زندگی خصوصی یک سرآشپز

رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز»، اثر نورا افرون
طنزي تلخ، البته با طعم و عطر خورد و خوراک، در باب خيانت در زندگي زناشويي و بحران رابطه. نورا افرون در رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز» قص? تلخ ازدواج دومش را با طعم خوش انواع غذاها به هم آميخته و رماني پديد آورده است که هم بامزه است و هم اندوهبار. «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز» داستاني است برگرفته از تجرب? واقعي نورا افرون از خيانت همسر دومش به او. افرون اين داستان واقعي را در رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز» از زبان زني که مثل خود او با خيانت همسرش مواجه شده است روايت مي‌کند و به اقتضاي شغل اين زن، به روايت تلخ خود چاشني‌هايي خوش‌طعم از غذاهاي مختلف مي‌زند.
افرون در «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز» تجرب? تلخ و دردناک خود از خيانت همسر دومش را نه با سوز و گداز، بلکه با شوخ‌طبعي و رندي، به قالب داستان درآورده است. آنچه رمان بر اساس آن نوشته شده خيانت کارل برنشتاين، همسر دوم نورا افرون، به اوست و ماجراي رابط? برنشتاين با مارگرت جي، دختر جيمز کالاهان، نخست‌وزير سابق بريتانيا. گفتني است که کارل برنشتاين روزنامه‌نگاري بود که در برملا شدن رسوايي واترگيت و استعفاي نيکسون از رياست جمهوري امريکا نقشي مهم و مؤثر داشت.
عنوان اصلي رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز»، چنانکه در توضيح ابتداي ترجم? فارسي آن اشاره شده، «سوز دل» (Heartburn) است. متن اصلي اين رمان نخستين بار در سال 1983 منتشر شد و بر اساس آن، در سال 1986، فيلمي هم به کارگرداني مايک نيکولز و بازيگري مريل استريپ و جک نيکلسون ساخته شد.

مروري بر رمان زندگي خصوصيِ يک سرآشپز
رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز» يک رمان خودزندگي‌نامه‌اي با راوي اول‌شخص است. راوي و شخصيت اصلي اين رمان زني است به نام راشل سامستات که بچه‌اي دو ساله دارد و در حالي که طفلي ديگر را هم هفت‌ماهه حامله است، از خيانت شوهرش و رابط? او با زني ديگر باخبر مي‌شود. راشل نويسنده سرشناس و مشهور کتاب‌هاي آشپزي و نيز مجري برنامه‌هاي تلويزيوني آشپزي است. بي‌دليل نيست که در رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز» مدام پاي انواع و اقسام خورد و خوراک به ميان مي‌آيد و راوي از غذا و پُخت‌و‌پز حرف مي‌زند. راشل، در جايي از رمان که خود را معرفي مي‌کند، مي‌گويد در کتاب‌هاي آشپزي‌اش فصل‌هايي درباره دوستان و اقوام و خودش و تجربه‌ها و سفرهايش مي‌نويسد و در کنار آنها به آشپزي و خورد و خوراک و پُخت‌وپز هم مي‌پردازد. گويي رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز» نيز با همين الگو و تکنيک روايي نوشته شده است و در آن شرح زندگي راشل با آشپزي و غذاها آميخته است.
رمان با روايت راشل و شرح احساسات او از روز اولي که فهميده شوهرش به او خيانت مي‌کند آغاز مي‌شود. راشل، که از قبل به شوهرش شک کرده بوده، وقتي در وسايل او دنبال مدرکي براي مُچ‌گيري مي‌گشته چشمش به تقديم‌نامه‌اي در يک کتاب افتاده و اين‌گونه ماجرا براي او روشن شده است. البته خود شوهر هم وقتي به خانه مي‌آيد قضيه را به زنش مي‌گويد و اين آغاز يک جدايي است. تلما رايس، زني که شوهر راشل با او رابطه دارد، از دوستان خانوادگي آنهاست. راشل، حين شرح طنزآميز داستان جدايي‌اش، از زندگي خود مي‌گويد و به گذشته‌اش گريز مي‌زند و زير و بم زندگي‌اش را روايت مي‌کند.
رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز» رماني طنزآميز درباره موقعيتي تلخ و تراژيک است و همين طنز عاملي است که وجه تراژيک ماجرا را بيشتر مي‌نماياند.
اينک بخشي از اين رمان:
«دوباره نگاهي به امضاي پاي نوشته انداختم و سعي کردم از آن اسم ديگري بيرون بکشم، اسم کسي که در مقابل تلما برايم ناشناس باشد، اما خودش بود حرف ت مثل روز روشن بود، با اينکه حروف بعدي کمي پيچ‌وتاب داشت، اما مگر چند اسم هست که با ت شروع و به آ ختم شود. تلما! همين تازگي‌ها ناهار آمده بودند پيشمان! با همسرش جاناتان، درواقع براي ناهار نيامدند، موقع دسر پيدايشان شد، يک کيک هويج داشتيم که حجم زياد آناناس خردشده خرابش کرده بود، با اين‌حال در مقايسه با دسرهاي تلما حرف نداشت که هميشه پودينگ‌هاي سنگين و غليظ درست مي‌کرد. تلما، همسرش جاناتان (که بعدا معلوم شد از کل ماجرا خبر داشته) با همسرم مارک دور هم نشسته بودند و من که لباس زنانه‌ي بشور و بپوشي تنم کرده بودم، با کيک هويج مشغول پذيرايي از باقي ميهمان‌ها بودم و از آناناس زيادش عذر مي‌خواستم. شايد برايتان عجيب باشد که آمدن آن‌ها اين‌قدر ناراحتم کرده، راستش وقتي از ماجرايي مثل يک رابطه سر در مي‌آوري، بدترين قسمتش احساس حماقت است، يادم که مي‌افتد خودم دعوتشان کردم و آن‌ها هم آمدند و بعد سه‌تايي نشستند و با خودشان گفتند عجب خري هستم، حالم بد مي‌شود.»

