روس ها در ایران
دیپلماسی و قدرت در ایران از آغاز دوره قاجار تا پایان جنگ جهانی دوم

کتاب «روس‌ها در ایران» نوشته «رودی متی»
Russians in Iran
دیپلماسی و قدرت در ایران، از آغاز دوره‌ی قاجار تا پایان جنگ جهانی دوم
کتاب «روس‌ها در ایران» نوشته «رودی متی» به بررسی بخشی از تاریخ ایران اختصاص دارد. سابقه ورود روس‌ها در ایران به دوران صفویه بازمی‌گردد اما بعد از جنگ جهانی اول و دوران بحران ایران جمعیت زیادی از مردم روس وارد ایران شدند. رابطه ایران با روسیه در اوایل دوره قاجار همیشه با درگیری همراه بود. هدف روسیه هم دسترسی به آب‌های آزاد و هم تصرف گرجستان بود. ایرانیان هم از درگیری‌ها و خدعه‌های استعمار انگلیس شاکی بودند و آنها را سد راهی برای پیشرفت کشور می‌دانستند. در هر حال در قرن نوزدهم و بیشتر سال‌های قرن بیستم حضور روسیه در نواحی شمالی ایران بسیار تهاجمی‌تر از انگلیس بود. با توجه به نگاهی که روسیه از خود دارد و همینطور بی اعتمادی‌ روسیه نسبت به دنیای غرب، شناخت روسیه بسیار مشکل می‌شود. آنها خود را نه شرقی می‌دانند و نه غربی. آنها اظهار می‌کنند روس هستند! اما نسبت به همسایگان آسیایی و شرقی نگاهی برتری‌جویانه دارند. کتاب «روس‌ها در ایران» با مطالعات و بررسی‌هایی که دارد توانسته نقش دولت، سیاستمداران، بازرگانان و بسیاری از شخصیت‌های نظامی و با نفوذ را در ایران تحلیل کند. در کتاب «روس‌ها در ایران» خواننده می‌تواند بیشتر با نفوذ و نقش دولت در شروع دوران قاجار و پس از آن آشنا شود.
درباره کتاب «روس‌ها در ایران»
در بخش ابتدایی کتاب با نام «جنگ و دیپلماسی سده نوزدهم» نویسندگان به علاوه بر روابط ایران و روسیه به گریبایدوف سفیر روسیه و اقدامات حکومت روسیه علیه روس‌های پناهنده در ایران می‌پردازند. بخش دوم «هوشمندی و نفوذ» نام دارد که مصادف با آغاز قرن بیستم است. در این قسمت خاستگاه انقلاب قفقاز، منافع روسیه در ایران و حمله روس‌ها به حرم امام رضا(ع) مورد بررسی قرار می‌گیرد. بخش سوم با عنوان افسران و خاورشناسان، نیمه نخست سده بیستم به بررسی فعالیت‌های روس‌ها و انگلیسی‌ها در ایران زمان جنگ جهانی اول و اتفاقات آن می‌پردازد. در بخش پایانی و چهارم که آرمان و اشغالگری دهه 1310 و 1320 نام دارد کتاب به بررسی روابط شوروی و حزب توده همچنین اشغال ایران توسط متفین و دیگر روابط و تصمیم‌ها در دهه مذکور پرداخته است.
در بخشی از کتاب «روس‌ها در ایران» می‌خوانیم:
«درگیری دیرپای روسیه در امور ایران از پایان سده هجدهم و آغاز سده نوزدهم شروع شد، یعنی زمانی که برای پیشبرد نفوذ روسیه در این مسیر نوین نامناسب می‌نمود. روسیه در سیاست خارجی خود در آن زمان در کشورهای دیگر نگرانی‌های شدیدتری داشت که شامل نبردهای مکرر با دشمن همیشگی‌اش، امپراتوری عثمانی، تجزیه لهستان، انقلاب فرانسه و جنگ‌های ناپلئونی بود. اگر بتوان بازآفرینی گرایش‌های اشرف (روسی) توسط لئو تولستوی در نیم سده بعد را باور کرد، ایران و قلمروهای مورد منازعه در قفقاز ذهن و اندیشه افراد رده بالای جامعه روسیه را پیش و در زمان نبرد حماسی بزرگ با ارتش بزرگ با ارتش ناپلئون در 1812 تسخیر کرده بود. او افسری را توصیف می‌کند که در زمان زندگی در مسکو جامه‌های «ایرانی» می‌پوشید، گرچه این مرد هنگامی که راهی نبرد با فرانسه، رزم جامه‌های افسران محافظ را به تن کرد. جوان اشرافی دیگری نیز که شیفته شکوه نظامی شده بود...»
درباره نویسندگان کتاب «روس‌ها در ایران»
رودی متی استاد تاریخ دانشگاه دِلاوراست. متی ریاست انجمن پژوهشی جوامع فارسی زبان و ریاست بنیاد میراث ایرانی را در کارنامه کاری خود دارد. او چندین جایزه معتبر دریافت کرده است که از جمله جوایز او می‌توان به جایزه کتاب تاریخی آلبرت در سال 2006 و جایزه سعیدی سیرجانی در سال 2004 اشاره کرد. رودی متی همچنین توانست در سال 2012 برنده جایزه کتاب دوستی انگلیس و کویت شود. متی کتاب‌های دیگری هم در رابطه با ایران نوشته است. کتاب «سیاست تجارت در ایران صفوی: ابریشم برای نقره» ، 1600-1730 چاپMage است. کتاب «پیگیری لذت: مواد مخدر و مواد محرک در تاریخ ایران، 1500- 1900 میلادی» از دیگر نوشته‌های رودی متی است.
یلنا آندری‌یوا دانشیار تاریخ دانشکده نظامی ویرجینیاست. آندری‌یوا در دانشگاه تاریخ ایران، خاورمیانه و جهان تدریس می‌کند. او علاقه به پژوهش درباره تاریخ و فرهنگ ایران در قرن نوزدهم و آغاز بیستم دارد. دیگر کتاب آندری‌یوا کتاب «روسیه و ایران در بازی بزرگ» را می‌توان نام برد.
درباره ترجمه فارسی کتاب «روس‌ها در ایران»
کتاب «روس‌ها در ایران» با عنوان فرعی «دیپلماسی و قدرت در عصر قاجار و پس از آن» توسط «محسن عسکری جهقی» به فارسی ترجمه شده است. ترجمه عسکری توسط انتشارات نگاه منتشر شده است. ترجمه دیگری ا زکتاب «روس‌ها در ایران» با عنوان فرعی «دیپلماسی و قدرت در ایران، از آغاز دوره‌ی قاجار تا پایان جنگ جهانی دوم» توسط «محمد آقاجری» به فارسی ترجمه شده است. ترجمه آقاجری توسط بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه راهی بازار کتاب ایران شده است.
نسخه در دسترس شما عزیزان ترجمه «محمد آقاجری» از بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه است.