‌دونور را دریافت خواهی کرد. رومن گاری در چهارده‌سالگی وارد فرانسه شد و تحصیلات متوسطه‌اش را در نیس گذراند و سپس در پاریس درس حقوق خواند و در دوران خدمت سربازی در مدرسه هواپیمایی مربی تیراندازی شد. رومن گاری در جنگ جهانی دوم به نیروی هوایی پیوست. در سال 1945 به خدمت وزارت خارجه فرانسه درآمد و برای چند سال سخنگوی فرانسه در سازمان ملل بود و سپس کاردار سفارت در بولیوی و سرکنسول فرانسه در امریکا شد. رومن گاری در 1961 از مشاغل رسمی کناره‌گیری کرد و به مدت شش سال از طرف نشریات امریکایی به دور دنیا سفر کرد و مقاله‌هایی برای این نشریات نوشت. به عنوان نویسنده و کارگردان دو فیلم ساخت: «پرندگان می‌روند در پرو می‌میرند» در 1968 و «بکس» در 1971. اما در کارنامه رومن گاری رمان و داستان مهم‌ترین جایگاه را دارد. او جوایز معتبری برای کتاب‌هایش دریافت کرد و از مشهورترین آنها می‌توان به «خداحافظ گاری کوپر»، «لیدی ال»، «میعاد در سپیده‌دم»، «سگ سفید»، «تربیت اروپایی»، «ریشه‌های آسمان»، «مردی با کبوتر»، «زندگی در پیش‌رو» اشاره کرد. رومن گاری در سال 1980 با شلیک گلوله‌ای به زندگی خود پایان داد. در یادداشتی که کنارش پیدا شد، نوشته بود: «دیگر کاری در این دنیا نداشتم... به من خوش گذشت، متشکرم و خداحافظ!»

درباره ترجمه کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند»
کتاب «پرندگان می‌روند در پرو بمیرند» با ترجمه سمیه نوروزی در نشر چشمه منتشر شده است.
سمیه نوروزی، مترجم ایرانی، متولد 1356 است که به جز ترجمه ادبی در زمینه ادبیات کودکان و نوجوانان نیز آثاری به فارسی ترجمه کرده است. «اوضاع در ارتفاعات کلیمانجارو روبه‌راه است»، «مرگ و چند داستان دیگر» و «معرکه» از جمله ترجمه‌های او هستند.