بیگانه

رمان «بیگانه» اثر آلبر کامو
یک رمان کلاسیکِ مدرن دربارۀ پوچی و یاوگی. رمان «بیگانه»، با عنوان اصلی LÉtranger، یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین آثار آلبر کامو و از نمونه‌های مثال‌زدنی و کلاسیک رمان فلسفی است.
کامو در رمان «بیگانه»، با سبک ادبی‌ای که در زمانۀ خود نو و بدیع می‌نمود و توجه زیادی را از جانب نظریه‌پردازان و منتقدان ادبی برانگیخت، از موضوع پوچی، که در اندیشه و فلسفۀ او جایگاهی ویژه داشت، نوشته است و این موضوع را با مهارت از خلال داستانی با روایت و جمله‌پردازی‌ای عامدانه سرد و خنثی بیان کرده است.
رمان «بیگانه» اولین کتابِ فهرست صد کتاب برتر قرنِ بیستمِ نشریۀ «لوموند» است. براساس این رمان دو فیلم هم ساخته شده که یکی از آن‌ها ساختۀ لوکینو ویسکونتی، کارگردان صاحب‌نامِ ایتالیایی، است و در آن مارچلو ماسترویانی، بازیگرِ مشهور ایتالیایی، نقش مورسو، شخصیت اصلی رمان، را بازی می‌کند.
رمان «بیگانه» منبع الهام آثاری موسیقایی و ادبی هم بوده و همچنین در یک بازی ویدئویی به آن ارجاع داده شده است.
متن اصلی رمان «بیگانه» اولین بار در سال 1942 منتشر شده است.

مروری بر رمان «بیگانه»
یکی از وجوه بسیار مشهور رمان «بیگانه» شروع این رمان است: «مامان امروز مرد. شاید هم دیروز مرده باشد. نمی‌دانم.» رمان «بیگانه» با این سطرهای سرد و شوکه‌کننده آغاز می‌شود. راوی رمان، این‌سان بی‌تفاوت و به‌سردی از مرگ مادرش سخن می‌گوید. خبرِ مرگ مادرش را از خانۀ سالمندان به او داده‌اند و راوی نسبت به این اتفاق حسّ خاصی ندارد و در ادامۀ رمان «بیگانه» نیز شاهد این بی‌حسیِ راوی در موقعیت‌های مختلف هستیم.
راوی و شخصیت اصلی رمان «بیگانه» مردی به نام مورسو است؛ مردی منفعل که کامو با خلق او یکی از شخصیت‌های داستانی به‌یادماندنی را به تاریخ ادبیات داستانی هدیه داده است. مورسو آدمی‌ست که نسبت به هیچ‌ چیز احساس و واکنش خاصی ندارد و زندگی‌اش به پوچی می‌گذرد. او مردی انگار از درون تهی است؛ مردی ساکن الجزایر که هیچ دلبستگی و تعلقی ندارد و سبک روایی رمان «بیگانه» نیز متناسب با چنین شخصیتی و منطبق با پوچیِ حاکم بر رمان است.
در ادامۀ رمان «بیگانه» می‌بینیم که پای جنایتی در رمان به میان می‌آید؛ جنایتی که مورسو مرتکب شده است. او مردی عرب را کشته و حالا باید بابت این جنایت محاکمه شود.
رمان «بیگانه» از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول این رمان به زندگی روزمره و پرسه‌زنی‌های پوچ مورسو، پیش از اینکه کسی را بکشد، اختصاص دارد و بخش بعدی به وقایع پس از قتل مربوط می‌شود.

دربارۀ آلبر کامو، نویسندۀ رمان «بیگانه»
آلبر کامو (Albert Camus)، متولد 1913 در الجزایر و درگذشته به سال 1960، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، فیلسوف، جستارنویس و روزنامه‌نگار فرانسوی و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات سال 1957 بود.
کامو نویسنده‌ای بود که در آثارش به بیان تأملات فلسفی خود درباب معنای هستی، موقعیت انسان در هستی و مسئولیت او در قبال دیگران و نیز در قبال فجایعی که در جهان اتفاق می‌افتد می‌پرداخت.
کامو، چه در قصه‌ها و نمایشنامه‌ها و چه در جُستارها و نوشته‌های غیرداستانی‌اش، همواره پرسشهایی بنیادین را دربارۀ انسان و جهان و مفاهیمی نظیر عدالت، اخلاق و خیر و شر پیش می‌کشید. او همچنین به نقد ایدئولوژی‌ها و نظام‌های تمامیت‌خواه می‌پرداخت.
آلبر کامو هم منتقد فاشیسم بود و هم منتقد کمونیسم و لیبرالیسم. با قطعیت‌های ایدئولوژیک سرِ سازگاری نداشت و معتقد بود خشونت را حتی عدالتخواهانه‌ترین ایدئولوژی‌ها توجیه نمی‌کند. در مواجهه با رویدادهای سیاسی زمانه‌اش و تحلیل این رویدادها، از جمله دربارۀ جنگ الجزایر، می‌کوشید تحت تأثیر مواضع احساسی قرار نگیرد و با شکاکیتی انتقادی به مسائل روزگار خود بنگرد.
کامو عمر کوتاهی داشت و پیش از پنجاه‌سالگی در تصادف اتومبیل کشته شد. عمرش اما پُربار بود و در مدتی کم آثار فراوانی از خود به جا گذاشت. رمان «بیگانه» از مشهورترین آثار اوست. از دیگر آثار آلبر کامو می‌توان به کتاب‌های «طاعون»، «عصیانگر»، «سوء‌تفاهم» و «کالیگولا» اشاره کرد.
آلبر کامو سه سال پیش از مرگش، یعنی در سال 1957، جایزة نوبل ادبیات را دریافت کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «بیگانه»
رمان «بیگانه» با ترجمه و مقدمۀ محمدرضا پارسایار در نشر هرمس منتشر شده است.
محمدرضا پارسایار، متولد 1341، مترجم، پژوهشگر و فرهنگ‌نویس ایرانی است. پارسایار تحصیلکرده زبان و ادبیات فرانسه و زبانشناسی و مؤلف چند فرهنگ فرانسه به فارسی و فارسی به فرانسه است. او همچنین آثار مهم و ارزنده‌ای را از ادبیات فرانسه، اعم از داستان و شعر، به فارسی ترجمه کرده که از آن میان می‌توان به «بینوایان»، «گوژپشت نوتردام»، «میشل استروگف»، «گل‌های رنج»، «زورق مست» و «تهوع» اشاره کرد.
از رمان «بیگانه» ترجمه‌های فارسی دیگری هم منتشر شده که از جملۀ آن‌ها می‌توان به ترجمۀ مشترک جلال آل‌احمد و علی‌اصغر خبره‌زاده، منتشرشده توسط ناشران مختلف، ترجمۀ خشایار دیهیمی، منتشرشده در نشر ماهی، ترجمۀ لیلی گلستان، منتشرشده در نشر مرکز، ترجمۀ کاوه میرعباسی، منتشرشده در نشر چشمه، و ترجمۀ امیرجلال‌الدین اعلم، منتشرشده در انتشارات نیلوفر، اشاره کرد.