سه گانه ی خواب گردها

کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» اثر هرمان بروخ
رماني اجتماعي – فلسفي که يکي از مهمترين آثار کلاسيک رمانِ مدرن است. کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها»، با عنوان اصلي Die Schlafwandler: Eine Romantrilogie، معروف‌ترين و مهمترين اثر هرمان بروخ است. اين رمان، در کنار رمان‌هايي چون «در جستجوي زمان از دست رفته» مارسل پروست و «اوليس» جيمز جويس، از نمونه‌هاي مثالي و کلاسيک رمان مدرن به‌ حساب مي‌آيد.
هرمان بروخ در کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» از روزگاري سپري‌شده در تاريخ اروپا و برآمدن عصري تازه سخن مي‌گويد.
کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» هم تصويري از جامعه و فرهنگ آلمان، از سال‌هاي پاياني قرن بيستم تا سالِ پايانِ جنگ جهاني اول، ارائه مي‌دهد و هم اضمحلال اخلاقي – فرهنگي اروپا را در چشم‌اندازي تاريخي – فلسفي مورد تأمل قرار مي‌دهد.
کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» رماني‌ست که در آن تاريخ و تخيل و فلسفه به هم آميخته‌اند. بروخ در کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» مقطعي از تاريخ اروپا را، با تمرکز بر آدم‌هايي عادي که تحولات تاريخي و اجتماعي و فرهنگي و فکري بر احساسات و طرز فکر و شيوه زندگي و رفتارها و تصميم‌گيري‌هايشان تأثير گذاشته است، به تصوير مي‌کشد.
کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» يکي از رمان‌هاي مورد ستايش ميلان کوندرا است. هرمان بروخ در اين رمان، هم شيوه روايتگري رمان کلاسيک را وام مي‌گيرد و هم از قواعد رمان کلاسيک عدول مي‌کند و فُرمي از رمان‌نويسي را تجربه مي‌کند که آميزه‌اي از رمان و مقاله است؛ يعني همان فُرم مورد علاق? ميلان کوندرا در رمان‌هايش.
کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» رماني‌ست در سه دفتر. متن اصلي اين رمان اولين بار بين سال‌هاي 1930 تا 1932 منتشر شده است.

مروري بر کتاب «سه‌‌گانه‌ي خواب‌گردها»
کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها»، چنانکه اشاره شد، از سه دفتر تشکيل شده است. وقايع اين رمان در دوران پادشاهي ويلهلم دوم و بين سال‌هاي 1888 تا 1918 اتفاق مي‌افتد.
بروخ در کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها»، از خلال دنبال کردن سرگذشت و سرنوشت سه شخصيت و البته شخصيت چهارمي به نام برتراند که حضوري برجسته در رمان دارد، فروپاشي ارزش‌هاي اخلاقي کهن در اروپا را روايت مي‌کند و دنيايي را به تصوير مي‌کشد که انسجام و يکپارچگي و وحدت خود را از دست داده و تکه‌تکه و متلاشي شده است.
بروخ در نامگذاري هر يک از دفترهاي کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» سال آغاز رويدادهاي آن دفتر، نام شخصيت اصلي آن و نيز مَشي و مرام و رويکرد فکري - اخلاقي‌اي را که هر يک از شخصيت‌هاي اصلي رمان نماينده‌اش هستند، در نظر داشته است.
نام هر يک از دفترهاي کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» عبارت است از: «1888 – پاسِنوف يا رمانتيک»، «1903 – اِش يا آنارشي» و «1918 – اُگِنو يا واقع‌نگري».
کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» با ساختاري نزديک به رمان کلاسيک آغاز مي‌شود اما هرچه پيش‌تر مي‌رويم اين ساختار جاي خود را به نوعي ساختار تکه‌تکه مي‌دهد و تحليل‌هاي اجتماعي و تاريخي و فرهنگي و فلسفيِ بروخ وارد رمان مي‌شود و جزئي از ساختار رمان را برمي‌سازد، شايد به اين دليل که بروخ، چنانکه در سخنراني‌اي که متن آن در ترجم? فارسي کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» هم آمده، معتقد بود که در زمان? او، يعني در دوران مدرن، «وظيفه‌ي فلسفه به عهده‌ي ادبيات، به‌ويژه ادبيات روايي، گذاشته شده است.»
از ديگر ويژگي‌هاي کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» بايد به قدرت طنز در اين رمان اشاره کرد. البته کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» را نمي‌توان در معناي متعارف آن رماني طنزآميز به حساب آورد. طنز در اين رمان نه چاشني‌اي براي خنداندن مخاطب و چيزي از جنس لودگي و مسخرگي، بلکه بخشي اساسي از فلسفه و نگاه پشت اين رمان است و از عمق آن برمي‌آيد. طنز بروخ در کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» طنزي رندانه است که در ژرفاي رمان رخنه کرده و از جنس همان طنز و طنزانديشي‌اي است که هر رمان بزرگي به‌نحوي و تا حدي از آن برخوردار است.

