اثر سه جلدی تاریخ اندیشههای دینی الیاده یکی از معدود آثاری است که چشماندازی جدید برای مقوله دین ترسیم میکند. درک عمیق او از پدیده دین از ایام کهن تا دوره جدید راهنمای مناسبی برای رویکرد دین است. الیاده حلقه ناپیدای وحدت دینی را با کمک دانش میدانی و اطلاعات اساطیری که گذشتگان و معاصرانش به یادگار گذاشتهاند، یافته و به زنجیره حیات دینی انسان وصل کرده و اینگونه تا حدی چگونگی و چرایی وجود اساطیر را پاسخ داده است؛ عامل پدیدآورنده اساطیر و ادیان مختلف، تلاش انسان برای معنادهی به وجودش در هستی است، چنانکه در مواجهه با راز خلقت و تجلیات گوناگون آفریدگار، تأملاتش را در جهت معنادار کردن حضورش در خلقت بیان کرده است. به عقیده او تاریخ اندیشههای دینی، همان تاریخ روح انسان و فهم انسانی از معنای هستی است. اسطوره، داستان تاریخ مقدس و روایت شیوهای است که قبل از آغاز زمان و فراتر از ساختارها و محدودیتهای هستی تاریخی واقعیت مستقل خود را داشت.
در جلد اول، از عصر حجر تا اسرار الئوسیس همه ادیان را در دوره اساطیر روایی بررسی میکند که شامل کیهانآفرینیها و آفرینش انسان و جهان جانوری و گیاهی مبتنی بر الگوهای حیات و شیوه معیشت اوست؛ در جلد دوم، از گوتمه بودا تا پیروزی مسیحیت به قواعد دینی، تحول فزاینده الهیات و فلسفه آنها پرداخته و اینکه چگونه از بعد از پیامبران، در جریان تحولات تاریخی، اصول دینی نیز دچار تغییر و تحولات گاه بنیادی شدند. در جلد سوم، از محمد (ص) تا عصر اصلاح دینی نیز ظهور و خاستگاه دین اسلام، پیامبری محمد (ص) را تشریح کرده و علاوه بر پروسه تغییر در حوزه الهیات ادیان رایج یهودیت، هندوئیسم و بودائیسم و مسیحیت تا دوره اصلاح دینی، به الهیات مسلمانان بر پایه شخصیتهای تأثیرگذاری چون این سینا. سهروردی، ابنعربی و جلالالدین محمد مولوی نیز پرداخته و نگاهی جدید ارائه داده که برای محققان بسیار باارزش است.
