پدیدارشناسی روح

کتاب «پديدارشناسي روح» اثر گئورگ ويلهلم فريدريش هگل
کتاب‌هايي هستند که تاريخ تفکر و ادراک را به پيش و پس از خود تقسيم مي‌کنند. کتاب «پديدارشناسي روح»، اثر گئورگ ويلهلم فريدريش هگل، يکي از اين کتاب‌هاست. «پديدارشناسي روح»، با عنوان اصلي Ph?nomenologie des Geistes، يک اثر فلسفي کلاسيک و از بزرگترين، مهمترين و تأثيرگذارترين آثار فلسفي است که تاکنون نوشته شده است.
هگل در کتاب «پديدارشناسي روح» خود را به‌عنوان فيلسوفي متمايز با فيلسوفان بزرگ پيش از خودش معرفي مي‌کند و شيوه‌اي جديد و بي‌سابقه از مواجهه با هستي و ادراک و فهم پديده‌هاي جهان را ارائه مي‌دهد. اين کتاب تا به امروز بر بسياري از متفکران و فلاسف? بعد از خود تأثير گذاشته و مباحثي را در باب فلسفه و ساختار تفکر و ذهن و شيوه انديشيدن و ادراک پيش کشيده که امروزه همچنان در فلسفه کاربرد دارند. البته طبيعي است که آنچه هگل در «پديدارشناسي روح» مطرح کرده منتقداني هم داشته باشد، اما اين کتاب، در عين نقدهايي که به آن مي‌شود، همچنان اثري زنده در تاريخ فلسفه است. لازم به يادآوري است که «پديدارشناسي روح»، چنانکه در مقدم? سيدمسعود حسيني و محمدمهدي اردبيلي بر ترجم? فارسي اين کتاب اشاره شده، اثري ساده و سرراست نيست و خواندن آن کلنجار و حوصله مي‌طلبد.
متن اصلي کتاب «پديدارشناسي روح» نخستين بار در سال 1807 منتشر شده است.

مروري بر کتاب «پديدارشناسي روح»
در توضيح آنچه خواننده در کتاب «پديدارشناسي روح» با آن مواجه مي‌شود و ارائ? چکيده‌اي از حال‌وهواي اين اثر فلسفي دشوار با سبک نگارشيِ پيچيده چه بسا رجوع به متن آگهي کتاب «پديدارشناسي روح»، چاپ‌شده به تاريخ 28 ژوئن 1807 در روزنام? بامبرگ و احتمالاً نوشته‌شده توسط خود هگل، تا حدي راهگشا باشد. در بخشي از اين آگهي، که ترجم? فارسي آن در پشت جلد ترجم? فارسي کتاب «پديدارشناسي روح» درج شده است، درباره اين کتاب آمده است: «پديدارشناسيِ روح دانشِ پديدارشونده را عرضه مي‌کند و مي‌بايست جايگزينِ تبيين‌هاي روان‌شناسانه يا همچنين مباحث انتزاعي‌تر درباره بنيان‌گذاريِ دانش شود. اين اثر تمهيد براي علم را از نظرگاهي موردِ ملاحظه قرار مي‌دهد که به‌وسيل? آن اين تمهيد نوعي فلسف? تازه، جالبِ توجه و نخستين علمِ فلسفه است. اين اثر قالب‌هاي مختلفِ روح را در مقام منزلگاه‌هاي يک راه دربرمي‌گيرد، راهي که از طريقِ آن اين روح به دانشِ محض يا روحِ مطلق بدل مي‌شود. از اين رو، در بخش‌بندي‌هاي اصليِ اين علم، بخش‌هايي که دوباره به چندين بخش تقسيم مي‌شوند، آگاهي، خودآگاهي، عقلِ مشاهده‌گر و کنش‌گر، خودِ روح، به‌منزل? روحِ اخلاقي‌عرفي، فرهيخته و اخلاقي، و نهايتاً به‌منزل? روحِ ديني در صورِ مختلف‌اش، موردِ ملاحظه قرار مي‌گيرند. غناي نمودهاي روح، غنايي که در نظرِ اول آشوبناک به نظر مي‌رسد، در اين اثر به قالبِ نظمي علمي درمي‌آيد که اين نمودها را بر حسبِ ضرورت‌شان نمايش مي‌دهد. امورِ ناکامل خود را در اين نظمِ علمي منحل مي‌کنند و به امورِ والاتري برمي‌گذرند که حقيقتِ قريب‌شان‌اند. آن‌ها حقيقتِ فرجامين‌شان را ابتدا در دين و سپس در علم، به‌مثاب? نتيج? کلِ اين فرايند، مي‌يابند.»