درباره هرمان بروخ، نويسنده کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها»
هرمان بروخ (Hermann Broch)، متولد 1886 و درگذشته به‌سال 1951، داستان‌نويس، نمايشنامه‌نويس، شاعر، جُستارنويس و منتقد ادبي اهل اتريش است.
بروخ تحصيلکرده رياضي، فلسفه و روان‌شناسي بود. او يکي از نويسندگاني‌ست که در زمان قدرت‌گرفتن نازي‌ها و اشغال اتريش به دست آن‌ها، توسط گشتاپو براي مدتي کوتاه بازداشت شد. سپس به‌کمک جيمز جويس، نويسنده‌اي که بروخ هنرش را مي‌ستود، ويزاي انگلستان گرفت و به آنجا و بعد به امريکا رفت و در امريکا توماس مان از او حمايت کرد و بروخ تا زمان مرگش در همان‌جا ماندگار شد و در نيويورک درگذشت. او مدتي هم در دانشگاه ييل مدرس افتخاري ادبيات آلماني‌زبان بود.
از آثار داستاني هرمان بروخ مي‌توان به رمان‌هاي «بزرگيِ نامعلوم» و «مرگِ ويرژيل» اشاره کرد. از بروخ نوشته‌هايي فلسفي – سياسي و تعداد زيادي نامه نيز به جا مانده که بخشي از اين نامه‌ها شامل نامه‌نگاري‌هايش با هانا آرنت است.

درباره ترجم? فارسي کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها»
کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» با ترجمه و پيش‌گفتار علي‌اصغر حداد و ترجم? او از بخشي از مقال? هانا آرنت درباره هرمان بروخ، با عنوان «هرمان بروخ و رمان مدرن» و سخنراني هرمان بروخ در دوم ژوئن 1931 در مدرسه‌ي عالي وين، با عنوان «درباره‌ي مباني رمان خواب‌گردها»، در نشر لاهيتا منتشر شده است.
علي‌اصغر حداد، مترجم کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها»، متولد 1323 در قزوين است. حداد از مترجمان مطرح ادبيات آلماني‌زبان است و آثار مهمي را از ادبيات کلاسيک آلماني‌زبان و نويسندگاني که از کلاسيک‌هاي مدرن اين حوزه به حساب مي‌آيند به فارسي ترجمه کرده است.
حداد تحصيلات دانشگاهي‌اش را در آلمان گذرانده و بعد از گرفتن فوق ليسانس جامعه‌شناسي، با گرايش کشورهاي در حال توسعه، به ايران بازگشته است. او، علاوه بر ترجمه، به تدريس زبان آلماني هم مي‌پردازد.
در سال 1397 بالاترين نشان افتخار فرهنگي کشور اتريش به علي‌اصغر حداد اهدا شد. از ترجمه‌هاي او مي‌توان به «بودنبروک‌ها»، «داستان‌هاي کوتاه کافکا»، «قصر»، «محاکمه»، «امريکا»، «برلين الکساندر پلاتس» و «دستيار» اشاره کرد.

رتب? کتاب «سه‌گانه‌ي خواب‌گردها» در گودريدز: 4.07 از 5.