دربار نورا افرون، نويسنده رمان زندگي خصوصيِ يک سرآشپز
نورا افرون ( Nora Ephron)، متولد 1941 و درگذشته به سال 2012، روزنامه‌نگار، فيلمنامه‌نويس، نمايشنامه‌نويس، کارگردان، تهيه‌کننده و داستان‌نويس امريکايي بود. افرون کار روزنامه‌نگاري را با روزنام? «نيويورک پست» آغاز کرد. او مدتي هم، به عنوان کارآموز، در کاخ سفيد مشغول به کار شد. بازنويسي فيلمنام? فيلم «هم? مردان رئيس‌جمهور»، که فيلمي معروف درباره رسوايي واترگيت است، آغاز کار فيلمنامه‌نويسي افرون بود. افرون اين فيلمنامه را با همکاري شوهرش، کارل برنشتاين و به درخواست باب وودوارد، که هر دو نقشي مهم در فاش شدن ماجراي واترگيت داشتند، بازنويسي کرد.
طنز يکي از شاخصه‌هاي آثار نورا افرون است و شهرت او در عالم سينما بيشتر به خاطر فيلمنامه‌هاي کمدي ـ رمانتيک اوست. از مشهورترين فيلمنامه‌هاي او مي‌توان به فيلمنام? فيلم‌هاي «بي‌خواب در سياتل» و «وقتي هري سالي را ديد...» اشاره کرد. افرون به خاطر فيلمنام? فيلم «وقتي هري سالي را ديد...» جايزه بفتا را دريافت کرد. از فيلم‌هايي که افرون، علاوه بر فيلمنامه‌نويس، کارگردان و تهيه‌کننده آنها هم بوده مي‌توان به «جولي و جوليا» و «افسونگر» اشاره کرد.
از افرون، به جز رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز»، چند مجموعه جُستار هم به چاپ رسيده است. از جمله کتاب‌هاي او مي‌توان به «من از گردنم بدم ميياد» و «هيچ چيز يادم نمي‌آيد» اشاره کرد.

درباره ترجمه فارسي رمان زندگي خصوصيِ يک سرآشپز
رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز» با ترجم? مهسا ملک‌مرزبان در انتشارات کُراسه منتشر شده است. مهسا ملک‌مرزبان، متولد 1353 در تهران، مترجم، گوينده و مجري راديو و تلويزيون، تهيه‌کننده برنامه‌هاي تلويزيوني، روزنامه‌نگار، داستان‌نويس و شاعر ايراني است. او داراي ليسانس مترجمي زبان انگليسي از دانشگاه آزاد اسلامي است. ملک‌مرزبان کار ترجمه را از سال 1375 و در مطبوعات آغاز کرد. هفته‌نام? «مهر»، ماهنام? «فيلم ـ ويدئو»، روزنام? «زن»، مجل? «شوکران» و مجل? «آزما» از جمله نشرياتي هستند که او با آنها به عنوان مترجم همکاري کرده است. ملک‌مرزبان همچنين مترجم رسمي شبک? مستند تلويزيون است. از کتاب‌هايي که او مترجم آنها بوده مي‌توان به فيلمنام? «فاني و الکساندر» و نيز کتاب‌هاي «آشنايي با بورخس»، «سفر در اتاق تحرير»، «سانست پارک»، «شکسپير، زندگي و دوران او» و «بودن» و از کارهاي تلويزيوني او مي‌توان به برنامه‌هاي «تصوير زندگي»، «باغ دانايي»، «ترنم جام»، «کتابنامه» و «هنرنامه» اشاره کرد.
از مهسا ملک‌مرزبان همچنين مجموعه داستاني به نام «خرده‌‌روايت‌هاي بي‌زن‌وشوهري» و دفتر شعري به نام «گوشواره‌هاي گيلاسي» منتشر شده است.

رتب? رمان «زندگي خصوصيِ يک سرآشپز» در گودريدز: 3.60 از 5.