درباره گئورگ ويلهلم فريدريش هگل، نويسنده کتاب «پديدارشناسي روح»
گئورگ ويلهلم فريدريش هگل (Georg Wilhelm Friedrich Hegel، متولد 1770 و درگذشته به سال 1831، از فيلسوفان بزرگ آلماني و از نمايندگان شاخص و مهم ايدئاليسم آلماني بود. هگل از کودکي در محيطي فرهنگي پرورش يافت و مادرش او را به مطالعه تشويق مي‌کرد. در دوران تحصيلات ديني، در مدرسه‌اي پروتستان در شهر توبينگن، با فريدريش شلينگ و فريدريش هولدرلين آشنا شد و اين آشنايي به دوستي و مبادل? فکري انجاميد. اين هر سه تن بعدها به شخصيت‌هاي بزرگ فلسفه و ادبيات آلمان و جهان بدل شدند. هگل بعد از اتمام تحصيلات در توبينگن مدتي در شهر برن معلم سرخانه بود و بعد هولدرلين به او کاري را در فرانکفورت پيشنهاد کرد و هگل راهي فرانکفورت شد. در همان دوران اقامت در فرانکفورت، شلينگ، که خود در دانشگاه ينا واقع در شهر ينا فلسفه درس مي‌داد، از هگل هم، که آن زمان سي و يک ساله بود، دعوت کرد که به عنوان استاد در دانشگاه ينا تدريس کند. هگل در اين دانشگاه به تدريس فلسفه پرداخت. او و شلينگ همچنين مدتي نشريه‌اي به نام «نشري? انتقادي فلسفه» منتشر کردند. با پيروزي فرانسه بر پروس در دوران ناپلئون و تعطيلي دانشگاه‌ها هگل از ينا به بامبرگ رفت و در آنجا در روزنامه به عنوان ويراستار به کار پرداخت. بعد از مدتي به نورنبرگ رفت و آنجا به‌عنوان معلم دبيرستان مشغول به کار شد. بعد از مدتي به او پيشنهاد کرسي استادي در دانشگاه هايدلبرگ داده شد. هگل مدتي هم در اين دانشگاه تدريس کرد و بعد از آن به برلين رفت و در دانشگاه برلين به تدريس پرداخت و در سال 1830 رئيس دانشگاه برلين شد و يک سال بعد بر اثر وبا درگذشت.
فلسف? هگل تحولاتي بزرگ و بنيادين را در فلسف? اروپا رقم زد. او پايه‌گذار يکي از مهمترين سنت‌هاي فلسفي در اروپاست.

درباره ترجم? فارسي کتاب «پديدارشناسي روح»
کتاب «پديدارشناسي روح» با ترجمه و مقدم? سيدمسعود حسيني و محمدمهدي اردبيلي در نشر ني منتشر شده است.
سيدمسعود حسيني، متولد 1366 در تهران، مترجم ايراني آثار فلسفي، مدرس فلسفه و صاحب دو اثر تأليفي در حوزه فلسفه است. حسيني داراي ليسانس مهندسي کامپيوتر از دانشگاه اراک و فوق ليسانس و دکتري فلسفه از دانشگاه تهران است. رسال? دکتري او با عنوان «حقيقت نزد افلاطون از منظر هايدگر و گادامر» در دوازدهمين دوره جشنواره فارابي برگزيده شد. حسيني به‌طور تخصصي در زمينه‌هاي ايدئاليسم آلماني و پديدارشناسي کار مي‌کند. ترجم? او از کتاب «ايدئاليسم آلماني: خشنودي‌هاي خودآگاهي» اثر رابرت بي. پيپين در سال 1399 در جشنواره کتاب سال دانشجويي به عنوان کتاب برگزيده معرفي شد. همچنين ترجمه‌اش از کتاب «هگل» اثر فردريک بيزر در بيست و چهارمين دوره جايزه «کتاب فصل جمهوري اسلامي ايران» برگزيده شد و ترجم? او از کتاب «بنياد حق طبيعي بر اساس اصول آموزه دانش» اثر فيشته هم در سي و هشتمين دوره جايزه کتاب سال جمهوري اسلامي ايران شايست? تقدير دانسته شد.
از ديگر ترجمه‌هاي سيدمسعود حسيني مي‌توان به کتاب‌هاي «در هزارتوي نيچه» و «زيبايي‌شناسي آلماني در قرن هجدهم» اشاره کرد. دو اثر تأليفي او در حوزه فلسفه عبارتند از: «فلسفه و حقيقت: رويارويي هايدگر و گادامر در تفسير آموزه‌ي افلاطون» و «ايدئاليسم آلماني (کانت، فيشته، شلينگ، هگل)» که کتاب دوم حاصل کار مشترک سيدمسعود حسيني با محمدمهدي اردبيلي است.
محمدمهدي اردبيلي، ديگر مترجم کتاب «پديدارشناسي روح»، متولد 1361، نويسنده، مترجم و پژوهشگر فلسفه است. اردبيلي داراي دکتري فلسف? غرب از دانشگاه تبريز و عضو هيئت علمي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي است. تخصص اصلي او ايدئاليسم آلماني است. اردبيلي سال‌ها مسئول دپارتمان فلسف? انتشارات ققنوس بوده است. او در نشر ني دبيري مجموع? متون کلاسيک فلسفه را برعهده دارد و همچنين در نشر روزبهان دبير مجموع? دفترهاي سياست مدرن است. از آثار تأليفي او مي‌توان به «آگاهي و خودآگاهي در پديدارشناسي روحِ هگل» و «هگل: از متافيزيک به پديدارشناسي» و از ترجمه‌هايش مي‌توان به «متافيزيک نظام ينا 1804 - 1805»، «مي 68 در فرانسه» (ترجم? مشترک سميرا رشيدپور و محمدمهدي اردبيلي) و «فلسف? قاره‌اي از 1750 به بعد: طلوع و افول "خود"» اشاره کرد.
از متن کامل کتاب «پديدارشناسي روح» سه ترجم? ديگر نيز به فارسي موجود است که عبارتند از: ترجم? باقر پرهام با عنوان «پديدارشناسي جان» و منتشرشده در نشر کندوکاو)، ترجم? زيبا جبلي با عنوان «فنومنولوژي روح (پديدارشناسي ذهن)» و منتشرشده در انتشارات شفيعي و ترجم? ابراهيم ملک‌اسماعيلي با عنوان «دانش پديدارشناسي روح» و منتشرشده در انتشارات نگاه.

رتب? کتاب «پديدارشناسي روح» در گودريدز: 3.95 از 5.